Λέει τό σημερινό εὐαγγέλιο: Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα, καί τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλε αὐτοῖς..Εἴμαστε πολύ καλοί ὅλοι μας, ἀλλά μέσα μας βαθιά δέν ὑπάρχει ἡ διάθεση νά γίνει στή ζωή μας τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Λίγο μόνο, ἐπιφανειακά κάνουμε τά τοῦ Θεοῦ καί ἐπιστρέφουμε στό βασίλειό μας, ἐκεῖ ὅπου διαφεντεύει ὁ ἑαυτός μας. Σάν νά εἴμαστε –ἕνεκα τῆς ἁμαρτίας, βέβαια– αἰχμάλωτοι καί σάν νά βρισκόμαστε ἀκόμη στό σκοτάδι, ἐνῶ ἦλθε ὁ Χριστός –πού εἶναι τό Φῶς– γιά νά εἶναι μαζί μας. Καί μένεις ἐσύ στό σκοτάδι, γιατί ἔχεις περί πολλοῦ τήν ἐξυπνάδα σου, βασίζεσαι στά ἀνθρώπινα δεδομένα σου. Ἄν ὅμως ἔχεις καημό νά κάνεις τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός θά σοῦ τό φανερώσει. Γιά νά μήν ἀνοίγει ἀκόμη ὁ δρόμος αὐτός τοῦ νά εἶσαι μέ τόν Χριστό, σημαίνει ὅτι κάπου κόλλησες. Κόλλησες στήν κολλητική οὐσία πού δημιουργεῖ ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός σου.

Εἶναι μεγάλη ὑπόθεση νά μήν ἐμμένεις σ᾿ αὐτό στό ὁποῖο ἀσφαλίστηκες, ἀλλά νά περάσεις σ᾿ αὐτό πού δείχνει ὁ Θεός. Ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε ἐδῶ, ὅπως ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Καυσοκαλύβης: Ἔκανε τό καλυβάκι του, εὐλογημένο καί καλό, καί ἐκεῖ μέσα ἀναπαυόταν. Νά, ὅμως, πού ὁ Θεός οἰκονομοῦσε ἔτσι τά πράγματα, πού ὁ ἅγιος ἔπρεπε νά τό κάψει τό καλύβι, ἀλλιῶς, ὑπῆρχε κίνδυνος νά ξεφύγει ἀπό τόν δρόμο πού εἶναι ὁ Θεός. Καί τό ἔκαιγε τό καλύβι. Καί ὕστερα ἔκαιγε καί δεύτερο καί τρίτο, ὅταν χρειαζόταν.
Εἶμαι τῆς ταπεινῆς γνώμης, λοιπόν, ὅτι ὁ Θεός ἄλλοτε ἔτσι, ἄλλοτε ἀλλιῶς θέλει νά καῖμε τό καλύβι μας –μεταφορικά– καί νά βλέπουμε τί δείχνει ἐκεῖνος, γιά νά γίνει τελικά ἀκριβῶς αὐτό πού θέλει ὁ Θεός. Νά μήν ἀγκιστρώνεται δηλαδή κανείς σέ τίποτε, ἀλλά νά εἶναι πάντοτε ἐλεύθερος ἐν Κυρίῳ. Καί νά κάνει αὐτό τό ὁποῖο θέλει ὁ Θεός. Λάλει,, Κύριε,, ὅτι ἀκούει ὁ δοῦλός σου..

