Διαβάζοντας τούς πατέρες, τούς ἁγίους, βλέπουμε ἐκεῖ ὅτι ἐμφανίζονται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μέ πολλή ταπείνωση, μέ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός τους, ἀλλά ὅμως τίποτε ἀπό αὐτά δέν γίνεται ἐμπόδιο στό νά κινηθοῦν πρός τόν Θεό. Τίποτε, τίποτε. Τουναντίον, τό καθετί ὠθεῖ τήν ψυχή πρός τόν Θεό. Αἰσθάνεται ὁ ἅγιος τίς ἁμαρτίες του; Τρέχει μέ πολλή ἐμπιστοσύνη στό ἔλεος, στή συγχωρητικότητα καί στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μέ ἀπόλυτη πεποίθηση ὅτι τόν δέχεται ὁ Θεός, τόν συγχωρεῖ καί τόν σώζει. Καί ἀμέσως ἡ προσευχή του γίνεται εὐγνωμοσύνη καί εὐχαριστία πρός τόν Θεό. Διαπιστώνει ὅτι ἔχει ἕνα σωρό πράγματα πού τόν καθιστοῦν ἀδύναμο καί τόν ἐκθέτουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ; Τόσο πιό πολύ σάν νά ἐνδυναμώνεται καί καθόλου δέν καταβάλλεται, δέν ἀπογοητεύεται, δέν ἀπελπίζεται, ἀλλά τρέχει στόν Θεό καί ἀφοσιώνεται σ᾿ αὐτόν.

Ὁ ἀθλητής τοῦ κάθε ἀθλήματος δέν ἐλπίζει σέ κάτι ἄλλο, ἀλλά στό νά ἐνεργοποιήσει καί νά ἀναπτύξει ὅλες του τίς δυνάμεις. Σ᾿ αὐτό στηρίζεται. Προσπαθεῖ νά μή μείνει ἡ παραμικρή δύναμη μέσα του, ἡ ὁποία θά ἀποκοιμηθεῖ, ἀλλά νά δοθεῖ τό ὅλο εἶναι του. Καί ἐκεῖ βέβαια ἁπλῶς προσπαθεῖ νά ἐπιτύχει ἕνα ἀνθρώπινο ἔργο. Στά πνευματικά, ἄν δέν κάνουμε ἔτσι, ὁ Θεός βλέπει ὅτι κοιμόμαστε μακαρίως καί ἁπλῶς περιμένουμε ἐκεῖνος κατά μαγικό τρόπο νά μᾶς δώσει ὅ,τι θά θέλαμε νά μᾶς δώσει. Δέν δουλεύει ὅμως ἔτσι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ: ἁπλῶς νά ψάχνει νά βρίσκει τούς ἀνθρώπους ὁ Θεός καί νά τούς δίνει ὅ,τι ἐπιθυμοῦν, ἐνόσῳ ὁ ἑαυτός τους εἶναι σέ ραθυμία. Ἡ σωτηρία δέν εἶναι μόνο ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός τή δίνει σέ ὅλους, ἀλλά τελικά τή λαμβάνει ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θά ἀνταποκριθεῖ μέ ὅλες του τίς δυνάμεις καί σέ καμιά περίπτωση δέν θά ὀλιγοπιστήσει, δέν θά ἀποθαρρυνθεῖ. Ἔχει θάρρος, ἐλπίδα.

