Ὅποιος στίς ἡμέρες μας θά σωθεῖ ἀπό τά σαρκικά ἁμαρτήματα –καλό εἶναι νά μήν πέσει ποτέ ἤ, ἄν ἔπεσε, νά μετανοήσει– αὐτός θά εἶναι μακάριος. Οἱ πατέρες μιλοῦν γιά τήν ἐποχή μας, τίς ἔσχατες αὐτές ἡμέρες, πού θά γίνει τοῦτο, ἐκεῖνο, καί θά εἶναι πολύ δύσκολα τά πράγματα.

Ὁ ἄνθρωπος πάντοτε παραμένει ξεχωριστή ὀντότητα

Σύμφωνα μέ τήν ὅλη διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατέρων σχετικά μέ τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ἔφηβος – θά τό τονίσω καί σήμερα – ἔχει αὐτό τό χαρακτηριστικό: θέλει νά ἐνηλικιωθεῖ. Τό μικρό ἀγόρι θέλει νά γίνει ἄνδρας, καί τό μικρό κορίτσι θέλει νά γίνει γυναίκα. Ἡ πορεία πρός τήν ἐνηλικίωση ἀρχίζει κυρίως μέ τήν εἴσοδό τους στήν ἐφηβική ἡλικία, στήν περίοδο τῆς ἐφηβείας. Αὐτό τό ξεκίνημα πρός τήν ἐνηλικίωση, πρός τήν ὡριμότητα, δέν γίνεται ἐρήμην τοῦ Θεοῦ ἤ ἄσχετα ἀπό τό θέλημα πού ἔχει ὁ Θεός γιά τόν ἄνθρωπο. Εἶναι μέσα στό σχέδιο καί στό θέλημα τοῦ Θεοῦ ὁ νέος, ὁ ἔφηβος νά πορεύεται πρός τήν ἐνηλικίωση. Μάλιστα, αὐτή ἡ ἐνηλικίωση, αὐτή ἡ ὡρίμανση δέν εἶναι ἄσχετη ἀλλά πολύ σχετική μέ τή γενικότερη ὡρίμανση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό πνευματική ἄποψη· ἀπό τήν ἄποψη τῆς κοινωνίας του καί τῆς σχέσεώς του μέ τόν Θεό.

Ὁμιλία τῆς γερόντισσας Φιλοθέης γιά τούς γονείς καί τά παιδιά

Ἡ ἀληθινή χριστιανική οἰκογένεια μέσα στόν σύγχρονο κόσμο

Ὁμιλία τῆς Γερόντισσας Φιλοθέης μο­ναχῆς (νῦν Προηγουμένης) τοῦ Ἱ. Ἡσυχαστηρίου «Γενέσιον τῆς Θεοτόκου», ἡ ὁποία ἔγινε στόν αὔλειο χῶρο τῆς Ἱ. Μονῆς ἁγίου Γεωργίου στή Ρητίνη Κατερίνης καί ἡ ὁποια ὀργανώθηκε ἀπό τόν ἐπιχώριο ἐπίσκοπο κ. Γεώργιον.

Σεβασμιώτατε Ἅγιε Γρεβενῶν,

Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τῆς Παναγίας, μέ τίς εὐχές καί εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Ἀνθίμου, καί τοῦ μακαριστοῦ καί ἀειμνήστου πνευματικοῦ μας, πατρός Συμεών, αὐτή τήν ὥρα φτάσαμε στό τέλος μιᾶς ἀρχῆς πού ἄρχισε πρίν 36 καί πλέον χρόνια, μέ τή σύσταση τότε μιᾶς ὀλιγάριθμης, ἄτυπης ἀδελφότητος. Ἄτυπης μέν πολιτειακά, ἔγκυρης ὅμως ἐκκλησιαστικά, γιατί μέ ἐντολή καί εὐλογία τοῦ τότε ποιμενάρχου Θεσσαλονίκης, τοῦ μακαριστοῦ Παντελεήμονος τοῦ Β′, ἔγιναν κατά τρόπο πολύ ἀπρόσμενο καί θαυμαστό οἱ πρῶτες τέσσερις κουρές.

Δέν ξέρω ἄν ταιριάζει αὐτή τήν ὥρα νά ἀναφερθοῦμε σέ κάτι, μιά καί ἦρθε καί στή σκέψη αὐτή τή στιγμή. Ὅλοι, καί οἱ μέν καί οἱ δέ, ὅλες τίς ἡμέρες αὐτές, ναί, πιθανόν νά ἦταν πολύ ἀληθινότερο, πολύ καλύτερα, πολύ πιό εὐλογημένο νά τά δοῦμε τά πράγματα λίγο διαφορετικά –ἀλλά πρέπει νά τά βλέπει κανείς, νά ἔχει κουράγιο, διάθεση νά τά δεῖ ἔτσι– καθώς ὁ Θεός ἐπιτρέπει νά συμβαίνουν πράγματα, τά ὁποῖα ὅμως εἶναι σημαδιακά, ἄς ποῦμε. Καί ἄλλοτε μπορεῖ νά εἶναι ἕνα κάτι πού δέν σέ προκαλεῖ καθόλου νά τό προσέξεις –ποῦ νά τό δεῖς;– καί ὅμως ἐκεῖ νά κρύβεται τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ· καί ἄλλοτε νά εἶναι τέτοια –πῶς νά ποῦμε;– ἡ πρόκληση, πού κυριολεκτικά νά τρελαίνεσαι. Καί χρειάζεται, λοιπόν, ἔτσι νά σιωπήσει κανείς πρό τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ, πρό τοῦ σημαδιοῦ, τοῦ σημείου πού δείχνει ὁ Θεός καί νά ἀφουγκραστεῖ κανείς, νά ἀνοίξει τά μάτια τῆς ψυχῆς του, νά ἀνοίξει τά αὐτιά τῆς ψυχῆς του καί νά δεῖ, νά ἀκούσει τό μυστήριο. Καί νά βγεῖ μέσα ἀπό ἐκεῖ εὐλογία! Νά βγεῖ μέσα ἀπό ἐκεῖ παρηγορία! Νά βγεῖ μέσα ἀπό ἐκεῖ λάμψη θεϊκή, φῶς οὐράνιο!

Στόν ἅγιο Ἀντώνιο τί δέν συνέβη! Τί δέν ἦρθε! Τί δέν ἔζησε ὁ ἅγιος! Τί δέν πέρασε! Σάν νά ἦταν παρατημένος ἀπό τόν Θεό. Τόν βασανίζει ἔτσι ὁ διάβολος, τόν βασανίζει ἀλλιῶς· πότε μέ φαντασίες, πότε μέπραγματικότητες, πότε μέ ὄνειρα. Μαρτύριο! Κάποια στιγμή ἐμφανίζεται καί ὁ Χριστός καί τόν λυτρώνει ἀπό τόν δαιμονικό πόλεμο. Τοῦ λέει τότε ὁ ἅγιος: «Κύριε, πού ἦσουν;» «Ἐδῶ ἤμουν», τοῦ ἀπαντᾶ ὁ Κύριος, «ἀλλά ἐκ τοῦ ἀφανοῦς, καί παρακολουθοῦσα τό σόν ἀγώνισμα».

Τό θέμα μέ τό ὁποῖο θά ἀσχοληθοῦμε φέτος στή σύναξή μας αὐτή εἶναι: «Γονεῖς καί παιδιά».

Τό θέμα αὐτό θά τό ἐξετάσουμε ἀπό ψυχολογική ἄποψη, ὅπως ἐπίσης καί ἀπό χριστιανική ἄποψη. Σήμερα, προπαντός αὐτές τίς ἡμέρες, πού θά γιορτάσουμε τήν ἑβδομάδα, ὅπως λέγεται, τοῦ παιδιοῦ, λέγονται πάρα πολλά γιά τούς γονεῖς καί γιά τά παιδιά ἀπό ψυχολογικῆς καί παιδαγωγικῆς ἀπόψεως.

Καμιά φορά ὅμως ὅλα αὐτά εἶναι χωρίς τή χριστιανική ἄποψη, χωρίς τό χριστιανικό φῶς, τό εὐαγγελικό φῶς, χωρίς τήν ἀλήθεια τοῦ Κυρίου. Καί χωρίς αὐτή τήν ἀλήθεια εἶναι ἄψυχα καί δέν προσφέρουν τόσα, ὅσα ἐπαγγέλλονται καί ὑπόσχονται ὅτι μποροῦν νά προσφέρουν. Ὁ κόσμος ὅμως ἐλπίζει σ ̓ αὐτά. Ἐγώ προσωπικά πιστεύω ὅτι μόνη της ἡ ψυχολογία ἤ μόνη της ἡ παιδαγωγική, ἄν δέν ἁλατισθοῦν μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τελικά δέν κάνουν τίποτε καί ἴσως βλάπτουν κιόλας.

Ἀγαπητές ἐν Χριστῷ ἀδελφές μου,

«Χριστός γεννᾶται δοξάσατε…».

Μέ χαρά, πολλή χαρά καί μέ αὐτή τή δοξολογική διάθεση ἄς προσπαθήσουμε νά προσεγγίσουμε φέτος τό συγκλονιστικό μυστήριο τῆς Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ. Τό μυστήριο τῆς κατά σάρκα γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας, πού Θεός ὤν, ἔγινε κατά πάντα ἄνθρωπος, γιά νά κάνει τόν ἄνθρωπο θεό! «Αὐτός γάρ ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», ὅπως μᾶς λένε οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.

Καί τό κίνητρο τῆς ἐνανθρωπήσεως δέν ἦταν ἄλλο, ἀπό τήν ἀσύλληπτη γιά τή δική μας διάνοια ἀγάπη Του, καί αὐτό τό μάθημα καί παράδειγμα ὀφείλουμε καί ἐμεῖς νά ἀκολουθήσουμε. Ὅπως δηλαδή ὁ Κύριος ἐκένωσεν ἑαυτόν ἀπό τή θεότητα, γιά νά γίνει ἄνθρωπος, ἔτσι καί ἐμεῖς ὀφείλουμε νά κενώσουμε τόν ἑαυτό μας ἀπό τήν ἁμαρτία, ἀπό τή ματαιότητα καί τήν ἀλαζονία, γιά νά προσλάβουμε τή φοβερή δωρεά τῆς θεότητος.

Ἀγαπητές μου ἐν Χριστῷ ἀδελφές, χαίρετε.

Καθώς βαδίζουμε πρός τή Μητρόπολη τῶν ἑορτῶν, τά ἅγια Χριστούγεννα, ἤθελα νά σᾶς ἀπευθύνω καί φέτος ἕναν ἁπλό χαιρετισμό καί νά κρατήσουμε ὅλες βαθιά στίς καρδιές μας ἕνα μήνυμα χαρᾶς καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν ἅγιο Θεό μας.

Ὅπως καί νά ἔρθουν τά πράγματα, τά ἄνω κάτω νά γυρίσουν, ἡ γῆ καί ὁ οὐρανός νά κολλήσουν, δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε τίποτε, γιατί ὁ Χριστός κυβερνάει τόν κόσμο. Ὁ κοσμοκράτωρ τοῦ αἰῶνος τούτου ποτέ δέν θά μποροῦσε νά φέρει τήν ἀνθρωπότητα σ᾿ αὐτή τή σύγχυση καί τήν ἀναταραχή, ἄν δέν ἔδινε πρῶτα ὁ Κύριος τήν ἄδειά του. Καί τήν ἔδωσε ἀκριβῶς ἀπό ἀγάπη στά πλάσματά του, γιατί θέλει μέ ὅλους τούς τρόπους νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτία.

Οὗτος ὁ ἅγιος Μηνᾶς ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 296, εὑρισκόμενος μέ τά βασιλικά στρατεύματα εἰς τά Νούμερα τά ὀνο- μαζόμενα Ρουταλικά, ὑπό τόν ἡγεμόνα Ἀργυρίσκον. Οὗτος λοιπόν εὐσεβέστατος ὤν δέν ὑπέφερε νά βλέπῃ τήν πλάνην τῶν εἰδώλων νά παρρησιάζεται εἰς τόν κόσμον· ὅθεν ἀνέβη εἰς τό βουνόν διά νά καθαρίσῃ ἑαυτόν μέ νηστείας καί προσευχάς.

Νά προχωρήσουμε πιό πέρα

Σκεπτόμουν αὐτές τίς μέρες –καθώς ὁ Θεός μᾶς δίνει μιά κάποια δύναμη αὐτόν τόν καιρό– νά κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε: νά κάνουμε ἐξομολόγηση, συνάξεις, ἀγρυπνίες, νά κάνουμε τό εὐχέλαιο, τούς ἐξορκισμούς. Δέν εἶναι δύσκολο νά τά κάνουμε ὅλα αὐτά. Ἀλλά πρέπει νά ποῦμε ὅτι δέν φθάνει ἁπλῶς νά κάνεις προσευχή, δέν φθάνει ἁπλῶς νά ἀκοῦς ἤ νά μελετᾶς, δέν φθάνει ἁπλῶς, ἄν θέλετε, νά κάνεις ὑπομονή. Ὅλα πρέπει, τρόπον τινά, νά γίνονται ἔτσι, πού νά μήν παίρνουν χαρακτήρα τυπικό. (Διότι ἔχει τήν τάση αὐτή ὁ ἄνθρωπος). Γιά νά νιώσεις τό ἕνα, γιά νά νιώσεις τό ἄλλο –εἴτε προσεύχεσαι μέ τήν εὐχή μέσα στήν καρδιά σου εἴτε κάνεις ἀγώνα νά ὑπομείνεις ὅ,τι σοῦ συμβαίνει καί νά ἀντέξεις– πρέπει ὅλες οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς νά ἐπιστρατεύονται καί νά εἶναι δοσμένες στήν προσευχή, στήν προσπάθεια νά ὑπομείνεις τόν πόνο, στήν προσπάθεια, καθώς ἀγωνίζεσαι, νά μή νικηθεῖς. Ὅπως λέει ὁ Κύριος, πρέπει νά νικήσουμε.1

Πρίν ἀρχίσουμε σήμερα, θά ἤθελα νά πῶ κάτι. Καί παλαιότερα μοῦ εἶχαν πεῖ καί τώρα πάλι μοῦ εἶπαν ὅτι μερικοί καί ἴσως μερικές δέν κάνουν καλή χρήση αὐτῆς ἐδῶ τῆς συνάξεως. Θά ἤθελα νά παρακαλέσω θερμά νά φυλάξουμε αὐτή τή σύναξη ἀπό πάσης ἀπόψεως, ἐκεῖ πού πρέπει νά τή φυλάξουμε. Καί ἐξαρτᾶται ἀπό ὅλους μας. Ἐγώ προσωπικῶς θά λυπηθῶ, ἀλλά καί γιά ὅλους μας θά εἶναι πολύ ἄσχημο, ἐάν τυχόν θελήσουν μερικοί νά χαλάσουν τόν σκοπό πού ἔχει ἡ σύναξη καί ὅλη τήν ἀτμόσφαιρα, πού προσπαθοῦμε νά δημιουργήσουμε στή σύναξη. Θά εἶναι ἄσχημο αὐτό. Σᾶς παρακαλῶ, καί ἔχω ἐμπιστοσύνη ὅτι θά προσέξετε τά λόγια αὐτά καί θά τά λάβετε ὑπ᾿ ὄψιν σας καί θά κάνετε ὅ,τι πρέπει νά κάνετε. Ἰδιαιτέρως παρακαλῶ.
Πάντοτε θά ὑπάρχουν βέβαια κι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι δέν θά μᾶς βλέπουν μέ καλό μάτι. Δέν πειράζει. Ἀλλά νά μή δίνουμε καί ἀφορμή. Θέλουν οἱ ἄλλοι νά μή μᾶς βλέπουν μέ καλό μάτι; Ἄς μή μᾶς βλέπουν. Θέλουν οἱ ἄλλοι νά παρεξηγοῦν; Ἄς παρεξηγοῦν. Ἄς κάνει ὁ καθένας ὅ,τι θέλει. Ἡ Ἀποκάλυψη λέει: «Ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι καί ὁ ῥυπαρός ῥυπαρευθήτω ἔτι Ϝ καί ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι».1 Ἀφήνει ὁ Θεός τόν καθένα ἐλεύθερο. Ὁ καθένας λοιπόν ἄς κάνει ὅ,τι θέλει, ὅ,τι νομίζει, ἄς παρεξηγεῖ, ἀλλά ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς, σᾶς παρακαλῶ, νά μή δίνουμε ἀφορμή.

