Mποροῦμε νά φανταστοῦμε ὅτι ὁ ἅγιος Σάββας εἶχε θέλημα δικό του καί ὅτι ἤθελε νά κάνει τά δικά του; Δέν φαίνεται πουθενά κάτι τέτοιο. Παραδόθηκε στή χάρη τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Θεός εἶναι πού τόν ὁδηγεῖ ὄχι μόνο γενικά ἀλλά καί κατά συγκεκριμένο τρόπο: τόν ὁδήγησε στόν ἅγιο Εὐθύμιο καί, ὅπως λέει τό συναξάρι, ὠφελήθηκε ἐκεῖ ἀπό ὅλους τούς ἀδελφούς. Ἔτσι εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Οὔτε συνερίζεται κανέναν οὔτε συγκρίνει τόν ἑαυτό του μέ τούς ἄλλους, ὥστε νά παραπονεῖται ἤ νά θίγεται ἤ νά φθονεῖ, ἀλλά ἀπό ὅλους λαμβάνει ὠφέλεια. Ἄνθρωποι ἦταν οἱ ἀδελφοί αὐτοί, θά εἶχαν καί ἐλαττώματα, ὅμως καθόλου δέν ἐπηρεαζόταν ἀπό αὐτά ὁ ἅγιος Σάββας, ἀλλά ἔβλεπε τήν ἀρετή τους. Κάποια ἀρετή σέ ὅλους μπορεῖς νά βρεῖς –σέ ἄλλον περισσότερο, σέ ἄλλον λιγότερο– καί ἔτσι ὠφελεῖσαι. Ὁ ἅγιος ἄνθρωπος ἀπό ὅλους ὠφελεῖται, καθώς παίρνει μόνο τό καλό πού ἔχουν.

Τόν γιορτάζουμε τόν ἅγιο Νικόλαο καί καλά κάνουμε. Ὅμως ὁ ἅγιος εἶναι στόν οὐρανό καί ἔρχεται ἐδῶ νά μᾶς συνδράμει, ἀλλά γιά νά σωθεῖ ἡ ψυχή μας, ὥστε νά πᾶμε καί ἐμεῖς στόν οὐρανό, ἐκεῖ πού εἶναι καί ἐκεῖνος καί οἱ ἄλλοι ἅγιοι. Καί θά πᾶμε ἐκεῖ, ἐάν κατ᾿ ἀρχήν τό πιστέψουμε αὐτό καί τό θέλουμε καί εἶναι ἡ χαρά μας αὐτό. Καί φυσικά μετά νά μιμηθοῦμε τή ζωή τους. Μνήμη ἁγίου, μίμησις ἁγίου, λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Νά τολμήσουμε ἐμεῖς οἱ χριστιανοί τῆς ἐποχῆς μας –πού εἶναι τόσο ἀλλόκοτα τά πράγματα– νά ἀφομοιώσουμε τό ἀληθινό χριστιανικό πνεῦμα. Νά ἀρχίσουμε νά σκεπτόμαστε αὐτή τήν πορεία πρός τόν οὐρανό, νά ἐξοικειωθοῦμε μέ αὐτήν, καί ὄχι ἁπλῶς νά θέλουμε νά εἴμαστε καλά ἐδῶ, νά περάσουμε καλά ἐδῶ. Καί πολύ θά μᾶς εὐλογήσει ὁ Θεός, πού θά τολμήσουμε· γιατί θά χρειαστεῖ νά θυσιάσουμε κάποια πράγματα, κυρίως νά ξεπεράσουμε τόν ἑαυτό μας.

Γιά τά διεθνή γεγονότα δέν φταῖνε μόνο κάποιοι δημαγωγοί καί κάποιοι λαοπλάνοι, ἀλλά φταῖνε καί οἱ λαοί πού τούς ἀκοῦν, τούς ψηφίζουν, τούς ἀκολουθοῦν. Συγκαταβαίνει ὅμως ὁ Θεός καί λυτρώνει τούς λαούς, καίτοι φταῖνε. Κατ᾿ ἀναλογίαν, καίτοι εἴμαστε χριστιανοί, ἐξαιτίας μας καί ἀπό δικό μας φταίξιμο εἴμαστε βουτηγμένοι στό κακό, στήν ἁμαρτία. Ἀλλά ὅπου ὁ Θεός βρεῖ καλή διάθεση, ἐλευθερώνει καί σώζει τόν ἄνθρωπο. Βέβαια ἕνας λόγος εἶναι αὐτό: καλή διάθεση. Ποιός δέν ἔχει καλή διάθεση; Ἀλλά αὐτό θά φανεῖ στήν πράξη. Ὅπου ὑπάρχει αὐτή ἡ καλή διάθεση καί ὅπου ὄντως κανείς θέλει τή λύτρωση ἀπό τήν ἁμαρτία, τά δίνει ὁ Θεός. Δέν εἶναι προσωπολήπτης καί δέν θά πεῖ: «Νά, δέν μέ ἄκουσες· νά, ἔκανες αὐτά». Ἅπαξ καί τόν φωνάξουμε, κραυγάσουμε καί ζητήσουμε νά γίνει λυτρωτής μας, νά μᾶς ἐλευθερώσει, νά μᾶς σώσει, ὁ Κύριος μᾶς σώζει.

