Εἶναι πολύ εὐλογημένες αὐτές οἱ μέρες, πάρα πολύ εὐλογημένες.

Ἀρκεῖ νά ἀφήσει κανείς λίγο τό κατεστημένο του, τό εἴδωλό του, ὅλο αὐτό πούοἰκοδόμησε καί οἰκοδομεῖ ὁ ἴδιος, πού μοιάζει τάχα ὅτι εἶναι καί πνευματικό οἰκοδόμημα, κάτι νά σπάσει μέσα στήν ψυχή ἀπ᾿ αὐτό τό ἄχαρο πού δημιουργεῖ ἡ αὐτοδικαίωσή μας· νά πέσει τό εἴδωλο, πού δημιουργεῖ αὐτή ἡ καλή ἰδέα πού ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας, νάσπάσει αὐτό τό ὁποῖο φτιάξαμε καί φτιάχνουμε ἐμεῖς, καί ὅταν ἀκόμη κάνουμε τόν καλόχριστιανό, καί πού δέν εἶναι ἄλλο παρά ἕνα ἔργο ματαιοδοξίας, κενοδοξίας, φιλαυτίας, ἕνα ἄχαρο ἔργο.

Μή σᾶς φανεῖ παράδοξο πού καί φέτος, ἔτσι νομίζω εἶναι καλύτερα, οἱ ὁμιλίες αὐτές πού θά κάνουμε τώρα τόν Δεκαπενταύγουστο, αὐτή τήν ὥρα κάθε βράδυ, ἄν θέλει ὁ Θεός καί ὅπως μᾶς φωτίσει βέβαια ὁ Θεός, θά ἔχουν πάλι αὐτόν τόν τίτλο πούεἶχαν καί πέρσι. Ἄν ἐνθυμεῖσθε, ἀρχίσαμε καί συνεχίσαμε καί τελειώσαμε μέ τή φράση αὐτή πού λένε οἱ ψάλτες καί μαζί καί ὅλος ὁ λαός, κυρίως αὐτές τίς ἡμέρες, δηλαδήκυρίως ὅταν ψάλλεται ἡ Παράκληση. Ἀλλά ὅπως ξέρουμε, καί σέ ἄλλες ἀκολουθίες, ὅταν ἔχει τροπάρια πού ἀναφέρονται στήν Παναγία, Θεοτοκία δηλαδή, καί δέν θάποῦμε «καί νῦν», λέμε τή φράση «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς». Εἴχαμε πεῖ βέβαια πέρσι, δέν χρειάζεται νά τό ξαναποῦμε, ὅτι μερικοί νομίζουν ὅτι δέν πρέπει νά λέμε «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» ἀλλά «Ὑπεραγία Θεοτόκε, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν». Τόἐξηγήσαμε πέρσι αὐτό.1 Καί ὅπως ἀκούσαμε καί ἀπόψε, οἱ ψάλτες εἶπαν ἐπανειλημμένως «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς». Καί μετά ἀπό τό «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» ψάλλουν ἕνα τροπάριο.

Λύτρωση εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός

Ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ Παναγία, δέν θά ὑπῆρχε σωτηρία

Σήμερα εἶναι ἡ σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Βέβαια, πάλι νά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ ὅτι ἡμῶν τῶν χριστιανῶν ἡ ἀνταπόκριση στό ὅλο ἔργο τοῦ Θεοῦ εἶναι ὄχι ἁπλῶς φτωχική ἀλλά καί ἐσφαλμένη.

Ἄλλο εἶναι νά ἐκκλησιαστοῦμε τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καί νά βιώσουμε –καί νά βιώνουμε συνεχῶς– τό γεγονός αὐτό, ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε υἱός ἀνθρώπου καί αὐτό ἔγινε γιά κάποιο λόγο, γιά κάποιο σκοπό, καί ἄλλο εἶναι ἁπλῶς νά γιορτάσουμε· κάτι πού τό κάνουμε γιά μᾶς: γιά νά εὐχαριστηθοῦμε, γιά νά καταστείλουμε λίγο τίς ἐνοχές μας καί τίς τύψεις συνειδήσεως καί νά πάρουμε ἀφορμή νά κάνουμε τίς ὅποιες ἁμαρτίες κάνουν οἱ ἄνθρωποι τίς γιορτινές ἡμέρες.

Ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Β΄ Ὁ Θεός «ἑαυτόν ἐκένωσεν»[1]   …γιά νά φιλοτιμήσει τόν ἄνθρωπο   Πολλά ἀκοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες, πολλά λέγονται, πολλά ψάλλονται. Ἕνα εἶναι τό γεγονός, ὅτι ὁ Θεός ἑαυτόν ἐκένωσεν[2] καί ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά κενώσει, ἄν θέλετε, καί ὁ ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του, ὥστε νά γίνει θεός. Ἀφήνει, τρόπον…

Θεός καί ἱστορία. Ἡ εὐθύνη τῶν ἀνθρώπων[1]

Ὅλα ὅσα συμβαίνουν εἶναι γιά τή σωτηρία μας

Σήμερα εἶναι ἡ δεύτερη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων· καί, ὅπως γνωρίζετε, τή δεύτερη ἡμέρα κάθε δεσποτικῆς ἑορτῆς ἑορτάζουμε τό πρόσωπο ἐκεῖνο πού ἔπαιξε τόν κύριο ρόλο στήν ἑορτή. Σήμερα ἐπιτελοῦμε τή σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀκριβῶς ἐπειδή αὐτή ἦταν ἐκείνη ἡ ὁποία συνετέλεσε, ὥστε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ νά γίνει υἱός ἀνθρώπου, νά γεννηθεῖ ὡς ἄνθρωπος. Καί στίς ἄλλες μεγάλες ἑορτές τήν ἑπομένη ἔχουμε τή σύναξη τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ὀργάνου πού συνετέλεσε, γιά νά γίνει τό ἔργο πού ἔγινε. Π.χ. τήν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων ἔχουμε τή σύναξη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Τήν ἑπομένη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ γιορτάζουμε τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ καί τήν ἑπομένη τῆς Πεντηκοστῆς τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀκόμη καί τήν ἑπομένη τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου ἐπιτελοῦμετή σύναξη τῶν Θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης.

Γιορτάζουμε ἀπόψε τό Γενέσιον τῆς Θεοτόκου, καί δέν ξέρω σέ τί νά πρωτοαναφερθοῦμε. Μοῦ ἔρχεται πρῶτα νά ἐκφράσω τή χαρά μου, πού μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός πάλι ἀπόψε νά συναχθοῦμε ἐδῶ, γιά νά τόν λατρεύσουμε, νά τόν προσκυνήσουμε, νά λειτουργήσουμε, νά λάβουμε τό Σῶμα του καί τό Αἷμα του, καί νά μᾶς εὐλογήσει, νά μᾶς χαριτώσει.

Αὐτές τίς ἡμέρες στό ἐξομολογητήριο, πῶς μοῦ ἦρθε καί σέ δυό περιπτώσεις εἶπα στόν ἐξομολογούμενο πού εἶχα μπροστά μου, ῾῾ναί, θά πᾶς στόν παράδεισο᾿᾿. Καί φαίνεται πώς ἄρεσε πάρα πολύ. Ὅπως ἐπίσης σήμερα σ᾿ ἕνα-δυό ἤ καί περισσοτέρους ἔθεσα τό ἐρώτημα, ῾῾εἶσαι εὐτυχισμένος;᾿᾿ Μπορεῖ καί τό ἕνα καί τό ἄλλο ὄχι μόνο νά μήν εἶναι τυχαῖα, ἀλλά καί νά ἔχουν μεγάλη σχέση μ᾿ αὐτό πού ζοῦμε αὐτήν τήν ὥρα ἔξω ἀπό τόν ναό –καί μέσα ναός εἶναι καί ἔξω ναός εἶναι– κάτω ἀπ᾿ τ᾿ ἀστέρια, μέσ᾿ στή νύχτα, μέσ᾿ στή σιωπή. Μπορεῖ ὅλα αὐτά νά ᾿χουν μιά σχέση, καί νά ᾿χουν σχέση μέ μᾶς. Γιατί ὅλα εἶναι γιά μᾶς. Ὅπως λέγαμε κι αὐτές τίς ἡμέρες, ἄν ὁ Κύριος ἔγινε ἄνθρωπος, ἔγινε γιά μᾶς, ἄν ὁ Κύριος μᾶς δίνει τήν Χάρι, τή δίνει γιά μᾶς, ἄν μᾶς ἁγιάζει, ἐμᾶς ἁγιάζει, ἄν μᾶς χαριτώνει, ἄν μᾶς εὐλογεῖ…