Ἄν ὁ ἄνθρωπος τά δεῖ καλύτερα τά πράγματα, ἄν θελήσει νά καταλάβει γιατί ὁ Θεός ἐπέτρεψε νά τοῦ συμβεῖ τό ἕνα, τό ἄλλο –εἰδικά συμβάντα– καί τά ἀποδεχθεῖ πλήρως ὡς προερχόμενα ἀπό τό χέρι τοῦ Θεοῦ, τότε ἀλλιῶς τά νιώθει. Ὄχι σάν παθήματα, σάν φοβερές καταστάσεις, σάν ἀσήκωτα γεγονότα, ἀλλά ὡς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ, ὁπότε λέει: «Νά ᾽ναι εὐλογημένο!» Καί ἄν χρειάζεται, εἶναι ἕτοιμος νά ξαναπάθει κανείς. Νομίζω καλό εἶναι κάθε χριστιανός ἔτσι νά τά νιώθει. Κάνουμε μεγάλο λάθος οἱ χριστιανοί, πού κλαιγόμαστε καί γκρινιάζουμε ἀναφερόμενοι στά βάσανά μας. Δέν εἶναι καθόλου καλό αὐτό. Δέν ὠφελεῖται κανείς, ἄν δέν πονέσει, ἄν δέν ζοριστεῖ. Ἀλλά μετά θά πρέπει νά τό νιώσει ὡς εὐλογία ἀπό τόν Θεό. Ἄν δέν τό νιώσει ἔτσι, πάει χαμένο τό ζόρισμα, πάει χαμένος ὁ πόνος καί ἡ ὅποια ἄλλη δυσκολία ὑπέμεινε.

Ἀπό μιά πλευρά εἶναι νά κλαίει κανείς. Βέβαια κλαίει πρῶτα γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά ὕστερα καί γιά τούς ἄλλους. Μπορεῖ κανείς νά πάθει μέσα του, καθώς βλέπει ψυχές καλές κατά τά ἄλλα, πρόθυμες, πού κάνουν κάποια χριστιανικά καθήκοντα, ἀλλά ἔχουν μεσάνυχτα ὡς πρός τήν ἀληθινή χριστιανική ζωή. Πῶς ἦταν παλιά τό μωράκι τυλιγμένο μέ τίς φασκιές –τό ἔσφιγγαν κιόλας ἀρκετά, καθώς τοῦ μάζευαν τά χεράκια του, τά ποδαράκια του, καί εἶχε μάθει ἔτσι πού πολλές φορές ἔπρεπε νά τό φασκιώσουν γιά νά νιώσει βολεμένο καί νά μήν κλαίει– ἔτσι εἶναι οἱ ψυχές φασκιωμένες μέ τά θελήματά τους, τίς ἀδυναμίες τους, τή φιλαυτία τους. Ὁ κόσμος ὁ πολύς δέν ξέρει. Ἐπιτρέπεται ὅμως οἱ χριστιανοί νά μήν ξέρουν καί νά μήν ἔχουν λίγο κουράγιο νά ἀπαρνηθοῦν τόν ἑαυτό τους, νά πᾶνε λίγο πιό πέρα;

Μυστήριο τό ἔργο τῆς σωτηρίας πού ἐπιτελεῖ ὁ Θεάνθρωπος Χριστός ἐπί τῆς γῆς. Ἡ θεανθρώπινη ζωή του δέν ἔχει ἄλλο σκοπό παρά νά ἀποκαλύψει τίς ἀλήθειες τοῦ οὐρανίου Πατρός, νά βρεῖ καί νά σώσει τό ἀπολωλός. Αὐτό κυρίως κάνει. Καί τό κάνει καί τήν ἡμέρα αὐτή, ὅταν κεκοπιακώς ἔρχεται νά συναντήσει τό «θήραμα»: μιά μεγάλη ἁμαρτωλή, τή Σαμαρείτιδα, ὅπως ἄλλοτε τήν ὁσία Μαρία τήν Αἰγυπτία. Λές καί στήνει καρτέρι, στήνει μιά εὐλογημένη καί σωτήρια παγίδα στή γυναίκα αὐτή τήν ἁμαρτωλή, μά μέ τόσο ἀνοιχτή καρδιά στήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ. Καί ἦταν Σαμαρείτιδα ἡ γυναίκα αὐτή, ἡ μετέπειτα ἁγία Φωτεινή, καί ὁ Χριστός Ἰουδαῖος. Ὅμως τίποτε δέν ἐμποδίζει τόν Χριστό νά ἐπιτελέσει τό ἔργο τῆς σωτηρίας. Ἀποκαλύπτεται μέγας Θεός, ὁ Μεσσίας –τόν ὁποῖο ὅπως ὅλοι, καί ἡ Σαμαρείτιδα πρόσμενε– μέ τό συγκλονιστικό ἐκεῖνο: Ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι.