Πόσες ψυχές κρατοῦν μέσα τους παράπονα καί πικρίες! Αὐτά ὅλα πού λένε χριστιανοί ἄνθρωποι: «Πληγώθηκα. Πικράθηκα. Πολύ μέ πίκραναν. Πολύ μέ πλήγωσαν. Πολύ μέ πόνεσαν», δέν μποροῦν νά σταθοῦν. Καί μόνο πού πικράθηκες, καί μόνο πού πληγώθηκες, δείχνει ὅτι μέσα σου ὑπάρχει ὁ παλαιός ἄνθρωπος· διότι αὐτός εἶναι πού πληγώνεται, δέν πληγώνεται ὁ ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος. Καί ἐπέτρεψε ὁ Θεός νά πληγωθεῖς, ἀκριβῶς γιά νά συνειδητοποιήσεις καλά-καλά ὅτι ἔχεις μέσα σου παλαιό ἄνθρωπο καί νά παρακαλέσεις τόν Κύριο: «Κύριέ μου, θανάτωσέ τον. Μή μέ λυπᾶσαι». Μήν κρατᾶς τίς πίκρες σου καί δηλητηριάζεις τήν ψυχή σου.

Κατά τή διάρκεια τῆς ἡμέρας καί τό βράδυ πρίν κοιμηθεῖς, κάνε ἕναν ἔλεγχο, ἀναλογίσου: «Ἤμουν εἰλικρινής καί τίμιος μέ τόν Θεό σήμερα ἤ ἔκανα πάλι πονηριές καί καμώματα; Κλαψούρισα, παραπονέθηκα…»

Ὁ ὅσιος Παῦλος ἔφυγεν εἰς τήν ἔρημον φοβούμενος τά βάσανα, ὅσα οἱ τύραννοι ἐποίουν εἰς τούς χριστιανούς. Παρερχομένου δέ τοῦ καιροῦ ὠλιγόστευσεν ὁ τῶν βασάνων φόβος καί ἔγινε μᾶλλον εἰς τήν καρδίαν τοῦ ὁσίου φόβος Θεοῦ καί ἐπιθυμία τοῦ νά ἀρέσῃ εἰς τόν Θεόν.
Ὁ ἅγιος εἶναι ἀκόμη συνηθισμένος ἄνθρωπος καί γι᾿ αὐτό ἔχει φόβο ἀνθρώπινο γιά τά βάσανα καί φεύγει μακριά. Ἀλλά αὐτός ὁ φόβος ὕστερα ἔγινε φόβος Θεοῦ. Εἶναι ἀλήθεια αὐτό, ὅσο παράδοξο κι ἄν φαίνεται, ὅτι ὅλα τά ἀδύνατα σημεῖα πού ἔχει κανείς, πού εἶναι ἔτσι ἀπό τή φύση, μέσα στή χάρη τοῦ Θεοῦ μεταποιοῦνται. Ἐδῶ φυσιολογικά ὁ ἅγιος φοβόταν τά βάσανα καί εἶχε ἀνθρώπινο φόβο, ὅπως θά εἶχε καθένας. Ὅμως, ὅπως αὐτός ὁ φόβος ἔγινε φόβος Θεοῦ τελικά, ἔτσι καί ἄλλες τέτοιου εἴδους ἀδυναμίες ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ τίς μεταποιεῖ πρός σωτηρίαν τῆς ψυχῆς.

Εἶναι δεμένος ὁ ἄνθρωπος, φυλακισμένος μέσα στόν ἑαυτό του. Ὁ Θεός ἀφήνει νά καταλάβει κάποτε ὁ ἄνθρωπος πόσο μεγάλος δυνάστης εἶναι ὁ ἑαυτός του καί νά τόν ἀπορρίψει. Καθώς ὅμως ὁ Θεός παρακολουθεῖ τήν ψυχή μας, οἰκονομεῖ ἔτσι τά πράγματα, ὥστε κάποια στιγμή νά λυθεῖ τό δέσιμό μας αὐτό καί νά νιώσει ὁ ἄνθρωπος μιά ἄνεση, μιά ἐλευθερία, κυρίως ἀπό τά πάθη του καί τήν ὅλη ἁμαρτωλή κατάστασή του. Ἐκεῖ ὅμως θά φανεῖ ἡ προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου. Τί θά κάνει, μόλις λυθεῖ ἀπό τά δεσμά του; Πρός τά ποῦ θά πετάξει; Αὐτό πού πρέπει νά κάνεις, μόλις ἀνοίξει ἡ πόρτα τῆς φυλακῆς σου, εἶναι νά τρέξεις ἀμέσως στόν Θεό.