Εἶναι πολύ εὐλογημένες αὐτές οἱ μέρες, πάρα πολύ εὐλογημένες.

Ἀρκεῖ νά ἀφήσει κανείς λίγο τό κατεστημένο του, τό εἴδωλό του, ὅλο αὐτό πούοἰκοδόμησε καί οἰκοδομεῖ ὁ ἴδιος, πού μοιάζει τάχα ὅτι εἶναι καί πνευματικό οἰκοδόμημα, κάτι νά σπάσει μέσα στήν ψυχή ἀπ᾿ αὐτό τό ἄχαρο πού δημιουργεῖ ἡ αὐτοδικαίωσή μας· νά πέσει τό εἴδωλο, πού δημιουργεῖ αὐτή ἡ καλή ἰδέα πού ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας, νάσπάσει αὐτό τό ὁποῖο φτιάξαμε καί φτιάχνουμε ἐμεῖς, καί ὅταν ἀκόμη κάνουμε τόν καλόχριστιανό, καί πού δέν εἶναι ἄλλο παρά ἕνα ἔργο ματαιοδοξίας, κενοδοξίας, φιλαυτίας, ἕνα ἄχαρο ἔργο.

Μή σᾶς φανεῖ παράδοξο πού καί φέτος, ἔτσι νομίζω εἶναι καλύτερα, οἱ ὁμιλίες αὐτές πού θά κάνουμε τώρα τόν Δεκαπενταύγουστο, αὐτή τήν ὥρα κάθε βράδυ, ἄν θέλει ὁ Θεός καί ὅπως μᾶς φωτίσει βέβαια ὁ Θεός, θά ἔχουν πάλι αὐτόν τόν τίτλο πούεἶχαν καί πέρσι. Ἄν ἐνθυμεῖσθε, ἀρχίσαμε καί συνεχίσαμε καί τελειώσαμε μέ τή φράση αὐτή πού λένε οἱ ψάλτες καί μαζί καί ὅλος ὁ λαός, κυρίως αὐτές τίς ἡμέρες, δηλαδήκυρίως ὅταν ψάλλεται ἡ Παράκληση. Ἀλλά ὅπως ξέρουμε, καί σέ ἄλλες ἀκολουθίες, ὅταν ἔχει τροπάρια πού ἀναφέρονται στήν Παναγία, Θεοτοκία δηλαδή, καί δέν θάποῦμε «καί νῦν», λέμε τή φράση «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς». Εἴχαμε πεῖ βέβαια πέρσι, δέν χρειάζεται νά τό ξαναποῦμε, ὅτι μερικοί νομίζουν ὅτι δέν πρέπει νά λέμε «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» ἀλλά «Ὑπεραγία Θεοτόκε, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν». Τόἐξηγήσαμε πέρσι αὐτό.1 Καί ὅπως ἀκούσαμε καί ἀπόψε, οἱ ψάλτες εἶπαν ἐπανειλημμένως «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς». Καί μετά ἀπό τό «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» ψάλλουν ἕνα τροπάριο.

Πολύ φτωχό τό φιλότιμό μας

Ἴσως νά ταιριάζει νά ποῦμε αὐτή τήν ὥρα κάτι πού ἦρθε, ἄς τό πῶ ἔτσι, σάν ἕνας λογισμός ἀγαθός μόλις τώρα, καθώς διαβαζόταν ἡ εὐαγγελική περικοπή καί κυρίως –πιό μπροστά– ἡ ἀποστολική περικοπή, ἡ ὁποία εἶναι ἀπό τήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή· καί πολλοί δέν καταλάβαμε τίποτε, καθώς εἶναι καί δύσκολη ἡ ἐπιστολή αὐτή. Τά εὐαγγέλια διηγοῦνται, ἄς ποῦμε ἔτσι, διάφορα περιστατικά, ὅπως ἐδῶ τή θεραπεία αὐτοῦ τοῦ μογιλάλου, καί γι᾿ αὐτό εἶναι κατά κανόνα εὔκολα στήν κατανόηση. Οἱἐπιστολές ὅμως –ὁρισμένες ἰδιαίτερα– εἶναι δύσκολες. Δέν ἀρκεῖ ἁπλῶς νά προσέξει κανείς· πρέπει νά ἔχει μετάφραση, γιά νά μπορέσει νά καταλάβει τό περιεχόμενο, τό ὁποῖο κάθε φορά ἔχει βάθος πολύ.

Ἀγαπητές ἐν Χριστῷ ἀδελφές μου,

Ὁ Ἅγιος Θεός μᾶς ἀξίωσε καί φέτος –παρά τό ἀνελέητο κυνηγητό τοῦ ἀντιδίκου, πού προσπαθεῖ μέ ὅλους τούς τρόπους καί τά μέσα πού ἐπιστρατεύει νά μᾶς φοβίσει καί νά μᾶς ἐξαντλήσει, προφανῶς γιά νά μᾶς αἰχμαλωτίσει μέ εὐκολία στά θανατηφόρα δίχτυα του– νά φθάσουμε αἰσίως καί πάλι στό τέλος τῆς εὐλογημένης Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ὅμως χωρίς νά τό καταλάβει, ὅλες αὐτές οἱ τακτικές του, βγῆκαν σέ καλό: αὔξησαν τήν πίστη μας καί ἐνίσχυσαν τό ψυχικό φρόνημά μας, ὥστε νά μυηθοῦμε βαθύτερα καί νά ζήσουμε κάτι περισσότερο ἀπό τίς συγκλονιστικές ἀλήθειες αὐτῶν τῶν ἡμερῶν. Ἤδη μπαίνουμε στήν Ἑβδομάδα τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου μας καί ἀνοίγεται μπροστά μας τό τελευταῖο στάδιο τῶν μεγάλων ἀγώνων μας.

Τόν χριστιανό δέν τόν πειράζει τίποτε· δέν μπορεῖ νά τόν πειράξει οὔτε ὁ διάβολος οὔτε τά διαβολικά πράγματα. Γιά τόν χριστιανό δέν εἶναι τίποτε μολυσμένο, διότι ὅλη ἡ γῆ καί ὅλα ὅσα εἶναι πάνω στή γῆ ἀνήκουν στόν Θεό.

Ὡς χριστιανοί δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε τίποτε, δέν πρέπει νά φοβόμαστε· εἶναι ἁμαρτία δηλαδή ἅμα φοβόμαστε. Ἀλίμονο ἄν οἱ χριστιανοί φοβόμασταν μήπως αὐτό εἶναι μολυσμένο ἀπό τόν διάβολο, ἤ μήπως τό ἄλλο εἶναι μολυσμένο ἀπό τόν διάβολο, ἤ καί παθαίναμε τίποτε ἀπό αὐτά τά πράγματα. Ἄν ἦταν ἔτσι, οἱ ἄνθρωποι τοῦ διαβόλου, αὐτοί πού εἶναι ὄργανα τοῦ σατανᾶ καί πού βγαίνουν σήμερα ἀναφανδόν καί κάνουν πολλά καί διάφορα, θά μᾶς εἶχαν μολύνει ὅλους. Διότι κρυφά μπορεῖ νά μολύνουν καί τό ψωμί πού παίρνουμε ἀπό τόν φοῦρνο, καί τά φάρμακα πού παίρνουμε ἀπό τά φαρμακεῖα, καί τά τρόφιμα πού παίρνουμε ἀπ᾿ ὅπου ἀλλοῦ. Δέν ἔχουμε ἐμεῖς νά φοβηθοῦμε τίποτε.

Γιατί δέν νιώθουμε τά μυστήρια;

Ἀπό τό σημείωμα μέ τό ὁποῖο ἀσχοληθήκαμε τήν περασμένη φορά μένει ἡ ἐρώτηση: «Σέ τί συνίσταται ἡ τελειότης τῆς μοναχικῆς ζωῆς;», πού τήν εἴδαμε λίγο τήν περασμένη φορά, καί ἐπίσης ἡ ἐρώτηση: «Πῶς θά ξεπεράσουμε τήν ἀνία πού δοκιμάζουμε, ἀπό τό ὅτι συνηθίζουμε τά μυστήρια;» Τό νόημα ὑποθέτω εἶναι ὅτι τή θεία Λειτουργία, καθώς εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια, σιγά-σιγά τή συνηθίζει κανείς, καί γιά ἕνα πράγμα πού τό συνηθίζει νιώθει κάποια ἀνία καί δέν τό λαχταρᾶ, δέν τό ἐπιθυμεῖ. Καί ὑποθέτω ὅτι, ὅταν λέει μυστήρια, ἐννοεῖ κυρίως τή θεία Λειτουργία· θά μπορούσαμε νά προσθέσουμε καί τήν ἐξομολόγηση.

Ὁ Κύριος κάνει τό ὅλο εἶναι μας νά εἶναι θεανθρώπινη ζωή

Εἴμαστε στό κατά Ἰωάννην εὐαγγέλιο, δέκατο ἕκτο κεφάλαιο, στόν δωδέκατο στίχο.

«Ἔτι πολλά ἔχω λέγειν ὑμῖν, ἀλλ᾿ οὐ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι». Ἔχω πολλά ἀκόμη νά σᾶς πῶ, ἀλλά δέν μπορεῖτε τώρα νά τά βαστάξετε, νά τά σηκώσετε. Καί ἀμέσως-ἀμέσως, σύμφωνα καί μέ τό θέμα μας,1 ἔρχεται αὐτό τό ἐρώτημα: πῶς μπορεῖ νά βαστάξει κανείς αὐτό πού ὀνομάζουμε, πού λέμε ὅτι εἶναι θεανθρώπινη ζωή; Καί θεανθρώπινη ζωή εἶναι ἡ ἀνθρώπινη, ἡ δική μας ζωή, ἀλλά μαζί μέ τή θεία ζωή, ἡ ὁποία θεία ζωή μεταμορφώνει τή δική μας, τήν ἀνθρώπινη, καί τή θεώνει χάριτι.

Ἀγαπητές ἐν Χριστῷ ἀδελφές μου, εὐλογεῖτε.

Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ φθάσαμε καί πάλι, γιά μία ἀκόμη φορά, στήν πιό εὐλογημένη περίοδο τῆς Ἐκκλησίας μας, στήν Ἁγία καί Μ. Τεσσαρακοστή.

Φέτος ἴσως μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία –καθώς καί ὅλα τά παγκόσμια γεγονότα ἐνισχύουν τή σκέψη αὐτή– νά ζήσουμε τή φετινή Μ. Τεσσαρακοστή σάν νά εἶναι ἡ τελευταία τῆς ζωῆς μας.

Ὁ Θεός ξέρει, βέβαια, πόσες ἄλλες Τεσσαρακοστές θά ζήσει ὁ καθένας μας, ἀλλά ἀπό πλευρᾶς καθαρά πνευματικῆς συμφέρει, νομίζω, νά τή βιώσουμε ὡς τήν τελευταία τῆς ζωῆς μας, ὅπως ἐπανειλημμένα μᾶς παρότρυνε καί ὁ σεβαστός ἀείμνηστος Γέροντάς μας, ὁ π. Συμεών.

Σάν νά ζηλεύει κανείς τόν Θεό

Ἡ δεύτερη ὁμιλία μας εἶναι ἀπό τόν βίο τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου, τόν ὁποῖο βίο ἔγραψε ὁ Νικήτας Στηθᾶτος. Εἴμαστε στήν εἰκοστή παράγραφο. Εἶναι ὁ ἅγιος Συμεών δόκιμος στή Μονή Στουδίου, ὅπου ἡγούμενος εἶναι κάποιος Πέτρος, καί ὁ πνευματικός τοῦ ἁγίου Συμεών εἶναι ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Εὐλαβής. Νά τονίσουμε κι αὐτό: Ὁ ἅγιος Συμεών πῆγε στό μοναστήρι γιά νά γίνει μοναχός, καί πῆγε σ᾿ αὐτό τό συγκεκριμένο μοναστήρι, ἐπειδή ἀκριβῶς ἦταν ὁ πνευματικός του ἐκεῖ, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Εὐλαβής.