Ἔχουμε σήμερα –28η Ὀκτωβρίου– τήν ἑορτή τῆς ἁγίας Σκέπης. Ἡ ὅλη ἑορτή εἶναι συνδεδεμένη μέ τόν ἀγώνα πού ἐκλήθη σάν σήμερα ἡ Ἑλλάδα νά κάνει πρίν ἀκριβῶς 60 χρόνια, ἐναντίον μιᾶς ὑπερτέρας δυνάμεως, πού ἤθελε νά κατακτήσει καί τήν Ἑλλάδα. Οἱ παλαιότεροι βέβαια ἐνθυμούμαστε πολύ ζωντανά καί πολύ συγκεκριμένα τά γεγονότα ἐκείνων τῶν ἡμερῶν, καί ἔχουμε ὁπωσδήποτε ἐμπειρίες καί βιώματα.

Ὁ Κύριος ἦταν πάντοτε ὅπως φανερώθηκε τήν ἡμέρα ἐκείνη τῆς Μεταμορφώσεως ἐνώπιον τῶν μαθητῶν του, ἀλλά ἔκρυβε ἑαυτόν. Διότι ἡ δόξα αὐτή, ἡ λαμπρότητα αὐτή, τό φῶς αὐτό, δέν εἶναι τόσο γιά τόν κόσμο αὐτόν, ὅσο εἶναι γιά τόν ἄλλο. Ἐδῶ λίγο. Ὁ Χριστός ἦταν αὐτός πού ἦταν, ἀλλά οἱ μαθηταί του δέν τόν ἔβλεπαν, διότι δέν φανερωνόταν ὁ Κύριος. Ὁπωσδήποτε μετά τήν Ἀνάσταση, μετά τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ὁ Χριστός ἦταν συνεχῶς φανερός μέσα στίς καρδιές τῶν Ἀποστόλων, ὅσο βέβαια μπορεῖ νά εἶναι σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶχε πεῖ ὅτι ἐκεῖνος πού τόν ἀγαπᾶ, θά τηρήσει τίς ἐντολές του, καί θά ἀγαπηθεῖ ἀπό τόν Πατέρα, θ᾿ ἀγαπηθεῖ καί ἀπό τόν Κύριο καί πρόσθεσε ὁ Κύριος, «ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν»1. Δηλαδή εἶχε πεῖ ὅτι θά ἐμφανίσει τόν ἑαυτό του, σ᾿ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος θά τόν ἀγαπήσει καί θά δείξει τήν ἀγάπη του αὐτή ἐφαρμόζοντας, τηρώντας τίς ἐντολές του.

Ὅπως θά γνωρίζετε, τό πρῶτο ἐκκλησάκι στήν ἀδελφότητά μας τό ἀφιερώσαμε στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Πιστεύουμε ὅτι μᾶς φώτισε ὁ Θεός νά τό ἀφιερώσουμε στή γιορτή αὐτή, πού ἀπόψε ὅλοι μαζί ἐδῶ γιορτάσαμε κάνοντας ὁλονύκτια ἀγρυπνία.