῾Ο πατήρ Ἐφραίμ πού ἦταν στά Κατουνάκια, θυμᾶμαι πού ἔλεγε μιά φορά: «Προσευχόμουνα, καί ἔνιωθα ὅτι δέν ἀνέβαινε ἡ προσευχή μου στόν Θεό. Καί διερωτόμουν τί συμβαίνει, τί ἔγινε». Καί τελικά θυμήθηκε ὅτι σέ κάποια περίπτωση δέν εἶχε φερθεῖ σωστά στόν πνευματικό του. Καί μόλις τό θυμήθηκε αὐτό καί πῆγε καί τό ἐξομολογήθηκε, «ἀμέσως, λέει, ἄνοιξε ὁ οὐρανός καί ἄρχισε νά ἀνεβαίνει ἡ προσευχή μου ἐπάνω». Ὅταν τό ἔλεγε αὐτό ὁ πατήρ Ἐφραίμ, δέν ἐννοοῦσε ὅτι ἔγινε κανένα θαῦμα κατά χτυπητό τρόπο καί σάν νά φαινόταν κάτι πού ἀνεβαίνει στόν οὐρανό· ὄχι. Εἶναι αὐτό πού μπορεῖ νά τό ζήσει ὁ κάθε ἁπλός ἄνθρωπος, πού πρέπει νά τό ζεῖ ὁ κάθε χριστιανός. Προσευχόμαστε· ὁ νοῦς μας, ἡ καρδιά μας εἶναι στόν Κύριο. Ἀλλά πρέπει νά εἶναι καθαρή ἡ καρδιά μας, γιά νά φτάνει ἡ προσευχή μας στόν Θεό, ὥστε νά μαλακώσει τήν καρδιά μας, νά ζεστάνει τήν ψυχή μας.

Τό δοξαστικό τῶν αἴνων σήμερα λέει: ...τῆς ψυχῆς τά χαρίσματα ἀσώτως διεσκόρπισα. Πολλοί ἔχουν χαρίσματα. Καί ὁ Θεός, χωρίς νά τούς ἀπορρίπτει, κατά κανόνα δέν καλεῖ τούς ἔχοντας πολλά τάλαντα, γιατί ἐκεῖνοι τά καταξοδεύουν ἀλλοῦ. Ἀλλά καί ὅσοι δέν ἔχουν τάλαντα πολλά, τό ἔχουν καημό, καί τούς τρώει τό παράπονο. Ἄν προσέξουμε καλά, θά δοῦμε ὅτι καθένας μας μέσα του σάν νά ἔχει ἕνα κρατούμενο. Ὅμως πίστη στόν Θεό σημαίνει πώς, ὅπως κι ἄν ἔλθουν τά πράγματα, ἐσύ νά μή βγάλεις ἀπό μέσα σου κανένα παράπονο. Αὐτό εἶναι τό μυστικό τῆς ζωῆς, ἐδῶ καί στόν οὐρανό. Νά παραδοθεῖς στόν Θεό καί νά μήν ἐπιτρέψεις στόν ἑαυτό σου: «Γιατί ἔτσι, γιατί ἀλλιῶς;» Ἔτσι γίνεται ὁ ἄνθρωπος ἀγαθός, ἀγαθότατος. Κυρίως ὅμως ξεγλιτώνει ἀπό ὅλα τά δικά του. Καί, καθώς ἀφήνεσαι στήν ἀγαθότητα καί στή δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός σοῦ τά δίνει ὅλα ἑκατονταπλάσια.