Σεβασμιώτατε, σᾶς εὐχαριστῶ πού μοῦ κάνατε τήν πρόσκληση, γιά νά προσφέρω καί ἐγώ κάτι στό μεγάλο καί πλούσιο πνευματικό ἔργο πού κάνετε στή θεόσωστο ἐπαρχία σας. Ἀλλά ἔχω ἕναν φόβο· μήπως δέν θά μπορέσω νά δώσω αὐτό τό ὁποῖο κι ἐσεῖς καί ὅλοι οἱ ἀδελφοί περιμένετε. Γι᾿ αὐτό, γιά νά αἰσθάνομαι ἄνετα, θά ἤθελα νά σᾶς παρακαλέσω νά μήν περιμένετε τόσα πολλά, ὅσα πιθανόν περιμένετε.

Εὐχαριστῶ τόν Σεβασμιώτατο καί θά τόν παρακαλέσω νά εὔχεται ὅλη αὐτή τήν ὥρα κι ἐμένα νά μέ φωτίσει ὁ Θεός νά πῶ ὅ,τι τέλος πάντων εἶναι δυνατόν νά λεχθεῖ, ἀλλά νά φωτίσει καί ὅλους μας νά προσέξουμε τόν λόγο του, καί ὅσο γίνεται νά φύγουμε ὠφελημένοι.

Καί τώρα κάνετε ὑπομονή, παρακαλῶ, καί κάνετε ἀγάπη νά μέ ἀνεχθεῖτε. Ὅπως ἀκούσατε ἀπό τόν Σεβασμιώτατο, τό θέμα εἶναι Σύντομος ὁδός σωτηρίας.

«Παιδία, ἐσχάτη ὥρα ἐστί». Μόνο ὅταν ἡ Ἐκκλησία ζεῖ κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπο, ἄλλοτε ἐντονότερα ἄλλοτε ἠπιότερα, ὅτι ἔρχεται, ἔφθασε τό τέλος, ὅτι εἶναι ἡ ἐσχάτη ὥρα, μόνο ὅταν ζεῖ ἔτσι, εἶναι ὄντως στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ καί ζεῖ κατά Θεόν, ζεῖ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅλοι ὅσοι συμμορφώνονται πρός αὐτό, ἔχουν ἐλπίδα σωτηρίας. Ἀλλιῶς, ἐάν καλοβολευτοῦμε σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, καί τότε στά χρόνια τῶν ἀποστόλων καί ἔπειτα καί μέχρι καί σήμερα, δέν θά δοῦμε πρόσωπο Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει αὐτή τήν τάση, καί τό ξέρει ὁ Θεός, καί γι᾿ αὐτό τά οἰκονομεῖ ἔτσι τά πράγματα, πού νά ἔχουμε κατά νοῦν ὅτι ἀνά πᾶσαν στιγμήν ἔφθασε τό τέλος· ὄχι μόνο τό τέλος τοῦ καθενός μας –πού ἅμα κάποιος πεθάνει, γι᾿ αὐτόν ἦρθε τό τέλος– ἀλλά καί τό τέλος τῆς ὅλης ἀνθρωπότητος. Ὁ Θεός τά οἰκονόμησε ἔτσι, διότι ἀκριβῶς ἔτσι συμφέρει, ἔτσι γίνεται τό καλό στούς πιστούς, ἔτσι οἱ πιστοί ἔχουν τήν ἔγνοια καί ἀγωνίζονται, προσπαθοῦν νά εἶναι ἕτοιμοι ἀνά πᾶσαν στιγμήν νά ἐμφανιστοῦν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

Ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, καθώς ὁ Κύριος ἄφησε νά ἐννοηθεῖ ὅτι ὅπου νά ᾿ναι θά ξανάρθει νά κρίνει ζῶντας καί νεκρούς, οἱ πρῶτοι χριστιανοί ζοῦσαν μέ τίς λεγόμενες ἐνθουσιαστικές τάσεις. «Ὁ Κύριος ἐγγύς», «ἰδού ἔρχομαι ταχύ». Καί, φαίνεται, ὄχι μόνο στούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, στίς πρῶτες δεκαετίες ζοῦσαν οἱ χριστιανοί μέ αὐτή τήν προσδοκία, ὅτι ὅπου νά ᾿ναι θά ἔρθει ὁ Κύριος καί ὅτι ὅπου νά ᾿ναι θά τελειώσει ὁ κόσμος. Καί ἑπομένως, ὅσα κι ἄν περνοῦμε ἐδῶ σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, νά κάνουμε ὑπομονή, διότι ὅπου νά ᾿ναι θά τελειώσουν· θά ξανάρθει ὁ Κύριος καί θά τιμωρήσει ὅλους αὐτούς οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐναντίον του καί ἐναντίον τῶν δικῶν του ἀνθρώπων, καί θά ἀποκαταστήσει πλήρως στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πιστεύουν σ᾿ αὐτόν.

Ἐάν δέν ἀγαπήσουμε τήν ἀλήθεια, δέν θά βροῦμε τόν Χριστό

Αὐτό χρήζει νά τό τονίσουμε, ἀδελφοί μου, σήμερα πού ἀρχίζει μιά νέα χρονιά: Χρειάζεται νά γίνουμε ἀληθινοί. Nά ἀγαπήσουμε τήν ἀλήθεια.

Αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά ξεκινήσουμε μέ αὐτό πού λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στή Β’ πρός Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολή, 2ο κεφ. Μιλάει γιά τή Δευτέρα Παρουσία καί μᾶς καθησυχάζει. Ἔχουν σημασία αὐτά πού λέει στό τέλος.

Πρίν ἀπό τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ θά προηγηθεῖ τό μυστήριο τῆς ἀνομίας, πού θά ξεκαθαρίσει, τρόπον τινά, τά πράγματα, δηλαδή τίς βαθύτερες διαθέσεις τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἄνομος, λέει, θά ἔλθει μέ τήν ἐνέργεια τοῦ σατανᾶ καί θά κάνει σημεῖα καί τέρατα. Θά εἶναι τόσο συγκεχυμένα τά πράγματα καί θά καταπλήσσει τόσο, πού τελικά πῶς θά καταλάβεις ἐσύ ἄν λέει καί κάνει σωστά πράγματα;

Σήμερα, αὐτή τήν ὥρα, ἔχω πάλι μιά ἐκκρεμότητα καί δέν ξέρω πόσο συμφωνεῖτε καί ἐσεῖς νά ἀσχοληθοῦμε λιγάκι μέ αὐτήν. Τό πρωί σκεπτόμουν ἡ ὁμιλία νά πάρει ἀφορμή ἀπό ἕναν στίχο τῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς, ἡ ὁποία αὐτή τήν ἡμέρα πάντοτε εἶναι ἀπό τό ἑνδέκατο κεφάλαιο τῆς πρός Ἑβραίους ἐπιστολῆς. Μετά πῶς ἦρθε τό πράγμακαί ἀναφερθήκαμε στήν εὐαγγελική περικοπή. Ἐκείνη τήν ὥρα εἶπα: «Αὐτά πού θά ταίριαζε νά ποῦμε μέ βάση τήν ἀποστολική περικοπή, θά τά ποῦμε στήν αἴθουσα», ὅταν δηλαδή θά ἐρχόμασταν ἐδῶ στήν αἴθουσα γιά τήν ἑορταστική δεξίωση· θά ταίριαζαν λιγάκι μέ ὅσα θά λέγαμε ἐδῶ στήν αἴθουσα. Ἤρθαμε ἐδῶ, ἀλλά πάλι πῶς ἔγινε καί δέν εἴπαμε τίποτε μέ βάση τήν ἀποστολική περικοπή.[2] Καί σκέφτηκα τελικά νά μήν ἀφήσουμε νά περάσει ἔτσι ἡ ἐκκρεμότητα αὐτή· νά τά ποῦμε τώρα ἀπόψε ἐδῶ. Γιά, νά δοῦμε λοιπόν.

Αὕτη ἡ ἁγία ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Ὀνωρίου τοῦ υἱοῦ Θεοδοσίου τοῦ μεγάλου, ἐν ἔτει 400, καταγομένη ἀπό γένος πλούσιον καί λαμπρόν καί περίδοξον. Ἐπειδή δέ ἐξ ὅλης ψυχῆς ἠγάπησε τόν Κύριον, ἐπροτίμησε νά παρθενεύῃ· οἱ γονεῖς της ὅμως συνῆψαν αὐτήν καί μή θέλουσαν διά γάμου μετ᾿ ἀνδρός καί ἔγινε μήτηρ δύο παιδίων. Ἔπειτα ἀποθνῄσκουσιν οἱ γονεῖς καί τά τέκνα της. Διά ταῦτα ἀφήσασα ἡ μακαρία τήν πόλιν Ῥώμην διέτριβεν ἔξω εἰς τό ἀγροκήπιόν της πᾶσαν ἄσκησιν καί ἀρετήν μεταχειριζομένη, τούς ἀσθενεῖς ἐπιμελουμένη, τούς ἐρχομένους ξένους ὑποδεχομένη καί τούς ἐν φυλακαῖς καί ἐξορίαις ἐπισκεπτομένη. Ὕστερον δέ πωλήσασα ὅλα τά ὑποστατικά καί τήν περιουσίαν της, πολλήν οὖσαν, ἐσύναξεν ἐκ τῆς πωλήσεως δώδεκα μυριάδας χρυσίου (ἑκατόν εἴκοσι χιλιάδας φλωρίων), τά ὁποῖα ἐμοίραζεν εἰς ἐκκλησίας καί μοναστήρια.

Μέθη Χριστοῦ

Ἄν μελετήσουμε τή ζωή τῶν ἁγίων, θά δοῦμε ὅτι ὅλοι οἱ ἅγιοι αὐτό ἔπαθαν: Εἶδαν τήν προσφορά τοῦ Θεοῦ, τή συγκατάβασή του, εἶδαν τό φῶς τοῦ Θεοῦ, τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς, καί μέθυσαν. Καί ἀπό ἐκεῖ καί πέρα δέν λογάριασαν τίποτε. Τούς θαυμάζουμε καί ἀποροῦμε πῶς κατόρθωσαν ὅ,τι κατόρθωσαν, πῶς ἔφθασαν ἐκεῖ πού ἔφθασαν. Ἡ ἁγία Ἀνυσία, πού κατάγεται ἀπό τή Θεσσαλονίκη, δέν εἶναι τυχαῖο πρόσωπο· εἶναι μεγάλη ἁγία. Σύν τοῖς ἄλλοις, ὅπως λέει ὁ ἐγκωμιαστής της, ὁ ἅγιος Φιλόθεος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, διακρινόταν γιά τή σύνεσή της· αὐτό πού τόσο λείπει σήμερα.

Μέ τό μαρτύριο ὁλοκλήρωσε τήν ἀγάπη της πρός τόν Χριστό

Ἡ ἁγία Ἀνυσία ἔζησε καί μαρτύρησε στό τέλος τοῦ 3ου αἰώνα. Τήν ἀξίωσε ὁ Θεός νά μαρτυρήσει πολύ νέα, καί ἐκεῖνο τό ἰδιαίτερο, τό χαρακτηριστικό πού ἔχει ἡ ἁγία αὐτή εἶναι ὁ τρόπος τοῦ μαρτυρίου πού ἀξιώθηκε νά ἔχει.

Ὅπως διαβάζουμε στό συναξάρι της,[1] μίαν φοράν ἀπερχομένην εἰς τήν ἐκκλησίαν κατά τό σύνηθες συνήντησε στρατιώτης τις εἰδωλολάτρης καί ἕλλην καί πιάσας αὐτήν τήν ἔσυρεν εἰς τούς βωμούς τῶν εἰδώλων καί τήν παρεκίνει νά προσφέρῃ θυσίαν εἰς τούς δαίμονας. Ἐπειδή δέ ἡ ἁγία ὡμολόγησε Θεόν τόν Χριστόν καί ἔπτυσεν εἰς τό πρόσωπον τοῦ μιαροῦ ἐκείνου στρατιώτου, τούτου χάριν ἐθυμώθη ὁ ἀλιτήριος καί διαπερᾷ τήν πλευράν αὐτῆς μέ τήν σπάθην του. Καί οὕτως ἔλαβεν ἡ μακαρία τόν τοῦ μαρτυρίου ἀμαράντινον στέφανον.

Κυριακή μετά τήν Χριστοῦ Γέννησιν σήμερα, καί ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά παρατηρήσουμε καί νά προσέξουμε τρία σημεῖα, παρακαλῶ.

Σημασία ἔχει ποιό εἶναι τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ

Τό πρῶτο. Βλέπουμε ἀπό τό ἕνα μέρος τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ νά ὑπακούουν σ᾿ αὐτά πού ὁ Θεός τούς λέει καί ἀπό τό ἄλλο μέρος αὐτούς πού δέν θέλουν νά ὑπακούουν στόν Θεό καί κάνουν τά δικά τους.

Ἡ Παναγία δέν σκέφτηκε ποτέ ὅτι θά γινόταν μητέρα τοῦ Θεοῦ· ἀλλά ὅταν ἐκλήθη νά ὑπηρετήσει κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπο τόν Θεό, ἔκλινε τήν κεφαλή λέγοντας Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά τό ῥῆμά σου.[2] Ἀπό κεῖ καί πέρα ἡ Παναγία ἀφήνει τά τυχόν σχέδια καί ὄνειρα πού εἶχε στή ζωή της καί ὑπακούει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἀκολουθεῖ αὐτά τά ὁποῖα τῆς λέει ὁ Θεός.

Μαρτυρική ἡ ζωή τοῦ Κυρίου ἀπό τήν πρώτη στιγμή

Ἡ Ἐκκλησία μας αὐτή τήν Κυριακή μετά τά Χριστούγεννα τελεῖ τή μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος, τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ καί τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου. Ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀναγινώσκεται εἶναι ἡ ἴδια μέ αὐτήν τῆς ἐνάτης ὥρας τῆς παραμονῆς τῶν Χριστουγέννων: Ἀναχωρησάντων τῶν μάγων, κτλ. Καί θά παρακαλοῦσα τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε λίγο καί νά δοῦμε μέσα ἀπό αὐτήν τούς ἑαυτούς μας.

Ἔχουμε βρεῖ τήν ἀλήθεια;

Κάπου κοντά στήν ἀλήθεια ὑπάρχει καί τό νόθο

Οἱ ἅγιοι Θεόδωρος καί Θεοφάνης οἱ Γραπτοί ζοῦσαν στά δύσκολα ἐκεῖνα χρόνια πού ἦταν μοιρασμένοι οἱ χριστιανοί, οἱ μισοί ἀπό δῶ, οἱ μισοί ἀπό κεῖ. Ἄλλοι τιμοῦσαν καί προσκυνοῦσαν τίς εἰκόνες καί ἄλλοι τίς κατέστρεφαν.Ὅπως πάντοτε ὑπάρχει ἡ ἀλήθεια, ἀλλά κάπου ἐκεῖ κοντά ὑπάρχει καί τό νόθο, τό κάλπικο, τό μή ἀληθές, ἔτσι καί μέσα στή Βυζαντινή αὐτοκρατορία.