Κάθε μέρα νά θυμάστε, ἀδελφοί μου, ὅτι τά πράγματα εἶναι ἁπλά καί εὔκολα. Ὁ λόγος πού ταλαιπωρούμαστε καί δέν προκόπτουμε εἶναι ὅτι δέν τοποθετούμαστε σωστά ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὑπερηφάνεια δέν μᾶς ἀφήνει νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό καί τόν πλησίον. Εἶναι μιά διαστροφή αὐτή τοῦ ἀνθρώπου. Καί χαρά σέ ἐκεῖνον πού ἐγκαίρως θά τό καταλάβει καί θά θελήσει νά προσγειωθεῖ καί νά προσαρμοσθεῖ πρός τό πῶς τά ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός. A Ὅσο ἀδικεῖσαι, ὅσο περιφρονεῖσαι, ὅσο σέ ἐκμεταλλεύονται, τόσο περισσότερο προκόπτεις στήν πνευματική ζωή. A Ταπεινούμενος ἀφήνεσαι στόν Θεό, ἀφηνόμενος στόν Θεό ταπεινώνεσαι, ὁπότε ἔχεις καί μετάνοια μέσα σου καί λύπη κατά Θεόν, καί ἔρχονται καί δάκρυα. Νά ἡ προκοπή.

Ὅσο πιό ἄγονη, ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε, εἶναι μιά ψυχή, ὅσο πιό φτωχή, ὅσο πιό ἄχαρη εἶναι, ὅσο πιό πολύ δέν διαθέτει προσόντα καί χαρίσματα πού θά ἤθελε νά ἔχει –σάν νά εἶναι στείρα, σάν νά μή γεννάει– τόσο πιό κατάλληλη εἶναι, γιά νά ἐνεργήσει μέσα της ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν πολλοί πού αἰσθάνονται φτώχεια πνευματική, κάτι τό ἄγονο, κάτι τό στεῖρο· ὅτι δέν γεννοῦν. Καί θά ἔλεγε κανείς: «Τί μεγάλο κακό συμβαίνει ἐδῶ!» Τό νιώθουν μερικές ὑπάρξεις αὐτό καί βασανίζονται, νιώθουν μειονεκτικά, στενάχωρα καί ἄχαρα. Καί ὅμως αὐτό εἶναι προσόν, ἀπό μιά πλευρά. Κατά κάποιον τρόπο, ἀπό τῆς ἀπόψεως τῆς πνευματικῆς εἴμαστε ὅλοι ὅπως ἦταν ἡ ἁγία Ἄννα: ἄγονη, στείρα, ἀλλά γέννησε τήν Παναγία. Ἦταν μέσα στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Ἀπό πνευματικῆς ἀπόψεως κανένας δέν εἶναι λιγότερο μέσα στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν ἄλλο. Αὐτό ἔχει ἀξία.

...ἥν ἔδησεν ὁ σατανᾶς..., λέει ὁ Χριστός στή συναγωγή γιά τή συγκύπτουσα, πού θεράπευσε τό Σάββατο. Γενικῶς ὅλη ἡ ἐπήρεια ἡ σατανική πάνω στόν ἄνθρωπο εἶναι δέσιμο. Ὁ διάβολος ἀφ᾿ ἑαυτοῦ του καί μόνος του δέν θά μποροῦσε νά ἔχει δεμένο τόν ἄνθρωπο· εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος πού δίνει τέτοιο δικαίωμα, πού δίνει λαβή, δίνει μιά τέτοια συγκατάθεση, καί τόν δένει ὁ διάβολος. Καί ἡ εἰρωνεία εἶναι ὅτι, ἐνῶ εἶναι κανείς δεμένος, καί κάποιος ἄλλος τόν πάει καί τόν φέρνει σάν μαριονέτα ὅπου θέλει, ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ψευδαίσθηση ὅτι εἶναι ἐλεύθερος καί κινεῖται ἐλεύθερα. Καί μάλιστα τήν ὥρα ἀκριβῶς πού ἔτσι δέσμιος ὁδηγεῖται σέ κάτι, ἄν βρεθεῖ κάποιος νά τόν ἐμποδίσει, νά τόν κρατήσει νά μήν πάει πρός τά ἐκεῖ πού ὁδηγεῖται δέσμιος, ἐκεῖνος κάνει ἀγώνα ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας του. Καί ἡ ἐλευθερία του συνίσταται ἀκριβῶς στό νά εἶναι πειθήνιο ὄργανο αὐτοῦ πού τόν ἔχει δεμένο.

Δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἁπλός καί νά τά παίρνεις ἁπλά ὅλα, καί νά ὠφελεῖσαι ἀνάλογα, ἐάν δέν εἶσαι ἀληθινός. Γι΄ αὐτό, νά ἀγαπήσουμε τήν ἀλήθεια. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ἡ ταπείνωση. Θέλει ὁ Θεός νά εἴμαστε ἁπλοί. Καί μετά, ἔχει καί γιά μᾶς ὁ Θεός καί γιά ὅλους γύρω μας. Χρειάζεται ἐμεῖς νά ταπεινοφρονοῦμε, νά μήν ὑπερηφανευόμαστε. Ὁ ἄνθρωπος ἀφήνει τά ἁπλά, τά ταπεινά καί πασχίζει μέ ἄλλους τρόπους νά δείξει ὅτι κάτι εἶναι, κάτι κάνει, κάπου πηγαίνει. A Ἐκεῖνο πού τακτοποιεῖ τόν ἄνθρωπο εἶναι ἡ ἀλήθεια γιά τόν ἑαυτό του· τό νά δεῖ τόν ἑαυτό του μέσα στήν ἀλήθεια, πού εἶναι ὁ Θεός. Τότε ἔρχεται ἡ τακτοποίηση, ἡ θεραπεία του. Καί κάνοντας ἀληθινή ὑπακοή, σιγά-σιγά θά ξεγλιτώσει ἀπό τά γρανάζια στά ὁποῖα ἔχει μπλέξει –διάφορες ἀρρωστημένες καταστάσεις, κόμπλεξ– θά κινηθεῖ πιό ἄνετα καί θά λυτρωθεῖ.