{Πολύ-πολύ περισσότερο ἀπό τούς ποιμένες}
Πολύ εὐλογημένη εἶναι αὐτή ἡ νύκτα, ἀδελφοί μου. Μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεός ἀκόμη μιά φορά νά βρεθοῦμε στόν ναό του, μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Καθώς θά προσέλθουμε τώρα νά κοινωνήσουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός ὄντως νά τόν συναντήσουμε. Ἄν ἐπιτρέπεται νά πῶ, νά τόν συναντήσουμε περισσότερο ἤ καλύτερα, πολύ-πολύ περισσότερο ἀπό τούς ποιμένες, οἱ ὁποῖοι εἶδαν τούς ἀγγέλους νά ἀνεβαίνουν, νά κατεβαίνουν καί νά ψάλλουν Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Οἱ ὁποῖοι ποιμένες ἄκουσαν ἀπό τόν ἄγγελο: Μή φοβεῖσθε· ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ (Λουκ. 2, 10), καί πῆγαν στή Βηθλεέμ καί μέσα στή φάτνη εἶδαν τόν Κύριο καί τόν προσκύνησαν. Πλεῖον ὧδε· πλεῖον!
Δέν μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός ἁπλῶς νά περάσουμε ἀπό τή Βηθλεέμ, νά περάσουμε ἀπό τό σπήλαιο, ἀπό τή φάτνη νά δοῦμε καί νά προσκυνήσουμε, ἀλλά μᾶς ἀξιώνει νά γίνουμε κοινωνοί τοῦ Σώματός του καί τοῦ Αἵματός του· θείας κοινωνοί φύσεως, κατά τόν ἀπόστολο Πέτρο (Β΄ Πέτρ. 1, 4). Τί ἄλλο θέλει ὁ ἄνθρωπος σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, ἀλλά τί ἄλλο θέλει καί γιά πάντα; Ὁ Χριστός εἶναι καί τό παρελθόν καί τό παρόν καί τό μέλλον. Ἐν τῷ Χριστῷ ὑπάρχει ζωή. Ἐν τῷ Χριστῷ ὄντως ὑπάρχει κανείς, ζεῖ καί ἔχει τέτοια ζωή πού δέν φοβᾶται μήν τοῦ τήν ἀφαιρέσουν.
{Μακάριοι ἐμεῖς…}
Μακάριοι ὅλοι ἐμεῖς, πού γνωρίσαμε τόν Χριστό, πού πιστέψαμε σ᾿ αὐτόν, πού εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία του, μέλη τῆς Ἐκκλησίας του καί πού ἀξιωνόμαστε νά ζοῦμε μέσα στή λατρεία, μέσα στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας πάντοτε, συνεχῶς καί ἰδιαίτερα ἀπόψε, αὐτή τή νύκτα πού ἄνοιξαν οἱ οὐρανοί καί ἦλθε ὁ ἴδιος ὁ Θεός καί ἔγινε ἄνθρωπος τεχθείς ἐκ Παρθένου, γιά νά κάνει τόν ἄνθρωπο θεό.
Μακάριοι εἴμαστε καί τρισευτυχισμένοι. Δέν ξέρουμε τί νά πρωτοκάνουμε! Νά εὐχαριστήσουμε τόν Θεό, νά τόν εὐγνωμονήσουμε, νά πέσουμε νά τόν προσκυνήσουμε, νά τόν ἀγαπήσουμε, νά ἀπαρνηθοῦμε τά πάντα, νά προτιμήσουμε νά πεθάνουμε χίλιες φορές ἀκολουθώντας τον, νά προτιμήσουμε νά πεθάνουμε χίλιες φορές, γιά νά τόν ἀγαπήσουμε καί νά κάνουμε τό θέλημά του, τίς ἐντολές του, παρά τά δικά μας θελήματα καί τίς ἁμαρτίες μας!
Μεγάλο μυστήριο, πολύ μεγάλο μυστήριο. Ἀκόμη πιό μακάριοι εἴμαστε, ὅταν ἔρχεται μέσα μας ἡ διάθεση, ἀνοίγει, ἄν θέλετε, ἡ ὄρεξη ἀκόμη πιό πολύ νά μυηθοῦμε στό μυστήριο, ἀκόμη πιό πολύ νά τό γνωρίσουμε, ἀκόμη πιό πολύ νά κοινωνήσουμε, νά ἐπικοινωνήσουμε μέ τόν Κύριό μας, ὁ ὁποῖος ἔρχεται στή γῆ νά σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν (Ματθ. 1, 21), νά ἀπαλλάξει γιά πάντα τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἀσθένεια τῆς ἁμαρτίας, ἀπό ὅλη αὐτή τή συμφορά τῆς ἁμαρτίας.Ἔρχεται στή γῆ ὡς παιδίον, ὡς ἀρνίον πού θά σφαγιαστεῖ, ὡς ποιμήν ὁ ὁποῖος θά θυσιάσει τόν ἑαυτό του γιά τό ποίμνιο, γιά τά λογικά πρόβατα. Ὁ ποιμήν ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων (Ἰω. 10, 11). Πόσο αὐτή ἡ ἀλήθεια μᾶς συνέχει; Ὁ Κύριος, Θεός καί ἄνθρωπος, ἔρχεται ὡς ἄνθρωπος νά πεθάνει γιά μᾶς –καί αὐτό ἀρχίζει ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς ἐπιγείου ζωῆς του. Πρός τά ἐκεῖ πρέπει νά κλίνουμε κι ἐμεῖς. Καί ἐμεῖς νά πεθάνουμε μαζί του, γιά νά ἀναστηθοῦμε, ὅπως ἀναστήθηκε ἐκεῖνος, γιά νά θεωθοῦμε, ὅπως ἐκεῖνος εἶναι Θεός.