Καί γι᾿ αὐτό λέμε καί ξαναλέμε ὅτι χρειάζεται ὄχι ἁπλῶς νά θρησκεύει κανείς, ἀλλά νά θρησκεύει σωστά· ὄχι ἁπλῶς νά εἶναι χριστιανός, ἀλλά νά εἶναι ἀληθινός χριστιανός. Καί τότε μέν παλαιά, πίστευε ὁ καθένας ὅπως πίστευε στή δική του διδασκαλία καί μέ βάση αὐτήν ζοῦσε κιόλας. Σήμερα δέν εἶναι τόσο ὅτι ἐμφανίζεται κανείς νά ἔχει διαφορετική διδασκαλία ἀπό τήν ὀρθόδοξη. Ὡστόσο, μέ ὅποιον κι ἄν σταθεῖς νά συζητήσεις, ἀμέσως θά ἀρχίσει νά λέει πράγματα τά ὁποῖα δέν ἔχουν καμιά σχέση μέ τήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ. Ὅ,τι θέλει λέει ὁ καθένας.

Σκληροτράχηλοι καί ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ … ἀεί τῷ Πνεύματι τῷ Ἁγίῳ ἀντιπίπτετε.
Πῶς ὁ Θεός ἀσχολεῖται μέ ἕναν λαό σκληροτράχηλο καί ἀντιδραστικό!

Θεώρησα καλό νά ἀναφέρω αὐτά τά λόγια πού ἀκούσαμε στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, καί τά ὁποῖα εἶπε ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος ἐκεῖ στό δικαστήριο, στούς ἀρχιερεῖς καί στούς πρεσβυτέρους πού τόν καταδίκασαν σέ θάνατο. Oἱ ὁποῖοι ἀρχιερεῖς καί πρεσβύτεροι ἀτένισαν στό πρόσωπό του καί τό εἶδαν νά λάμπει σάν πρόσωπο ἀγγέλου. Αὐτό σημαίνει ὅτι, καί ὅταν κανείς φτάνει στό σημεῖο νά δεῖ μερικά ἀπό αὐτά πού ὁ Θεός φανερώνει, πάλι δέν μπορεῖ νά δεῖ τήν ἀλήθεια.

Λόγων στεφάνοις, οἷα τιμίοις λίθοις,

Στέφω Στέφανον, ὅν προέτρεψαν λίθοι.

Τόν πετροβόλησαν, ὅπως ξέρουμε, τόν ἅγιο Στέφανο.

Οὗτος ὁ μακάριος πρωτομάρτυς καί ἀρχιδιάκονος Στέφανος, ὅτε ἔγινε μίαν φοράν ζήτησις μεταξύ Ἰουδαίων καί Σαδδουκαίων καί Φαρισαίων καί ἑλληνιστῶν περί τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, σταθείς εἰς ἕνα τόπον ὑψηλόν ἐκήρυξεν εἰς ὅλους τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Οἱ δέ Ἰουδαῖοι ἀκούσαντες ἔφερον αὐτόν εἰς τό κριτήριον πρός τούς ἀρχιερεῖς, ἐπειδή δέν ἠδύναντο νά ἀντισταθῶσι εἰς τήν σοφίαν καί δύναμιν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μέ τήν ὁποίαν ἐλάλει ὁ θεῖος Στέφανος. Ἔπειτα παρέστησαν ψευδομάρτυρας, οἵτινες ταῦτα κατά τοῦ ἀποστόλου ἐμαρτύρησαν λέγοντες· «Ἡμεῖς ἠκούσαμεν ὅτι οὗτος ἐλάλει λόγια βλάσφημα ἐναντίον τοῦ τόπου τούτου τῆς Ἰερουσαλήμ καί ἐναντίον τοῦ θεϊκοῦ νόμου».

Ἀδελφές μου,

εὔχομαι μέ ὅλη τήν καρδιά μου τά φετεινά Χριστούγεννα, παρά τίς ἐξωτερικές δύσκολες καί πρωτόγνωρες συνθῆκες,

νά εἶναι πολύ πιό εὐλογημένα καί πιό πνευματικά· πιό ἀληθινά.

Λύτρωση εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός

Ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ Παναγία, δέν θά ὑπῆρχε σωτηρία

Σήμερα εἶναι ἡ σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Βέβαια, πάλι νά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ ὅτι ἡμῶν τῶν χριστιανῶν ἡ ἀνταπόκριση στό ὅλο ἔργο τοῦ Θεοῦ εἶναι ὄχι ἁπλῶς φτωχική ἀλλά καί ἐσφαλμένη.

Ἄλλο εἶναι νά ἐκκλησιαστοῦμε τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καί νά βιώσουμε –καί νά βιώνουμε συνεχῶς– τό γεγονός αὐτό, ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε υἱός ἀνθρώπου καί αὐτό ἔγινε γιά κάποιο λόγο, γιά κάποιο σκοπό, καί ἄλλο εἶναι ἁπλῶς νά γιορτάσουμε· κάτι πού τό κάνουμε γιά μᾶς: γιά νά εὐχαριστηθοῦμε, γιά νά καταστείλουμε λίγο τίς ἐνοχές μας καί τίς τύψεις συνειδήσεως καί νά πάρουμε ἀφορμή νά κάνουμε τίς ὅποιες ἁμαρτίες κάνουν οἱ ἄνθρωποι τίς γιορτινές ἡμέρες.

Ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Β΄ Ὁ Θεός «ἑαυτόν ἐκένωσεν»[1]   …γιά νά φιλοτιμήσει τόν ἄνθρωπο   Πολλά ἀκοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες, πολλά λέγονται, πολλά ψάλλονται. Ἕνα εἶναι τό γεγονός, ὅτι ὁ Θεός ἑαυτόν ἐκένωσεν[2] καί ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά κενώσει, ἄν θέλετε, καί ὁ ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του, ὥστε νά γίνει θεός. Ἀφήνει, τρόπον…

Θεός καί ἱστορία. Ἡ εὐθύνη τῶν ἀνθρώπων[1]

Ὅλα ὅσα συμβαίνουν εἶναι γιά τή σωτηρία μας

Σήμερα εἶναι ἡ δεύτερη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων· καί, ὅπως γνωρίζετε, τή δεύτερη ἡμέρα κάθε δεσποτικῆς ἑορτῆς ἑορτάζουμε τό πρόσωπο ἐκεῖνο πού ἔπαιξε τόν κύριο ρόλο στήν ἑορτή. Σήμερα ἐπιτελοῦμε τή σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀκριβῶς ἐπειδή αὐτή ἦταν ἐκείνη ἡ ὁποία συνετέλεσε, ὥστε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ νά γίνει υἱός ἀνθρώπου, νά γεννηθεῖ ὡς ἄνθρωπος. Καί στίς ἄλλες μεγάλες ἑορτές τήν ἑπομένη ἔχουμε τή σύναξη τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ὀργάνου πού συνετέλεσε, γιά νά γίνει τό ἔργο πού ἔγινε. Π.χ. τήν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων ἔχουμε τή σύναξη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Τήν ἑπομένη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ γιορτάζουμε τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ καί τήν ἑπομένη τῆς Πεντηκοστῆς τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀκόμη καί τήν ἑπομένη τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου ἐπιτελοῦμετή σύναξη τῶν Θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης.

Ἡ ἀνθρωπότητα περίμενε τόν λυτρωτή, ἀλλά ὄχι ὅπως αὐτός ἦρθε

Ὁ Κύριος ἦρθε στή γῆ, ἔγινε ἄνθρωπος περίπου πρίν ἀπό δύο χιλιάδες χρόνια, καί ἀπό κάποια πλευρά δέν χρειάζεται τίποτε ἄλλο ὁ ἄνθρωπος, παρά νά αἰσθάνεται ὅλα αὐτά τά ὁποῖα ἑορτάζουμε, ὅλα αὐτά τά ὁποῖα λέγονται, ψάλλονται.

Εἶναι πάρα πολύ μεγάλη ὑπόθεση τό ὅτι τά ἔκανε ὁ Θεός ὅλα αὐτά γιά μᾶς, καί μᾶς ἀξιώνει νά τά προσεγγίζουμε, νά τά δεχόμαστε, νά τά γευόμαστε. Κάθε λέξη πού λέγεται, κάθε φράση πού ψάλλεται, ὅλα εἶναι παράδεισος. Ὅλα εἶναι ὅ,τι χρειάζεται, γιά νά ξεπεράσουμε τόν ἑαυτό μας, τό κατεστημένο μας, τό εἴδωλό μας, γιά νά ξεπεράσουμε ὅλη αὐτή τήν ἀνθρώπινη ἀθλιότητα, στήν ὁποία μόνοι μας καταδικάσαμε τόν ἑαυτό μας, καί νά βρεθοῦμε ἔτσι στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, σέ κοινωνία μέ τόν Θεό.

Τί ἄλλο θέλει ὁ ἄνθρωπος γιά πάντα;

Πλεῖον ὧδε· πλεῖον!

Πολύ εὐλογημένη εἶναι αὐτή ἡ νύχτα, ἀδελφοί μου. Μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεός ἀκόμη μιά φορά νά βρεθοῦμε στόν ναό του, μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας.

Καθώς θά προσέλθουμε τώρα νά κοινωνήσουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός ὄντως νά τόν συναντήσουμε. Ἄν ἐπιτρέπεται νά πῶ, νά τόν συναντήσουμε περισσότερο ἤ, καλύτερα, πολύ-πολύ περισσότερο ἀπό τούς ποιμένες, οἱ ὁποῖοι εἶδαν τούς ἀγγέλους νά ἀνεβαίνουν, νά κατεβαίνουν καί νά ψάλλουν Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Οἱ ὁποῖοι ποιμένες ἄκουσαν ἀπό τόν ἄγγελο: Μή φοβεῖσθε· ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, καί πῆγαν στή Βηθλεέμ καί μέσα στή φάτνη εἶδαν τόν Κύριο καί τόν προσκύνησαν. Πλεῖον ὧδε· πλεῖον! Δέν μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός ἁπλῶς νά περάσουμε ἀπό τή Βηθλεέμ, νά περάσουμε ἀπό τό σπήλαιο, ἀπό τή φάτνη νά δοῦμε καί νά προσκυνήσουμε, ἀλλά μᾶς ἀξιώνει νά γίνουμε κοινωνοί τοῦ Σώματός του καί τοῦ Αἵματός του· θείας κοινωνοί φύσεως, κατά τόν ἀπόστολο Πέτρο.

Ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος, γιά νά γίνει θεός ὁ ἄνθρωπος[1]

Ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς, ἀδελφοί μου, ἐάν θά γίνουμε κοινωνοί ὅλων αὐτῶν πού ἔχουμε μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Τά θεῖα πράγματα δέν μπορεῖ κανείς νά τά πλησιάζει ὅπως-ὅπως. Καί μακριά κανείς νά εἶναι ἀπό τά θεῖα πράγματα εἶναι κακό μεγάλο καί κοντά νά εἶναι, ἐάν δέν εἶναι ὅπως πρέπει, εἶναι ἐπίσης κακό. Ὁ Θεός ἔπλασε τόν Ἀδάμ μέ σκοπό νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό, καί ὁ Ἀδάμ τά ἔκανε θάλασσα. Ζήτησε νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό, ἀλλά ἔτσι ὅπως τό ζήτησε, ὄχι μόνο δέν τό ἔλαβε, ἀλλά ἔπεσε ὑπό τήν ἐξουσίαν τοῦ διαβόλου. Δέν ἔπεσε ἁπλῶς στήν ἁμαρτία, ἀλλά καί ὑπό τήν ἐξουσίαν τοῦ διαβόλου.

Ἡ γραμμή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.

Ποιοί τή βρίσκουν;

Σήμερα, Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ γεννήσεως, θά παρακαλοῦσα δύο σημεῖα νά προσέξουμε λαμβάνοντας ὑπ᾿ ὄψιν καί τήν ἀποστολική[1] καί τήν εὐαγγελική περικοπή.[2]

Τό ἕνα εἶναι ἀπό τήν εὐαγγελική περικοπή, ὅπου ἀναφέρονται τά ὀνόματα τῶν προπατόρων τοῦ Κυρίου, μέ τούς ὁποίους ξεκινάει τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ καί καταλήγει στόν Ἰησοῦ, στόν Χριστό. Καί ἐμεῖς βέβαια, ὄχι μόνο σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση ἀλλά καί γενικότερα μέσα στήν Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη, τά βρίσκουμε ὅλα ἕτοιμα· εἶναι ξεκαθαρισμένα καί βαλμένα σέ μιά σειρά. Ὅμως καί τότε καί ἔπειτα καί πάντοτε, γιά τόν καθένα στήν ἐποχή πού ζεῖ, αὐτή ἡ γραμμή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι πάντοτε εὐδιάκριτη. Τελικά, βλέπουν αὐτή τή γραμμή καί πιάνονται ἀπό αὐτήν ὄχι ἁπλῶς ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι θέλουν, τό ἐπιθυμοῦν, ἀλλά ἐκεῖνοι πού θά τή δοῦν αὐτή τή γραμμή, θά τούς τή φανερώσει ὁ Θεός.

Ὁ Θεός ὅλα τά βάζει μέσα στό σχέδιό του

Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως σήμερα καί ἑορτή πάντων τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων, ἀπό Ἀδάμ ἕως καί Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος. Κάθε χρόνο αὐτή τήν ἡμέρα, αὐτή τήν Κυριακή, ὡς εὐαγγελική περικοπή[2] ἀκοῦμε αὐτόν τόν κατάλογο τῶν ὀνομάτων ἀπό τόν Ἀβραάμ μέχρι καί τόν Ἰωσήφ, τόν μνήστορα τῆς Παναγίας. Ὅλοι μας λίγο πολύ γνωρίζουμε ὅτι αὐτοί πού ἀναφέρονται σ᾿ αὐτόν τόν κατάλογο, καί πού εἶναι τό γενεαλογικό δένδρο τοῦ Κυρίου, δέν εἶναι ὅλοι ἅγιοι· οἱ περισσότεροι εἶναι συνηθισμένοι ἄνθρωποι μέ πτώσεις, μέ ἁμαρτίες. Ἀναφέρονται καί δυό τρεῖς γυναῖκες.