Ὅσο κι ἄν ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος, σέβεται τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καί τόν ἀφήνει νά κάνει ὅ,τι αὐτός θά θελήσει. Ἤ θά ἀκολουθήσει τόν Θεό καί θά σωθεῖ ἤ θά ἀκολουθήσει τόν ἑαυτό του καί θά χαθεῖ.

Στόν ἅγιο Ἀντώνιο τί δέν συνέβη! Τί δέν ἔζησε ὁ ἅγιος! Τί δέν πέρασε! Σάν νά ἦταν ἐγκαταλελειμμένος ἀπό τόν Θεό. Τόν βασανίζει ὁ διάβολος πότε μέ φαντασίες, πότε μέ πραγματικότητες, πότε μέ ὄνειρα. Μαρτύριο!
Ἤθελε ὁ Χριστός νά δεῖ πῶς ἀγωνίζεται ὁ ἅγιος Ἀντώνιος, ὁ ὁποῖος ἦταν μεγάλος ἀσκητής καί ἀγωνιστής. Ἀλλά πέρασε καί αὐτός τέτοιες δυσκολίες, ὅπως περνάει ὁ καθένας πού ἀγωνίζεται νά ἀκολουθεῖ τόν Θεό. Πέρασε αὐτή τήν κρίση, μέχρι τοῦ σημείου νά πεῖ: «Ποῦ ἤσουν, Κύριε;» Καί πῆρε τήν ἀπάντηση, ὅταν κάποια στιγμή ἐμφανίστηκε ὁ Χριστός καί τόν λύτρωσε ἀπό τόν δαιμονικό πόλεμο: «Ἐδῶ ἤμουν. Καί παρακολουθοῦσα τό σόν ἀγώνισμα».
Πάρα πολλά πράγματα μᾶς ἀφήνει ὁ Κύριος νά τά περάσουμε, τρόπον τινά, μόνοι μας· γιατί ἔτσι εἶναι ὠφέλιμο. Ἔτσι θά γίνει στήν ψυχή μας τό καλό.

Σκεφθεῖτε ἕνα μικρό παιδί στήν ὕπαιθρο, ἀναγκασμένο νά μένει ἐκεῖ, σέ ἐρημικό μέρος, ὁλομόναχο· καί νά συννεφιάσει καί νά ἀρχίσουν οἱ βροντές, οἱ ἀστραπές καί νά ἀρχίσει νά πέφτει καταρρακτώδης βροχή. Τό μικρό παιδί τόσο πολύ ἐπηρεάζεται, πού νομίζει ὅτι μόνο αὐτή ἡ κατάσταση ὑπάρχει ἐκείνη τήν ὥρα, καί τίποτε ἄλλο. Ἕνας πού ἔχει πείρα ξέρει ὅτι εἶναι μιά μπόρα καί θά περάσει. Ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος στίς δύσκολες ὧρες: «Συννεφάκι εἶναι καί θά περάσει γρήγορα».
Στόν πνευματικό ἀγώνα ἐλάχιστοι εἶναι ἐκεῖνοι πού λίγο πολύ δέν βουλιάζουν. Προπαντός, ὅταν τυχόν κανείς ἔχει καί ἀρρωστημένες καταστάσεις μέσα του, βουλιάζει γιά τά καλά καί ἐπηρεάζεται ἀπό τό τί νιώθει, ἀπό τήν ὅποια κατάστασή του. Νά, ὅμως πού ὁ Κύριος ζητάει πίστη καί μᾶς λέει, ὅπως καί στόν Πέτρο, τήν ὥρα πού βυθιζόταν στή θάλασσα: Ὀλιγόπιστε, εἰς τί ἐδίστασας;