Εἶναι ὅλο ἀγάπη αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ πού κατέρχεται στή γῆ. Ἀγάπη πού ἔχει αὐτό τό ἔδωκεν! (Ἰω. 3, 16). Ἔδωσε τόν Υἱό του, πού προσφέρεται θυσία. Δέν θά καταλάβουμε ποτέ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, δέν θά μυηθοῦμε ποτέ στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί δέν θά ἔλθει μέσα μας ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἄν δέν πάρουμε αὐτή τήν ἀπόφαση: μαζί του νά πεθάνουμε. Δέν ἔρχεται ὁ Χριστός, ὅπως συνηθίζουμε νά τό παίρνουμε, ἁπλῶς γιά νά τά κάνει καλύτερα τά πράγματα. Θά γίνουν καλύτερα, ἀλλά πρῶτα πρέπει νά πεθάνουν. Δέν πεθαίνει τυχαῖα, δέν θυσιάζεται τυχαῖα, δέν εἶναι τυχαῖα ἡ ζωή του ἀπό τήν πρώτη στιγμή ὥς τό τέλος μιά θυσία.
Αὐτό εἶναι τό μεγάλο μυστήριο, ὅτι μαζί μέ τόν Χριστό ἀπαρνούμαστε ἐμεῖς τόν ἑαυτό μας, παραιτούμαστε τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἀφήνουμε ὅλα αὐτά τά ὁποῖα τά ἔχουμε περί πολλοῦ. Μαζί του κι ἐμεῖς θυσιαζόμαστε καί πεθαίνουμε καί ἔτσι γινόμαστε κοινωνοί τῆς ἀγάπης του, κοινωνοί τῆς θυσίας του, τῆς συγκαταβάσεώς του, κοινωνοί τῆς θείας χάριτος. Ἔτσι γινόμαστε κοινωνοί ὄντως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.
{Τό πνεῦμα πού πρέπει νά ἔχουμε, ὅταν κοινωνοῦμε}
Ὅπως ξέρουμε, παλαιά ἡ Ἐκκλησία ἔδινε στούς πιστούς χωριστά τό Σῶμα καί χωριστά τό Αἷμα, ὅπως γίνεται μέχρι σήμερα μέ τούς ἱερεῖς. Καί τώρα, μολονότι μαζί τά παίρνουμε, ἔχουμε τήν αἴσθηση ὅτι, τήν ὥρα πού κοινωνοῦμε, παίρνουμε καί Σῶμα καί Αἷμα χωριστά. Ἄσχετα ἄν εἶναι μαζί, πάλι εἶναι χωριστά. Αὐτό σημαίνει τή θυσία τοῦ Χριστοῦ, τό πάθος του, τό δόσιμο αὐτό τοῦ Χριστοῦ. Δέν ἦρθε ἁπλῶς ὡς Θεός καί ὡς Θεός ἔκανε τί ἔκανε, εἶπε τί εἶπε, ἀλλά ἦρθε ὡς Θεός καί ἄνθρωπος καί ὡς ἄνθρωπος ἔπαθε, θυσιάστηκε. Καί μέσα ἀπό ἐκεῖ ἐκδήλωσε τήν ἀγάπη του, τή συγκατάβασή του, αὐτό τό δόσιμο πρός τόν ἄνθρωπο.