Μαζί μέ ὅλη τήν Ἐκκλησία πορευόμαστε

Σήμερα εἶναι ἡ Κυριακή τῶν προπατόρων. Προπάτορες τοῦ Κυρίου εἶναι ὅλοι αὐτοί πού ἀναφέρονται στήν Παλαιά Διαθήκη καί πού ὁρισμένων τά ὀνόματα θά ἀκούσουμε στήν εὐαγγελική περικοπή τήν προσεχή Κυριακή. Καί κυρίως οἱ προπάτορες εἶναι ἀπό τόν Ἀβραάμ καί ἔπειτα –ὄχι βέβαια μόνο αὐτοί· εἶναι καί ἄλλοι– ὁ ὁποῖος καταγότανἀπό τούς Χαλδαίους, ἔθνος πού προϋπῆρχε τῶν Ἰουδαίων· ἦταν δηλαδή ἐθνικός, δέν γνώριζε τόν ἀληθινό Θεό. Αὐτόνκάλεσε ὁ Θεός καί τόν ἔκανε πατριάρχη καί προπάτορα τοῦ Κυρίου.

Θέλουμε νά ἀκολουθήσουμε τόν Χριστό ὅ,τι κι ἄν στοιχίσει;

Ἐκεῖνο πού θά ἤθελα νά πῶ, παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τούς βίους τῶν ἁγίων πού διαβάσαμε, εἶναι αὐτό πού βλέπουμε ἐδῶ στά συναξάρια καί τό προσέξαμε καί σήμερα στόν βίο τῆς ἁγίας Ἀναστασίας ἀλλά καί τῆς ἁγίας Θεοδότης, καί μοῦ ἔκανε ἐντύπωση: Ὅλο τό θέμα γιά ὅλους τούς ἁγίους ἦταν νά γνωρίσουν τόν Χριστό καί νά διδαχθοῦν τήν πίστη. Ἀπό κεῖ καί πέρα ἔπαιρναν πλέον τόν δρόμο. Δέν βλέπουμε αὐτό τό ἄχαρο πού συμβαίνει σήμερα: ἐνῶ γνωρίζουμε τά ἱερά γράμματα, ἐνῶ γνωρίζουμε τήν πίστη, καί ὑποτίθεται ὅτι τή δεχθήκαμε, μιά ζωή ὁλόκληρη ὅλο πορευόμαστε καί ἀκόμη δέν ἔχουμε βρεῖ τόν δρόμο. Κάνει λοιπόν ἐντύπωση ὅτι ὅλοι αὐτοί –ἄλλος εἶναι στήν ἄγνοια, ἄλλος εἶναι στήν πλάνη, ἄλλος εἶναι εἰδωλολάτρης, ὄχι σπάνια ἄλλος εἶναι καί δήμιος– ὅλοι λοιπόν αὐτοί μόλις γνωρίσουν τόν Χριστό, μόλις δεχθοῦν τήν πίστη στόν Χριστό, μόλις διδαχθοῦν τήν ἀλήθεια, ἀπό κεῖ καί πέρα γίνονται ἅγιοι.

Αὕτη ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 299, καταγομένη ἀπό τήν Νικομήδειαν, θυγάτηρ πλουσίων γονέων, ἀπό τούς ὁποίους ἠρραβωνίσθη μέ ἕνα Συγκλητικόν, Ἐλεύσιον ὀνομαζόμενον. Ἐπειδή λοιπόν ὁ Ἐλεύσιος ἤθελε νά κάμῃ τόν γάμον, ἡ ἁγία δέν κατεδέχθη, ἀλλ᾿ εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ὅταν κατασταθῇς ἔπαρχος, τότε ἄς γένῃ ὁ γάμος». Ὅτε δέ ἔγινεν ἔπαρχος, τότε πάλιν εἶπεν εἰς αὐτόν ἡ ἁγία· «Ἄν δέν ἀφήσῃς τήν θρησκείαν τῶν εἰδώλων καί δέν ἐπιστρέψῃς εἰς τήν πίστην τῶν Χριστιανῶν, ἤξευρε ὅτι δέν καταδέχομαι τήν διά γάμου μετά σοῦ κοινωνίαν». Ὁ δέ Ἐλεύσιος εἶπεν ὅλα αὐτά τά λόγια τῆς παρθένου εἰς τόν πατέρα της. Ἐπειδή δέ δέν ἠδυνήθη ὁ πατήρ της νά τήν κάμῃ νά μεταβληθῇ ἀπό τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, διά τοῦτο παρεδόθη ἡ ἁγία εἰς αὐτόν τόν ἴδιον ἀρραβωνιστικόν της καί ἔπαρχον, διά νά τήν καταδικάσῃ ἐκεῖνος ὡς ἤθελεν.

Μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός, ἀδελφοί μου, νά εἴμαστε στόν ναό του καί, ἐπίσης, μᾶς ἀξιώνει καί φέτος, γιά μιά ἀκόμη φορά, νά ἑορτάσουμε τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο καί νά κάνουμε αὐτή τή μικρή ἀγρυπνία εἰς τιμήν καί μνήμην του, καθώς ἀπό χρόνια τιμοῦμε ἰδιαίτερα αὐτόν τόν ἅγιο.

Δέν μποροῦμε νά προσπεράσουμε τόν ἅγιο Ἰγνάτιο. Δέν εἶναι δηλαδή ἡ περίπτωσή του ἕνα θέμα πού ἁπλῶς τό διαβάζουμε καί ἤ μᾶς εἶναι κάτι συνηθισμένο ἤ εἶναι κάτι πού ἔτσι ἤ ἀλλιῶς εὔκολα τό προσπερνοῦμε. Εἶναι μιά μοναδική περίπτωση· μοναδική μέ τή σχετική ἔννοια. Ἀπό κάποια πλευρά, ἡ περίπτωση κάθε ἁγίου εἶναι μοναδική· ἀλλά ἀπόψε μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος καταδικάστηκε νά ριφθεῖ στά θηρία, ὅπως καί ἔγινε, καί τόν ἔφαγαν τά θηρία στή Ρώμη. Ὁρισμένα μόνο ἀπό τά ὀστά του, ὅπως ἀκούσαμε στό συναξάρι,[1] ἔμειναν –διότι τά θηρία τρῶνε καί κόκαλα– καί ὑπάρχουν στήν Ἐκκλησία. Ἕνα πολύ-πολύ μικρό τεμάχιο ἔχουμε κι ἐμεῖς ἐδῶ.

Πάντοτε ὁ ἅγιος αὐτός εἶναι μιά πρόκληση γιά μᾶς. Ὅλοι οἱ ἅγιοι εἶναι μιά πρόκληση, ἀλλά καθένας μέ τόν δικό του τρόπο. Εἰδικά ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Ἀντιοχείας πάντοτε εἶναι ἕνα παράδειγμα φλογερῆς ἀγάπης πρός τόν Κύριο, καί ὅποιος λίγο προσέξει τόν βίο του καί λίγο ἐπηρεαστεῖ ἀπό τήν ἀγάπη πού εἶχε πρός τόν Χριστό, ἀπό τή φλόγα πού εἶχε μέσα στήν καρδιά του, δέν μπορεῖ νά μή γίνει καλύτερος.

Οὗτος ἦτο διάδοχος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, Πατριάρχης μέν κατασταθείς τῆς Ἀντιοχέων Ἐκκλησίας, δεύτερος μετά τόν Πατριάρχην Εὔοδον, μαθητής δέ χρηματίσας Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ὁμοῦ μέ τόν ἅγιον Πολύκαρπον τόν Ἐπίσκοπον Σμύρνης, ἐν ἔτει 109. Ὅτε δέ ὁ βασιλεύς Τραϊανός διέβαινεν ἀπό τήν Ἀντιόχειαν διά νά ὑπάγη εἰς τούς Πάρθους, τότε προσεφέρθη εἰς αὐτόν ὁ μέγας οὗτος Ἰγνάτιος. Καί ἐπειδή διελέχθη πολλά μετ᾿ αὐτοῦ περί τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, ἐγνώρισεν ἐκ τούτου ὁ βασιλεύς τό ἀμετάθετον τῆς γνώμης αὐτοῦ. Ὅθεν παρευθύς δέρεται ὁ ἅγιος μέ μολυβδίνας σφαίρας· ἔπειτα ἁπλώσας τάς χεῖρας του δέχεται φωτίαν εἰς αὐτάς· μετά ταῦτα καίεται εἰς τάς πλευράς μέ θυμιατά γέμοντα ἀνθράκων καί ἀλειμμένα μέ ἔλαιον· εἶτα ἵσταται ἐπάνω εἰς ἀναμμένους ἄνθρακας καί ξέεται μέ σιδηρᾶ ὀνύχια.

Ὁ μάρτυς Σεβαστιανός ἦτον εἷς τῆς βασιλικῆς Συγκλήτου, κατά τούς χρόνους Διοκλητιανοῦ καί Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 292, καταγόμενος ἀπό τά Μεδιόλανα τῆς Ἰταλίας (τό νῦν Μιλάνον) καί πολλούς Ἕλληνας παρακινῶν εἰς τήν τοῦ Χριστοῦ πίστιν…

Αὐτός ὁ γενναῖος ἀγωνιστής παρρησίᾳ πρότερον ὁμολογήσας τόν Χριστόν (ἐπειδή ἕως τότε κρυφίως ἐπίστευε τόν Χριστόν ὄχι διά φόβον, ἀλλά διά νά ἠμπορῇ μέ τόν τρόπον αὐτόν νά παρακινῇ κρυφίως πολλούς εἰς τήν εὐσέβειαν) καί μέ παράδοξα θαύματα βεβαιώσας τήν εὐσέβειαν, πολλούς ἔφερεν εἰς τήν θεογνωσίαν…

Ὁ Κύριος σταυρώνεται. Καί ἐμεῖς σταυρωνόμαστε μαζί του

Ὕστερα ἀπό ὅλα αὐτά πού βλέπει κανείς στήν κοινωνία –τόση ἀδικία, τόσο πόνο, τόση θλίψη, τέτοια πράγματα ἀναπάντεχα– τοῦ ἔρχεται νά πεῖ: «Γιατί ἄφησες, Θεέ μου, καί ἔγινε ἔτσι;» Τί γίνεται; Ποῦ θά βροῦμε ἄκρη;

Ἐγώ πάντως μέ τό σκεπτικό πού θά πῶ στή συνέχεια βρῆκα ἄκρη. Ὁ Θεός, ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, εἶναι δίκαιος, εἶναι ἀγάπη, εἶναι πάνσοφος. Ὁ Θεός ὅλα τά κάνει καλά. Δέν πρέπει ἀπολύτως τίποτε νά μᾶς ἐπηρεάσει προκειμένου νά δοῦμε ἔτσι τόν Θεό. Τόν βλέπουμε λοιπόν καί τόν πιστεύουμε ὡς Θεό ἀγάπης, δικαιοσύνης, σοφίας. Καί ἐμπιστευόμαστε τόν ἑαυτό μας καί τά πάντα σ᾿ αὐτόν τόν Θεό. Ὅποιος τό πιστέψει αὐτό, ὅποιος τά πάρει ἔτσι τά πράγματα, τότε βρίσκει ἄκρη σέ ὅλα αὐτά πού συμβαίνουν· ἀλλιῶς δέν βρίσκει ἄκρη καί τοῦ φαίνονται ὅτι δέν ἔχουν καμιά ἐξήγηση καί καμιά ἑρμηνεία.

Νά ἀναμένουμε τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ

Ἡ ὁλοκλήρωση τῆς σωτηρίας ἀναμένεται ἀπό τή δεύτερη ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, ποτέ πρίν ἀπό αὐτήν ἤ χωρίς αὐτήν. Γι᾿ αὐτό χρειάζεται νά ἀναμένουμε τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, νά ἔχουμε συνεχή ἀναφορά στήν αἰώνια βασιλεία. Καί ὅταν ἀκόμη ἡ ὅλη ἐδῶ ζωή μας εἶναι ἁγία ζωή, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ ζωή –ὄχι ἔτσι ὅπως εἶναι ἡ δική μας– καί ὅταν ἀκόμη εἶναι ὑπερπλήρης ἐδῶ στόν κόσμο αὐτόν, ὅσο μπορεῖ νά εἶναι, χρειάζεται νά ἀναμένουμε τήν ἔλευση τοῦ Κυρίου. Καί φυσικά, κάνοντας ἔτσι, ἀκόμη περισσότερο ποθοῦμε τήν οὐράνιο βασιλεία. Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί δέν πρέπει νά καλοστρωνόμαστε ἐδῶ, νά καλοβολευόμαστε, καί τό ὅλο πνεῦμα μας νά εἶναι αὐτό, πῶς νά καλοβολευτοῦμε στήν ἐδῶ ζωή, ἀλλά συνέχεια θά νιώθουμε, ἄν ἐπιτρέπεται νά πῶ, ὅτι ρουφοῦμε ἔτσι τό πνεῦμα πού ἔρχεται ἐξ οὐρανοῦ καί τό ὁποῖο μᾶς κάνει ἀκόμη περισσότερο νά τό ποθοῦμε, ἀκόμη περισσότερο νά διψοῦμε καί νά πεινοῦμε τήν οὐράνιο βασιλεία.

Διά τῆς πίστεως μυεῖται κανείς στά τοῦ Θεοῦ, γεύεται τά τοῦ Θεοῦ

Νομίζω ὅτι μιά ἀπό τίς πολλές εὐλογίες πού μᾶς δίδει ὁ Θεός σ᾿ αὐτήν ἐδῶ τήν εὐλογημένη γωνιά, ναί, συγκλονιστική εὐλογία, εἶναι καί αὐτή ἐδῶ, πού ἀξιωθήκαμε νά διαβάσουμε καί νά προσπαθήσουμε νά καταλάβουμε, ὅσο γίνεται κάπως καλά, τό βιβλίο αὐτό τῆς Ἀποκαλύψεως.