Τί ἄλλο νά ζητήσουμε;

Ἀπό μιά πλευρά ὅλα ἀπό τόν Εὐαγγελισμό ἀρχίζουν. Ὅλα βέβαια ἀρχίζουν ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα, ἀλλά, ἄς ποῦμε, διά μέσου τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, καί καταλήγουν πάλι στήν Ἁγία Τριάδα. Ἀπό κάποια πλευρά λοιπόν στήν γιορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἔχουμε τήν ἀρχή καί τό τέλος. Καί ὅλα αὐτά, ἀκριβῶς γιά νά μᾶς βοηθοῦν νά ἐνθυμούμαστε τί πρέπει νά κάνουμε. Ἀρχίσαμε κάποτε μέ τό νά βαπτισθοῦμε. Δηλαδή ἄρχισε μέ τή βάπτισή μας νά ζεῖ μέσα μας ὁ Χριστός καί ὁ Χριστός τό ἔργο αὐτό πού ἀνέλαβε θέλει νά φέρει εἰς πέρας. Ἤ γιά νά τό ποῦμε καλύτερα, ὁ Χριστός πού ἄρχισε νά ζεῖ μέσα μας θέλει ν᾿ αὐξηθεῖ ἤ μᾶλλον ν᾿ αὐξήσει ἐμᾶς, γιά νά φθάσουμε «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματός του».

Ἡ ἑορτή καί ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς ἑορτῆς

Μία ἀπό τῆς μεγάλες ἑορτές πού εἶναι ἀφιερωμένες στήν Παναγία εἶναι καί ἡ ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου. Εἶναι μία ἑορτή ἡ ὁποία στηρίζεται στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία τήν ἀπεδέχθη πλήρως καί εἶναι ἰσάξια μέ τίς ἄλλες θεομητορικές ἑορτές. Ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, ὅπως κι ἄν ξεκίνησε ἡ ἑορτή, ἐφόσον τήν ἀπεδέχθη ἡ Ἐκκλησία, τελείωσε· αὐτή εἶναι καί νά τή δεχθοῦμε ἔτσι.

Κατά τήν παράδοση, μόλις ἔγινε ἡ Παναγία τριῶν ἐτῶν, οἱ γονεῖς της τήν πῆγαν στόν ναό τοῦ Σολομῶντος καί τήν παρέδωσαν στόν ἀρχιερέα, καί ἔμεινε ἐκεῖ στόν ναό, στά ἅγια τῶν ἁγίων, οὔτε λίγο οὔτε πολύ δώδεκα χρόνια. Τριῶν ἐτῶν πῆγε καί βγῆκε ἀπό κεῖ δεκαπέντε ἐτῶν.

Ἡ ἱερότερη γέννηση

Ὅπως λένε τά τροπάρια τῆς ἑορτῆς, εἶναι χαρά μεγάλη γιά ὅλο τόν κόσμο, πού γεννιέται ἐκείνη ἡ ὁποία θά γεννήσει τόν Σωτήρα τοῦ κόσμου.
Γενικά, ὅπως εἶπε ὁ Κύριος, γίνεται χαρά, ὅταν γεννιέται ἕνας ἄνθρωπος στόν κόσμο αὐτό. Ἡ γυνή ὅταν τίκτῃ, λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὥρα αὐτῆς· ὅταν δέ γεννήσῃ τό παιδίον, οὐκέτι μνημονεύει τῆς θλίψεως διά τήν χαράν ὅτι ἐγεννήθη ἄνθρωπος εἰς τόν κόσμον. Καί ὅλοι ὅσοι μπαίνουν στόν ἔγγαμο βίο ἔχουν αὐτόν τόν πόθο, αὐτόν τόν καημό, νά φέρουν ἄνθρωπο στόν κόσμο. Ὅπως ξέρουμε, στίς γυναῖκες τό μητρικό φίλτρο εἶναι πολύ ἰσχυρό.