Ὅλοι ἐμεῖς μακάριοι εἴμαστε, τρισευτυχισμένοι εἴμαστε, ὅταν ἔτσι τά καταλάβουμε τά πράγματα, ὅταν ἔτσι τά δεχτοῦμε, ὅταν ὅλα τά ξεχάσουμε, ὅλα τά ξεπεράσουμε, ὅλα τά ἀφήσουμε στήν ἄκρη, γιά νά τά ξαναβροῦμε πάλι, ἀλλά ἐντελῶς ἀλλιῶς. Νά τά ἀφήσουμε στήν ἄκρη, γιά νά βροῦμε τόν Χριστό, γιά νά συναντηθοῦμε μέ τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἔλαβε αὐτή τή μεγάλη ἀπόφαση καί ἔγινε ἄνθρωπος. Γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος –γιορτάζουμε αὐτό τό γεγονός ἀπόψε– καί ἔκανε ἀπό ἐκεῖ καί πέρα ὡς ἄνθρωπος ὅ,τι ἔκανε. Γι᾿ αὐτό ἡ σημερινή γιορτή, ὅπως τό τονίζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, εἶναι ἡ μητρόπολη τῶν ἑορτῶν. Ἀπό ἐδῶ ξεκινοῦν ὅλα. Καί θά ἔλεγε κανείς ὅτι εἶναι ὅ,τι χρειάζεται γιά μᾶς, γιά νά βάλουμε μιά ἀρχή –τό ἔχουμε τόσο ἀνάγκη!– καθώς βρεθήκαμε ἀκόμη μιά φορά ἀπόψε ἐδῶ στόν ναό, μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο, καί θά προσέλθουμε νά κοινωνήσουμε.
Μέ αὐτό τό πνεῦμα νά δεχτοῦμε τόν Κύριο, πού ἔρχεται ἀπό ἀγάπη καί συγκαταβαίνει καί θυσιάζεται γιά μᾶς. Θά τόν δεχτοῦμε ἔτσι, ἐάν κοινωνοῦμε, ἐάν παίρνουμε τό Σῶμα του καί τό Αἷμα του –δέν εἶναι ἁπλῶς τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά τοῦ ἐσταυρωμένου Χριστοῦ, τοῦ θυσιασθέντος Χριστοῦ– μέ τήν ἀπόφαση αὐτή, μέ τήν κίνηση αὐτή: καί ἡ δική μας ψυχή χωρίς ἐπιφυλάξεις καί χωρίς ἐνδοιασμούς νά θυσιαστεῖ μέ τόν Χριστό, νά πεθάνει μέ τόν Χριστό.
Μακάριοι. Θά μᾶς μακαρίζουν οἱ ἄγγελοι. Καί οἱ ἄγγελοι ἀκόμη, θά ἔλεγε κανείς, μᾶς ζηλεύουν, ὅσο κι ἄν φαίνεται παράξενο, διότι καί αὐτοί ἐδῶ εἶναι τώρα καί αὐτοί ἐδῶ σκύβουν καί μέσα ἀπό αὐτό τό μυστήριο παίρνουν περισσότερη χάρη, περισσότερο φῶς, γίνονται πιό φωτεινοί ἄγγελοι.
{Σύντομη νουθεσία}
Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, ἀδελφοί μου, ὅλα αὐτά, πού εἶναι τόσο ὡραῖα καί κρύβουν, δηλαδή ἔχουν μέσα τους, τό δόσιμο τοῦ Θεοῦ, τήν ἀγάπη του, τήν εὐσπλαχνία του καί εἶναι γιά ὅλους, δέν μπορεῖ κανείς νά τά καταλάβει, νά τά γευθεῖ, ἐάν δέν προηγηθεῖ μιά κάποια προετοιμασία ἀπό μέρους του. Τουλάχιστον αὐτή ἡ προετοιμασία νά δείχνει ὅτι νιώθει, ὅτι αἰσθάνεται, συναισθάνεται κανείς περί τίνος πρόκειται καί πλησιάζει, ὅπως λέει ὁ λειτουργός ἱερέας πρίν τή θεία Κοινωνία: Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης.
Γι᾿ αὐτό παρακαλῶ, ἀδελφοί μου, νά κοινωνήσετε ὅσοι κατά κάποιον τρόπο εἶστε ἕτοιμοι. Δηλαδή, ἐξομολογημένοι, μετανοημένοι καί κάπως ἔτσι τά καταλαβαίνετε τά πράγματα. Δέν μπορεῖ κάποιος, ἐνῶ ὅλο τόν χρόνο δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τόν Θεό, μέ τήν Ἐκκλησία, ἁπλῶς ἐπειδή θυμήθηκε ὅτι ἀπόψε εἶναι Χριστούγεννα, νά ἔλθει νά κοινωνήσει. Δέν εἶναι ἔτσι. Πῶς νά τό κάνουμε; Μήν κάνουμε τέτοια πράγματα. Παρακαλῶ, νά ἔλθετε νά κοινωνήσετε ὅσοι εἶστε ἕτοιμοι. Οἱ ἄλλοι θά κάνετε πολύ καλύτερα νά τό ἀναβάλετε καί νά φροντίσετε νά ρωτήσετε πῶς μπορεῖτε νά ἑτοιμαστεῖτε, γιά νά κοινωνήσετε. Παρακαλῶ, θά ἔλθετε, ὅπως πάντοτε λέμε, μέ πολλή τάξη, μέ εὐλάβεια, ἀθόρυβα, πολύ προσεκτικά.
25-12-1987
* Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Συνάξεις Δωδεκαημέρου Β΄ ἔκδ.»