Ὅλα αὐτά (πού διαβάζουμε στήν Ἀποκάλυψη) σέ βοηθοῦν νά πιστέψεις στόν Θεό. Καί καθώς ὡς χριστιανοί ἔχουμε τήν ἀποκάλυψη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί πιστεύουμε ἀκόμη πιό πολύ, καί ἀκόμη πιό πολύ, ἔ, τότε λαμβάνεις πείρα, νιώθεις, γεύεσαι· μέσα στόν νοῦ σου καί μέσα στήν καρδιά σου τά βλέπεις ὅλα αὐτά, τά αἰσθάνεσαι, τά γεύεσαι. Δέν μπορεῖς νά τά ἐκφράσεις –δέν ἐκφράζονται– ἀλλά καταλαβαίνεις τί θέλει νά πεῖ τό κείμενο ἔτσι κατά βαθύτερο τρόπο. Ἕνας πού ἁπλῶς ἀρκεῖται σ᾿ αὐτά πού βλέπει, σ᾿ αὐτά πού διαβάζει, χωρίς νά ἀνοίγει ἡ καρδιά του μέ πίστη πρός τόν Χριστό, δέν καταλαβαίνει τίποτε, δέν γεύεται μέσα του τίποτε.

Πρός τό τέλος τῆς ζωῆς του κανείς θά περάσει τόν μεγάλο πειρασμό

Ὁ σατανᾶς, καθώς λέει ἐδῶ, θά δεθεῖ γιά χίλια χρόνια καί ὕστερα θά ἀφεθεῖ πάλι γιά λίγο καιρό ἐλεύθερος. Καί αὐτός θά εἶναι ὁ μεγάλος πειρασμός τῆς ἀνθρωπότητος: ὅπως πρίν ἔρθει ὁ Χριστός ὁ σατανᾶς ἀλώνιζε γιά τά καλά τήν ὅλη ἀνθρωπότητα, ἔτσι καί λίγο πρίν τή Δευτέρα Παρουσία, τότε μέ τόν Ἀντίχριστο, θά ἀφεθεῖ τρόπον τινά ἐλεύθερος· γι᾿ αὐτό θά κάνει καί θαύματα τότε, ὥστε εἰ δυνατόν, ὅπως λέει, νά πλανήσει καί τούς ἐκλεκτούς.

Παραδίδεσαι στόν Θεό ἐν λευκῷ καί ἄνευ ὅρων;

Τά τῶν ἐσχάτων τά ἄφησε ὁ Θεός νά εἶναι ἀκαθόριστα, διότι ἔτσι συμφέρει, γιά νά εἴμαστε συνεχῶς ἕτοιμοι. Ἀφοῦ τά ἔκρυψε ὁ Θεός, εἶναι καί ἕνα εἶδος ἱεροσυλίας νά τά ψάχνουμε ἐμεῖς τάχα. Ἐκεῖνο πού θέλει ὁ Θεός εἶναι, ὅταν τά ἀκοῦμε, ὅταν τά σκεπτόμαστε αὐτά, νά μετανοοῦμε, νά εἴμαστε μαζί του, κοντά του. Τά ἄλλα εἶναι δικά του· πότε θά γίνουν, πῶς θά γίνουν καί ποιοί θά σωθοῦν.

«Καλά νά πάθεις, ἑαυτέ μου!»

Τίποτε ἄλλο νά μή σοῦ δώσει ἡ Ἀποκάλυψη, αὐτό μόνο φτάνει: ὅτι ἀνά πᾶσαν στιγμήν φεύγεις ἀπό αὐτόν τόν κόσμο καί τέλειωσαν ὅλα γιά σένα.

Ὁ καθένας, κάθε ἄνθρωπος, κάθε ἀνθρώπινο πλάσμα πού ἔρχεται στόν κόσμο, πρέπει νά αἰσθάνεται ὅτι εἶναι ἡ νύμφη τοῦ Χριστοῦ καί πρός τά ἐκεῖ πρέπει νά πηγαίνει καί νά ἑτοιμάζεται γι᾿ αὐτό. Καί ὅταν κανείς –ἔστω κι ἄν δέν εἶναι μέσα στήν ὅλη ἁμαρτωλή ζωή πού ζοῦν σήμερα οἱ ἄνθρωποι, καί ὑποτίθεται ὅτι εἶναι κάπως ἀποτραβηγμένος ἀπό αὐτά– δέν ζεῖ αὐτή τήν πραγματικότητα, ὅτι ὡς πλάσμα τοῦ Θεοῦ, ὡς ἄνθρωπος εἶναι προορισμένος νά γίνει νύμφη τοῦ Χριστοῦ, δέν ἔχει σχέση μέ τόν Χριστό. Διότι ὁ καθένας μεμονωμένα εἶναι νύμφη τοῦ Χριστοῦ –ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος– ἀλλά καί ὅλοι μαζί, ὅλη ἡ Ἐκκλησία, ὅσοι πιστεύουν στόν Χριστό, εἶναι νύμφη τοῦ Χριστοῦ.

«Εἶσαι ἐσύ, Θεέ, εἶμαι κι ἐγώ»

Ὁ Θεός, ἐκεῖνο πού κάνει καί τήν τελευταία ἀκόμη στιγμή ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν του, ἄς ποῦμε ἔτσι, τό κάνει μήπως μετανοήσουν. «Καί οὐ μετενόησαν». Αὐτό εἶναι τό μέγα θέμα. «Καί οὐ μετενόησαν».

Αὐτά ὅλα μπορεῖ νά τά μεταφέρει κανείς καί σέ προσωπικό ἐπίπεδο, στόν ἑαυτό του. Δηλαδή ἀπό κάποια πλευρά, κι ἄν δέν ἔχει κανείς μέσα του ἀντίθετες πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ δυνάμεις, πάθη. Κι ἄν δέν ἔχει. Καί ὅλα αὐτά θά τοῦ κατασπαράξουν τήν ψυχή.

Διά τῆς θείας Λειτουργίας εἴμαστε μέσα στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ

Γιά σκεφθεῖτε πόσο ἄφρονες εἴμαστε, πόσο ἀδικοῦμε τόν ἑαυτό μας, ἄς τό ποῦμε ἔτσι, πού αὐτή ἡ Λειτουργία ἡ οὐράνια, ἡ αἰώνια Λειτουργία γίνεται· ὁ Κύριος τά κανόνισε ἔτσι ὥστε νά γίνεται. Παρά τό ὅτι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, παρά τό ὅτι εἴμαστε ἀνάξιοι, ὁ Κύριος βρῆκε τρόπο νά κάνει τή Λειτουργία γιά τούς ἀνθρώπους, διά τῶν ἀνθρώπων, διά τῶν συγκεκριμένων ἀνθρώπων, τῶν ἱερέων, δίδοντάς τους μέ τό μυστήριο τῆς ἱερωσύνης, τῆς χειροτονίας, τήν εἰδική χάρη. Καί γίνεται ὅλο αὐτό γιά τούς ἀνθρώπους. Τί χάνουμε, ὅταν σάν νά φοβᾶται ὁ Θεός νά μᾶς φανερώσει, νά μᾶς ἀποκαλύψει, νά ποτίσει τήν ὕπαρξή μας μέ αὐτή τήν οὐράνια δρόσο, μέ τήν οὐράνια, τήν ἄκτιστη χάρη, μέ αὐτό τό πῦρ, μέ αὐτή τή φωτιά, μέ αὐτό τό φῶς! Σάν νά φοβᾶται. Διότι, πῶς μπορεῖ νά μᾶς ἔχει ἐμπιστοσύνη;

«Ἐγώ φταίω, Θεέ μου!»

Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γίνεσαι τοῦ Χριστοῦ, ἐάν εἶσαι πραγματικά τοῦ Χριστοῦ καί προκόπτεις σ᾿ αὐτόν τόν δρόμο, σ᾿ αὐτή τήν πορεία, ἀκοῦς αὐτήν τήν καινήν ὠδήν μέσα σου, τή νιώθεις αὐτήν τήν καινήν ὠδήν, τήν καινούργια ὠδή, τό ἄσμα αὐτό, τό οὐράνιο ἄσμα, τό θεϊκό ἄσμα, αὐτό τό ὁποῖο τό παράγει, ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε, ἡ ἄκτιστος χάρη τοῦ Θεοῦ. Νά, ἔτσι ἅμα θελήσουμε νά τά δοῦμε τά πράγματα, θά τά καταλάβουμε, ἀλλιῶς…

Τώρα πιό πολύ εἴμαστε στά χέρια τοῦ Θεοῦ

Ὅσα φοβερά συνέβησαν μέχρι σήμερα, ὄχι μόνο στήν Παλαιά Διαθήκη ἀλλά ἀπό τότε πού ἦρθε ὁ Χριστός, καί ὅσα θά συμβοῦν μέχρις ὅτου νά φθάσουμε στά χρόνια ἐκεῖνα πού θά προηγηθοῦν τῆς Δευτέρας Παρουσίας, ἀλλά καί ὅσα θά γίνουν τότε, ὅλα αὐτά μέ τήν ἄδεια τοῦ Θεοῦ γίνονται. Αὐτό πάντοτε νά τό ἔχουμε καλά στό μυαλό μας: γιά νά τά ἐπιτρέπει ὁ Θεός, σημαίνει ὅτι χρειάζονται. «Ἀνάγκη ἐλθεῖν τά σκάνδαλα, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροί γένωνται». Ξέρει ὁ Θεός τί θά γίνει, ἐκεῖνος τά ἐπιτρέπει καί γίνονται, ἐκεῖνος τά ἐλέγχει, καί οἱ δικοί του δέν ἔχουν νά φοβηθοῦν. Σ᾿ αὐτή τή μάχη, στόν πόλεμο αὐτόν πού ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά κάνει μαζί μας ὁ διάβολος –καί ἑπομένως ἐμεῖς νά ἀμυνθοῦμε καί νά παλέψουμε– σ᾿ αὐτή τή μάχη ὁπωσδήποτε θά νικήσουμε, ἐπειδή ὁ Θεός πολεμᾶ μαζί μας καί ἐπίσης ἐμεῖς πολεμοῦμε μαζί του ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ.

Ὁ ἅγιος Συμεών μᾶς ἔδειξε πρῶτος τήν ἀγάπη του

Θεωρῶ κάπως ἀπαραίτητο, μιά καί εἶναι αὔριο ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου –εἶναι ἡ ἡμέρα δηλαδή τῆς κοιμήσεώς του, ἀλλά τήν ἑορτή τήν κάνουμε τόν Ὀκτώβριο, ἀκριβῶς διότι τώρα πέφτει μέσα στή Σαρακοστή– θεωρῶ ὅτι εἶναι καλό, ἄς μήν πῶ ἀπαραίτητο, νά θυμηθῶ πρωτίστως ἐγώ καί νά θυμίσω καί γενικότερα πῶς ξεκινήσαμε νά ἑορτάζουμε τή μνήμη του. Πρέπει νά ἦταν κάπου τό 1968 –εἶναι 33 χρόνια ἀπό τότε, ὅσα καί τά χρόνια τοῦ Κυρίου– πού ἔγινε ἡ ἀρχή. Βέβαια, ἀρκετές φορές πιό μπροστά θυμηθήκαμε τόν ἅγιο Συμεών, ἀρκετές φορές μιλήσαμε γι᾿ αὐτόν, ἀρκετές φορές λειτουργήσαμε τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του. Ἀλλά τότε, τό 1968, ἔγινε μιά ἀρχή κατά εἰδικότερο τρόπο. Πρέπει νά ἦταν τό φθινόπωρο ὅμως τότε, στίς 12 Ὀκτωβρίου, καί νομίζω ὅτι ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Συμεών ἦταν ἡμέρα Τρίτη. Δέν τά ἐνθυμοῦμαι πολύ καλά. Πήγαμε λοιπόν τή Δευτέρα τό ἀπόγευμα καί ζητήσαμε μιά πρόχειρη ἄδεια ἀπό τή Μητρόπολη, νά μᾶς ἐπιτρέψουν νά κάνουμε ἑσπερινό στόν Ἅγιο Νικόλαο πού εἶναι στήν πλατεία Δικαστηρίων. Κάναμε τόν ἑσπερινό μέ ὅλη τήν ἄνεση· μείναμε ἐκεῖ δυό ὧρες, ἄν θυμᾶμαι καλά.

Γιά τόν καθένα μας ἀνά πᾶσαν στιγμήν εἶναι ἡ ἐσχάτη ὥρα

Οἰκονομεῖ ὁ Θεός, ἐπιτρέπει ὁ Θεός στά πρῶτα χρόνια τῆς Ἐκκλησίας ἡ ὅλη χριστιανική κοινότητα νά ζοῦν ἔτσι ἐπί ποδός, μέ τήν πίστη ὅτι ὅπου νά ᾿ναι ἔρχεται ὁ Κύριος· «ὁ Κύριος ἐγγύς». Αὐτό ὅμως καθόλου δέν σημαίνει ὅτι ὅλα αὐτά δέν ἔχουν καί διαχρονική σημασία καί δέν φθάνουν μέχρι τό βάθος τοῦ χρόνου. Σέ κάθε ἐποχή ὁ Κύριος ἐπιτρέπει, πότε ἔτσι, πότε ἔτσι, νά ἔχουμε ἐπίγνωση ὅτι ὑπάρχει ὁ ἀντίχριστος, ὑπάρχει ἡ ἀντίχριστη διδασκαλία, ὑπάρχει ὁ δράκοντας, ὁ σατανᾶς, ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος ἔχει τούς ἀνθρώπους του καί κάνει αὐτά πού θέλει νά κάνει. Καί οἱ χριστιανοί πάρα πολύ ἐνισχύονται, ὅταν ἀκριβῶς τά παίρνουν ἔτσι τά πράγματα, ὅτι μπορεῖ νά εἶναι ἡ ἐσχάτη ὥρα. Καί χρειάζεται νά τό νιώθουμε ὅτι εἶναι ἡ ἐσχάτη ὥρα. Ἔτσι ὠφελούμαστε. Τώρα πότε θά εἶναι αὐτή ἡ ἐσχάτη ὥρα, ὁ Θεός τό ξέρει.

Δέν ἔχεις νά φοβηθεῖς τίποτε

Ἀπό κάποια πλευρά, ἄν καταλαβαίνω καλά, ὅταν ἔρχεται ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, ὅταν ἔρχονται αὐτά τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἡ ζωή πού θά ζοῦν αἰώνια οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ στόν οὐρανό, στήν αἰώνια βασιλεία, ὅταν ἔρχονται αὐτά τά θεϊκά, ἡ ποιότητά τους εἶναι ἔτσι, ὅτι πάει, κυβερνάει ὁ Θεός, καί τέλειωσαν ὅλα καί γιά πάντα λοιπόν θά εἶναι αὐτή ἡ αἰώνια ζωή. Ἔχει δηλαδή μιά τέτοια γεύση κανείς, ἔχει ἕνα τέτοιο βίωμα –ὅσο μπορεῖ νά τό βιώσει ὁ καθένας· ὁ Θεός γνωρίζει. Ἀλλά ποιοτικά ὅμως εἶναι αὐτό ἀκριβῶς πού λέμε τώρα.