Ἀπόδοση Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου

Ὅπως ἔχουμε πεῖ κι ἄλλη φορά, ὅλες περίπου οἱ ἑορτές ἐκτός ἀπό τό Πάσχα, ἀποδίδονται περίπου τήν ὀγδόη ἡμέρα, ἐνῶ ἡ ἑορτή τῆς Παναγίας ἀποδίδεται τήν ἐνάτη ἡμέρα μετά ἀπό τήν κυριώνυμη ἡμέρα. Γι᾿ αὐτό ἡ σημερινή γιορτή λέγεται καί ἐννιάμερα, δηλαδή ἐννέα ἡμέρες μετά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως. Ἔτσι τελειώνουν οἱ ἑορτές πρός τιμήν τῆς Παναγίας τόν μήνα Αὔγουστο. Ὅμως κατά κάποιο τρόπο, ὅπως εἴπαμε, ὅλος ὁ Αὔγουστος εἶναι ἐπηρεασμένος ἀπό τίς γιορτές τῆς Παναγίας, γιατί ἄλλοτε ἡ ἀπόδοση γινόταν μέχρι καί 30 Αὐγούστου. Εἶναι ἐπίσης καί ἡ κατάθεση τῆς ἐσθῆτος τῆς Παναγίας στίς 31 Αὐγούστου. Ἀποδίδεται μέν ἡ ἑορτή ἀπόψε, ἀλλά ἐξακολουθεῖ ὁ Αὔγουστος μήνας νά ἁγιάζεται ἀπό τήν ἑορτή τῆς Παναγίας.

Σκεπτόμουν ἄλλα πράγματα νά ποῦμε ἀπόψε, ἀλλά θεωρῶ ὅτι εἶναι καλύτερο νά προσπαθήσουμε μαζί νά μυηθοῦμε στό ὅλο πνεῦμα τῆς ἑορτῆς τῆς Παναγίας μας, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἑρμηνεύοντας τό δοξαστικό τῶν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς, πού ἀκούσαμε πρό ὀλίγου. Εἶναι ἀρκετά μεγάλο καί, θά ἔλεγε κανείς, ὅτι περιέχει ἐν περιλήψει τό ὅλο πνεῦμα καί τήν οὐσία τῆς ἑορτῆς.

Ἑορτάζουμε σήμερα τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Ἡ ἡμέρα αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας μας. Θά παρακαλοῦσα ἀκόμη μία φορά καλά νά τό ἐννοήσουμε οἱ χριστιανοί, καλά νά τό καταλάβουμε, ὅτι ὁ Θεός θέλει νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Νά τόν σώσει ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία εἶναι τό κακό στόν ἄνθρωπο, ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ κόλαση τοῦ ἀνθρώπου. Ὅλα τά ἄλλα πού ἐμεῖς τά νομίζουμε κακά, δέν εἶναι τίποτε. Ὁ Θεός θέλει νά σώσει τόν ἄνθρωπο καί γι᾿ αὐτό ἔστειλε τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ νά φέρει αὐτή τήν καλή εἴδηση στήν Παναγία, ὅτι ἀπ᾿ αὐτήν θά γεννηθεῖ αὐτός πού θά σώσει τόν κόσμο.

Πρίν ἀπό δυό χρόνια νομίζω, ἐδῶ στόν χῶρο αὐτό, εἴχαμε τήν αἴσθηση ὅτι κάτι μᾶς ἔδειξε ἡ Παναγία, κάτι μᾶς εἶπε ἡ Παναγία, καί τό μελετήσαμε κάπως τό θέμα τότε καί νομίζω ὅτι μᾶς ἔκανε καλό. Δέν μπορεῖ νά πεῖ κανείς ἀκριβῶς τί ἔγινε, ἀλλά, νά, ἔτσι ὅπως ἤμασταν μαζεμένοι καί τότε, ὡς τέκνα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὡς παιδιά τῆς Παναγίας, μᾶς ἔδωσε νά ἐννοήσουμε ἡ Παναγία ὅτι μᾶς ἀναλαμβάνει, μᾶς δέχεται, καί τρόπον τινά ζήτησε νά ἐμπιστευθοῦμε, νά δώσουμε τόν ἑαυτό μας, νά πιστέψουμε στή Χάρι της καί τό καλό θά γίνει.