Τήν ὥρα πού θανατώνεται κανείς, τότε εἶναι πού ξεπερνᾶ τόν θάνατο τῆς ἁμαρτίας ὁριστικά

Κάποτε πέρασαν ἀπό τό μαχαίρι καί ἀπό χειρότερα πράγματα ὅλοι οἱ μάρτυρες· ὅλοι οἱ χριστιανοί περνοῦσαν. Τώρα ἐκεῖνα πᾶνε. Τώρα ἐπιτρέπει ὁ Θεός ἄλλα. Ὅποιος μπεῖ γιά τά καλά καί στά σοβαρά στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ καί ἀφήσει ἔτσι ἄνετα τόν ἑαυτό του στά χέρια τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Θεός ἀφήσει νά βγεῖ τό ὅποιο κακό ὑπάρχει μέσα, ναί, θά νιώσει κανείς ὅτι σάν νά κινδυνεύει ἀπό λύκους, ἀπό θεριά πού ἔχει ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός του, πού θέλουν νά φᾶνε, νά καταστρέψουν τήν ψυχή του.

Σάν νά ἄνοιξαν οἱ οὐρανοί

Καί ψυχές ἀκόμη, ἄνθρωποι πού θά περίμενε κανείς νά ἔχουν μάθει κάτι, νά ἔχουν καταλάβει κάτι, ὥστε νά παίρνουν ταπεινή στάση καί εὐλαβή, ἀφήνουν νά βγαίνει ἀπό μέσα –καί μέ μιά πεποίθηση ὅτι καλά κάνουν– νά βγαίνει ἀπό μέσα αὐτή ἡ ἀνευλάβεια· νά μήν ποῦμε ἄλλη λέξη βαρύτερη. Πῶς λές μερικά πράγματα; Πῶς τολμᾶς καί τά λές; Πῶς τά βγάζεις ἀπό μέσα σου; Καί μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ὅτι… Ναί, μέρα μέ τήν ἡμέρα καταλαβαίνει κανείς γιατί τόσο χωλαίνουμε στήν πνευματική ζωή. Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ὅτι ἔχει τό ὅποιο κατεστημένο ὁ καθένας καί λίγο πολύ τό ἔχει ἐξαγιάσει ‒κατεστημένο ὅμως‒ καί ὅλα ὅσα ἀκούει, ὅλα ὅσα παίρνει ἀπό τόν Θεό, τά χρησιμοποιεῖ ἀκριβῶς γιά νά ἐξαγιάσει τό κατεστημένο. Μήν τυχόν διασαλευθεῖ τό κατεστημένο, μήν τυχόν ἀλλάξει τό κατεστημένο πού ἔχει μέσα του. Εἶναι ἐπικίνδυνος ὁ σημερινός ἄνθρωπος· ἐπικίνδυνος στόν ἑαυτό του. Δέν θέλει νά ἀκούσει, δέν θέλει νά καταλάβει, νά ταπεινωθεῖ καί νά παραδοθεῖ ἔτσι: νά ᾿ναι εὐλογημένο, Θεέ μου.

Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ: μιά συνεχής Λειτουργία ἐν Θεῷ πρός τόν Θεό

Θεωρῶ ὅτι τό βιβλίο αὐτό τώρα μᾶς τό ἀποκαλύπτει ἐμᾶς ὁ Θεός· εἶναι μιά ἀποκάλυψη τῆς Ἀποκαλύψεως. Αὐτές τίς ἡμέρες ἡ Ἀποκάλυψη γιά μᾶς ἀρχίζει νά γίνεται Ἀποκάλυψη. Μᾶς ἀποκαλύπτεται ἡ Ἀποκάλυψη. Ἔτσι τά ἔφερε ὁ Θεός, καί ἑπομένως αὐτή τή φορά νά μήν ἀμελήσουμε, νά μήν ὀκνήσουμε, νά μήν γρήγορα τό ἐγκαταλείψουμε. Εἶναι τά πάντα ἐδῶ μέσα καί εἶναι ὅλα κατά σοφό τρόπο γραμμένα καί ἀπό τήν ἀνθρώπινη πλευρά καί παρουσιάζονται τόσο, μά τόσο ζωντανά, τόσο ζωηρά ὅλα. Καί αὐτά πού ἔγιναν καί αὐτά πού γίνονται καί αὐτά πού θά γίνουν. Δέν κρύβει τίποτε.

Σιωπή: ἕνας μυστικός δρόμος πρός τόν Θεό

Ἐάν δέν σιωπήσουμε βαθιά μέσα μας, ἐάν δέν μάθουμε νά σιωποῦμε, ὅλα δηλαδή νά σιωποῦν ὅπως στόν οὐρανό, δέν θά βροῦμε τόν ἀληθινό Θεό. Μπορεῖ, ὅταν ἔρχεται ὁ πειρασμός καί ἡ ὅποια προσβολή τοῦ ἐχθροῦ –καί γενικότερα ὅλα ἐκεῖνα πού θά ἐπιτρέψει ὁ Θεός, ὅπως αὐτά πού ἀναφέρει κι ἐδῶ ἡ Ἀποκάλυψη– νά γίνεται ὄντως μακελειό καί μέσα στήν ψυχή καί ἔξω ἀπό τήν ψυχή. Ἀλλά ὅμως αὐτή ἡ σιωπή, τό νά μάθει κανείς νά σιωπᾶ, σημαίνει ὅτι ἀνακάλυψε κανείς ἕναν μυστικό τρόπο, ἕναν μυστικό δρόμο, ἀνακάλυψε κάτι μέσα ἀπό τό ὁποῖο, ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε, εἶναι σίγουρο ὅτι θά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό.

Εἴμαστε ἄλλου πνεύματος ἐμεῖς

Ἀλίμονο σ᾿ ἐκεῖνον πού θά πεῖ: «Ἐντάξει, ἐγώ σώθηκα. Ἐντάξει, ἐμένα μοῦ ἔβαλε σφραγίδα ὁ Θεός». Ὅλα εἶναι ὑπό αἵρεσιν. Χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος, ὅσο θά ζήσει σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, νά εἶναι σέ ἐπιφυλακή. Ὁ Θεός θά τόν προστατεύσει· κανείς δέν θά τόν πειράξει. Ἐκεῖνος πού θά κάνει κακό στόν ἑαυτό του εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός του. Ναί, θά σέ προστατεύσει ὁ Θεός. Ἀλλά μήν ὅμως τό κλείσεις τό θέμα: «Ἐντάξει, μέ διάλεξε ὁ Θεός, μέ ἔγραψε στό βιβλίο του ὁ Θεός, μοῦ ἔβαλε τή σφραγίδα του ὁ Θεός, εἶμαι δικός του». Γιατί τό βάπτισμα εἶναι σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ –σφραγίς δωρεᾶς Πνεύματος Ἁγίου– ἀλλά ὅμως ὅταν θά ζήσεις σύμφωνα μέ τό βάπτισμα καί μέχρι τέλους θά μείνεις ἐκεῖ πιστός. Ἀφοῦ σέ ἀφήνει ὁ Θεός νά ζήσεις, σημαίνει ὅτι χρειάζεται γιά νά κάνεις τόν ἀγώνα σου, νά σταθεροποιηθεῖς στήν πίστη σου, στήν ἀγάπη σου πρός τόν Θεό, στή μαθητεία αὐτή, στό ὅτι εἶσαι τοῦ Χριστοῦ.

«Οὐ διά τόν τόπον τό ἔθνος, ἀλλά διά τό ἔθνος τόν τόπον ὁ Κύριος ἐξελέξατο»

Σήμερα εἶναι ἡ 28η Μαΐου. Τό 1453 ἡ ἡμέρα αὐτή ἦταν ἡ τελευταία ἡμέρα πού ἡ Κωνσταντινούπολη ἦταν ἀκόμη ἐλεύθερη, διότι τό πρωί τῆς 29ης οἱ Τοῦρκοι μπῆκαν μέσα στήν Πόλη. Ἡ Βυζαντινή αὐτοκρατορία κράτησε χίλια ἑκατόν εἴκοσι τρία χρόνια. Στίς 11 Μαΐου τοῦ 330 ὁ Μέγας Κωνσταντίνος εἶχε κάνει τάἐγκαίνια τῆς Κωνσταντινουπόλεως, καί στίς 29 Μαΐου τοῦ 1453 ἡ Πόλη ἔπεσε. Χίλια ἑκατόν εἴκοσι τρία χρόνια λοιπόν ἔζησε! Στόν Συναξαριστή διαβάζουμε: «Τῇ 11ῃ τοῦ μηνός Μαΐου ἡ ἀνάμνησις τῶν γενεθλίων, ἤτοι τῶν ἐγκαινίων, τῆς Κωνσταντινουπόλεως». Καί στίς 29 Μαΐου: «Ἑάλω ἡ Πόλις».

Κουβαλᾶμε ἕνα στίγμα ἐπάνω μας

Σάν αὔριο, 29 Μαΐου, πού εἶναι ἡ μνήμη τῆς ἁγίας Θεοδοσίας, ἔγινε ἡ ἅλωση τῆς Πόλεως. Αὐτῆς τῆς ἁγίας ὁσιομάρτυρος Θεοδοσίας ὑπάρχει ναός στήν Κωνσταντινούπολη, πού σώζεται καί μέχρι σήμερα, καί μάλιστα, θά ἔλεγα, ἀπείραχτος, ἀλλά εἶναι τζαμί. Τό βράδυ ἐκεῖνο πού ἔγινε ἡ ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό 28 πρός 29 –σάν ἀπόψε δηλαδή– καί μπῆκαν οἱ Τοῦρκοι, γιόρταζε ὁ ναός καίγι᾿ αὐτό ἦταν στολισμένος μέ τριαντάφυλλα. Γιά τόν λόγο αὐτόν οἱ Τοῦρκοι τόν ὀνόμασαν Γκιούλ τζαμί, καί εἶναι γνωστή ἡ ἐκκλησία αὐτή μέχρι σήμερα ὡς Γκιούλ τζαμί καί ὄχι ὡς ναός τῆς ἁγίας Θεοδοσίας. Καί θά λέγαμε τώρα ὅτι καί ἡ ἁγία εἶναι συνδεδεμένη μέ τήν ἡμέρα αὐτή, ἀλλά καί ὁ ναός της καί ἡγιορτή της εἶναι συνδεδεμένα μέ τήν ἡμέρα αὐτή. Καί ἰδού ἀπόψε εἴμαστε σ᾿ αὐτή τή βραδιά, πού ἔγινε ἡἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Ἀπό κάποια πλευρά ἡ ἑορτή τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ πανηγυρικότερη, ἡ ἑορταστικότερη ἑορτή, εἶναι αὐτή πού κρύβει ὅλα τά μυστικά. Δέν ξέρω πῶς νά μιλήσω. Μοῦ ἔρχεται νά πῶ: Νά ᾿χαμε πίστη! Καί ὁ Θεός δίδει πίστη σ᾿ ἐκείνους πού ὄντως θέλουν νά ἔχουν πίστη. Ἑπομένως θά εὐχόμασταν αὐτή τήν ὥρα νά γεννιόταν μέσα μας αὐτός ὁ πόθος, αὐτή ἡ ἐπιθυμία νά ἔχουμε πίστη, ὁπότε θά μᾶς τή δώσει ὁ Θεός. Νά ᾿χαμε πίστη ἀκριβῶς γιά νά δοῦμε ὅλα αὐτά πού ἔκανε ὁ Θεός, ὁ Κύριος, καί πού κατά κάποιο τρόπο τελειώνουν μέ αὐτή τήν ἑορτή.

Ὁ τελικός σκοπός εἶναι ἡ αἰώνια κοινωνία μας μέ τόν Θεό

Αὕτη ἡ ἡμέρα ἥν ἐποίησεν ὁ Κύριος ἀγαλλιασώμεθα καί εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ. Γνωρίζουμε πολύ καλά ὅτι ὁ Θεός ἔπλασε τούς ἀγγέλους, τά οὐράνια λογικά ὄντα, ἔπλασε καί τούς ἀνθρώπους, τά ἐπίγεια λογικά ὄντα. Καί τό ἔκανε αὐτό, γιά νά ἀπολαμβάνουν αἰώνια καί πολλά ἄλλα λογικά ὄντα μαζί μέ τόν Θεό τή δόξα του, τήν ὅλη εὐφροσύνη καί ἀγαλλίαση πού ἔρχεται στά πλάσματά του, στά κτίσματά του, πού ἀνάμεσά τους εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος. Καθώς ἀκριβῶς ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο κατ᾿ εἰκόνα ἀλλά καί καθ᾿ ὁμοίωσίν του, ὄντως ἡ ὅλη χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὅλη δόξα του, αὐτή ἡ θεϊκή δύναμη, πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά εἶναι ἐν εὐφροσύνῃ καί ἐν χαρᾷ, περνάει ἀπό τόν Θεό στόν ἄνθρωπο.

Ὁ πολύ εὔκολος καί σύντομος δρόμος πρός τόν Χριστό

Ἄσχετα τί κάνει ὁ καθένας μας καί πῶς ἀνταποκρινόμαστε, θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι τά πράγματα ὅσο πᾶνε καί στενεύουν. Στενεύουν, μέ τήν ἔννοια ὄχι γιατί εἶναι αὐτά καθ᾿ ἑαυτά τά πράγματα δύσκολα καί βαριά…Ὄχι. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε: «ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» καί ὁ μαθητής του πάλι φωτιζόμενος ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιον λέει: «αἱ ἐντολαί αὐτοῦ βαρεῖαι οὐκ εἰσίν». Στενεύουν λοιπόν ὄχι ἐπειδή αὐτά καθ᾿ ἑαυτά τά πράγματα εἶναι δύσκολα, δυσβάστακτα, ἀλλά διότι λίγο-λίγο, λίγο-λίγο, τά διάφορα ἄλλοθι πού ἔχει κανείς καταρρίπτονται, ἀποδεικνύονται ψεύτικα καί τελικά καλεῖται κανείς νά παραδεχθεῖ τήν ἀλήθεια.

Ὅταν μιλάει ὁ Θεός, σιωπᾶ κανείς, γίνεται μαθητής

Στίς σχέσεις μας μέ τόν Θεό, στά τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἐάν δέν βάλει κανείς τόν ἑαυτό του σέ τέτοια θέση –καί νά εἶναι συνεχής αὐτή ἡ θέση– νά ἀκούει τί λέει ὁ Θεός… Καί νά σιωπᾶς καί ὅταν ἀκόμη δέν καταλαβαίνεις. Δέν εἶναι τόσο ὅτι χρειάζεται νά ρωτήσεις τάχα ἤ νά σοῦ διευκρινίσουν αὐτά πού λέγονται. Ἐάν δέν καταλαβαίνεις, δέν εἶναι τόσο θέμα πρακτικό ἤ νοητικό. Χρειάζεται νά σταθεῖς ἐκστατικός ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί νά κυριευθεῖς ἀπό φόβο Θεοῦ, ἀπό συντριβή, ἀπό ταπείνωση, καί θά καταλάβεις ὕστερα.

Ὁ θησαυρός τῆς Ἑλλάδος, ὁ θησαυρός μας εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Ἄν αὐτό τό καταλάβουμε… Ὄχι βέβαια νά τό πάρουμε σάν νά εἶναι ἐμπόρευμα ἡ ὀρθοδοξία τό ὁποῖο ἐξαγάγουμε, γιά νά τό πουλᾶμε. Κυρίως τό βίωμα τῆς ὀρθοδοξίας, τό νά ζοῦμε ὀρθόδοξα, αὐτό ἔχει μεγάλη σημασία.

Νιώθεις ὅτι εἶναι μαζί σου ὁ Κύριος.

Καί ἀφήνεσαι σ᾿ αὐτόν

Δέν καταβάλλει ὁ Θεός προσπάθεια νά μᾶς πείσει. Ἔχεις αὐτιά, ἔχεις νοῦ –σάν νά μᾶς λέει– γιά νά ἀκούσεις καί νά καταλάβεις. Ἔχεις ἄς ποῦμε νά ἀντιμετωπίσεις ἕνα θέμα. Ἄν ἀφεθεῖς ἁπλῶς στόν ἑαυτό σου, θά θυμώσεις, θά ὀργιστεῖς, θά στενοχωρηθεῖς, θά ἐκραγεῖς. Ἄν σκεφθεῖς ὅμως ὅτι αὐτό τό ξέρει ὁ Θεός, ὅτι ὁ Θεός εἶναι μαζί σου καί ὅτι ἐκείνη τήν ὥρα θέλει ὁ Θεός νά τό ἀντιμετωπίσεις αὐτό ὡς ἄνθρωπός του, ἀμέσως θά ἀλλάξεις· θά συγκρατηθεῖς, δέν θά ἀφήσεις τόν ἑαυτό σου νά παραφερθεῖ ἤ νά ἀπογοητευθεῖ καί νά ἀπελπιστεῖ, σάν ἐσύ νά διαφεντεύεις. Καί θά δεῖς στήν πράξη ὅτι ὅλα αὐτά πού ἔχεις εἶναι ὅ,τι χρειάζεται, ὥστε μέσα ἀπό αὐτά περνώντας νά γνωρίσεις τόν Θεό καλύτερα, νά ταπεινωθεῖς καλύτερα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νά τόν ἀγαπήσεις, νά πιστέψεις, νά τόν θυμᾶσαι, νά ἐνεργεῖς κατά τό θέλημά του, νά ἀνταποκρίνεσαι. Ἐνῶ νομίζεις ὅτι ὅλα αὐτά σέ ἐμποδίζουν, τελικά δέν σέ ἐμποδίζουν ἀλλά σέ ἁγιάζουν.

Τί θά μᾶς ἔλεγε σήμερα ὁ Χριστός;

Στό 2ο καί 3ο κεφ. ἔχουμε τίς ἑπτά ἐπιστολές πού ὁ ἴδιος ὁ Κύριος διά τοῦ Ἰωάννου ἀποστέλλει στούς ἑπτά ἐπισκόπους τῶν ἑπτά Ἐκκλησιῶν. Εἶναι σάν νά κάθεται νά γράφει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τήν κάθε ἐπιστολή. Γιά, νά σκεφθοῦμε ὁ καθένας τί θά μᾶς ἔγραφε ὁ Χριστός, ἐάν μᾶς ἔστελνε μιά ἐπιστολή. Καί ὅσοι θέλουν, νά καθίσουν νά γράψουν ὅ,τι αἰσθανθεῖ ἡ καρδιά τους πώς θά τούς ἔγραφε ὁ Κύριος. Θά μᾶς κάνει πάρα πολύ καλό αὐτό. Ἄν ζορίσουμε λίγο τόν ἑαυτό μας νά ἔρθει σ᾿ αὐτή τή θέση, κάποια πράγματα ἀληθινά θά ποῦμε. Καί θά ἀρχίσουμε νά δεσμευόμαστε κιόλας. Τό μεγάλο κακό εἶναι ὅτι οἱ χριστιανοί δέν θέλουν νά δεσμευθοῦν. Ὁπότε, ἄν δέν δεσμευθεῖς, δέν μπορεῖς νά ἀνταποκριθεῖς.

Ὁ Θεός μᾶς κάνει βασιλεῖς καί ἱερεῖς

Στήν Ἀποκάλυψη ὁ Θεός ὁμιλεῖ διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί στή συνέχεια ὁ Ἰησοῦς Χριστός τά φανερώνει δι᾿ ἀγγέλου στόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη.

Ἐμεῖς, ὅπως καί νά ἔρχονται τά πράγματα, γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ὅτι ὁ Θεός κυβερνάει –αὐτό τό τονίζουμε ἐδῶ καί χρόνια. Ὅ,τι καί νά γίνει, τό ξέρει ὁ Θεός· ὅ,τι καί νά γίνει, γίνεται μέ τήν ἄδειά του. Ἐμεῖς δέν πρέπει νά σπεύσουμε νά ποῦμε: «Μά, γιατί τότε δέν σταματάει τό κακό;» Ὁ Θεός ξέρει, ἐμεῖς δέν ξέρουμε. Ὅ,τι κι ἄν ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά γίνει, γιά καλό τό ἐπιτρέπει. Ἐπέτρεψε τούς διωγμούς ὁ Θεός ἐπί τριακόσια χρόνια· δέν τούς σταμάτησε. Καί γέμισε ὁ παράδεισος μέ χιλιάδες καί ἑκατομμύρια μάρτυρες.

«Βάδιζαν τόν δρόμο τῆς ζωῆς μέ τρόπο ἄμεμπτο»

Ὑπεράγιε Κύριε, ἐσύ πού δημιούργησες τόν οὐρανό καί τή γῆ καί ὅλα ὅσα ὑπάρχουν μέσα σέ αὐτά· ἐσύ πού εἶσαι ὁ πάνσοφος ἐπόπτης καί κυβερνήτης ὅλης τῆς κτίσεως, ὁ φοβερός βασιλιάς, ὁ δίκαιος καί ἐπιεικής κριτής, ὁ πανεύσπλαχνος Πατέρας μας· ἡ ἀδιαίρετη ὡς πρός τή φύση της Μονάδα, ἡ ὁποία ἀποτελεῖται ἀπό τρεῖς Ὑποστάσεις πού δέν συγχέονται μεταξύ τους (ὅπως εὐδόκησες νά ἀποκαλυφθεῖς σ᾿ἐμᾶς καί σέ αὐτή τή ζωή, στήν ὁποία δέν βλέπουμε τά πράγματα ξεκάθαρα)· ἐσύ, ὁ Νοῦς πού δέν ἔχει ἀρχή· ἐσύ, πού μέ τόν Λόγο τόν ἀληθινό καί τό Πνεῦμα τό γεμάτο ζωή καί πού ζωοποιεῖ τά πάντα καθίστασαι αὐτοτελῶς τέλειος καί ἔχεις ζωή αἰώνια καί μακάρια· ἐσύ, τόν Λόγο σου, τόν Κύριό μας ἸησοῦΧριστό, πού εἶναι καί ὁ ἴδιος Θεός, τόν ἔδωσες σ᾿ ἐμᾶς τούς ἀνάξιους δούλους σου, ἀφοῦ προσέλαβε τή δική μας φύση, ὡς σωτήρα καί ἰατρό καί διδάσκαλο· ἐπίσης, ἔστειλες τό Πανάγιό σου Πνεῦμα μέ ὁρατή μορφή καί στερέωσες τήν πίστη τῶν μαθητῶν μέ τά δῶρα τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ καί μέσῳ τῶν μαθητῶν ἐνισχύεις ὥς τίς μέρες μας ὅσους ἔχουν τήν ὀρθή πίστη.

Ἡ σωστή στάση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ

Ὁ Γεννάδιος Β´ ὁ Σχολάριος, ὁ πρῶτος πατριάρχης μετά τήν ἅλωση, καί μέ τίς ἐνέργειές του καί μέ αὐτά πού ἔγραψε –καί ἰδιαίτερα μέ μιά προσευχή, τήν ὁποία συνέθεσε ἀμέσως μόλις ἔγινε πατριάρχης καί ἐνόσῳ ἦταν ἀκόμη νωπά τά τῆς ἁλώσεως, τήν ὁποία ἀνεγίνωσκε στό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας, καί τήν ἄκουγε ὁ λαός– πῆρε τή σωστή στάση μετανοίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καί θά λέγαμε ὅτι διέσωσε τήν ἀλήθεια σχετικά μέ τή μεγάλη συμφορά πού βρῆκε τό γένος.

Ἡ προσευχή αὐτή εἶναι ἕνα κείμενο, πού δέν εἶναι βέβαια φτιαχτό, ἀλλά βγαίνει μέσα ἀπό τήν ψυχή του· ἔτσι δείχνουν τά πράγματα. Μέ αὐτήν νομίζω ὅτι παίρνει τή σωστή στάση. Καί ἦταν ὅ,τι χρειαζόταν, τό νά βρεθεῖ ἕνας ἄνθρωπος νά τά πεῖ αὐτά ἐκεῖνες τίς ἡμέρες. Καί θά ἔλεγα ὅτι ἔσωσε τήν κατάσταση. Δηλαδή, πῆρε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τή στάση πού ἅρμοζε ἐκείνη τήν ὥρα.

Ἡ Ἐκκλησία μας, ἀδελφοί μου, τήν ἁγία αὐτή περίοδο πού διανύουμε, μέ ὅλα αὐτά πού ψάλλουμε καί ἀναγινώσκουμε στίς ἀκολουθίες, μᾶς καλεῖ συνεχῶς σέ μετάνοια. Ἀκόμη περισσότερο μᾶς καλεῖ σέ μετάνοια μέ τόν Μέγα Κανόνα, πού ἔγραψε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ἐπίσκοπος Κρήτης, καί τόν ὁποῖο ψάλαμε χθές τό ἀπόγευμα.

Ὁ σπόρος ἔχει ζωή μέσα του καί γι᾿ αὐτό φυτρώνει

Ἐνθυμοῦμαι ἀπό μικρό παιδί, πού ἔσπερναν τήν ἄνοιξη τά χωράφια μέ καλαμπόκι, μέ φασόλια κτλ., καί ἔπεφτε ὁ σπόρος μέσα στή γῆ. Ἀπό τό ἕνα μέρος ὁ σπόρος ἔχει ζωή ἐν ἑαυτῷ. Ἀπό τό ἄλλο μέρος πέφτοντας στή γῆ, ἡ ὁποία εἶναι ὑγρή καί θερμή τόν Μάιο μήνα περίπου, βρίσκει ὁ σπόρος τίς κατάλληλες συνθῆκες γιά νά ἀναπτυχθεῖ. Καί ἐκτός ἀπό ἐλαχιστότατες περιπτώσεις, πού κάτι μπορεῖ νά ἔχει ἕνα σπέρμα καί νά σαπίσει, στά ὑπόλοιπα ἀμέσως ξεκινάει νά ἀναπτύσσεται πρός τά κάτω ἡ ρίζα καί πρός τά πάνω τό βλασταράκι.

Προσωπικά ἔχω ἕναν προβληματισμό, καθώς τελικά ἡ ὅλη μας στάση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πρωτίστως, καί ἐνώπιον τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τῶν ἄλλων εἶναι ὑποκριτική. Κάνουμε τόν χριστιανό χωρίς νά εἴμαστε, ὁπότε τελικά ὑποκρινόμαστε καί τελείως ἀλλοιώνονται τά πράγματα. Δηλαδή, ἡ οὐσία, ἡ ἀλήθεια, τό βίωμα, ἡ ζωή ἡ ἀληθινή, ἡ χριστιανική ζωή, ἡ ἐν Χριστῷ ζωή ἀνατρέπεται.

Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς – Β ́ Κυριακή Ὀρθοδοξίας

Αὐτό εἶναι σωτηρία, αὐτό εἶναι θέωση

Σήμερα, Β ́ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι μιά δεύτερη Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, γιατί ὄχι τυχαῖα ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε σήμερα νά τελεῖται ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, τοῦ Παλαμᾶ.

Στά χρόνια τῆς εἰκονομαχίας ἔγινε μεγάλος ἀγώνας ὑπέρ τῆς πίστεως, καί τελικά θριάμβευσε ἡ πίστη, ἡ ἀληθινή πίστη, καί ἔγινε ἡ ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων, καί καθιέρωσε ἡ Ἐκκλησία ὡς Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας τήν Α ́ Κυριακή τῶν Νηστειῶν. Τόν 14ο αἰώνα ἔγινε ἄλλος πνευματικός ἀγώνας ὑπέρ τῆς ἀληθινῆς πίστεως καί θριάμβευσε, νίκησε καί αὐτή τή φορά ἡ ἀληθινή πίστη, ἀφοῦ ἔλαβαν χώρα στήν Κωνσταντινούπολη τέσσερις σύνοδοι ὑπέρ τῆς διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθινῆς πίστεως, τοῦ Βαρλαάμ καί τοῦ Ἀκινδύνου.

Ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Χαραλάμπης ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Σεβήρου καί Λουκιανοῦ ἡγεμόνος, ἐν ἔτει 198, ἱερεύς τῶν χριστιανῶν ἐν Μαγνησίᾳ τῇ πόλει. Οὗτος λοιπόν διδάσκων τήν ὁδόν τῆς ἀληθείας καί κηρύττων τήν εἰς Χριστόν πίστιν κατεδικάσθη ὑπό τῶν ἄνωθεν τυράννων καί ἐξεδύθη τήν ἱερατικήν στολήν, ἔπειτα ἐξέδαραν τό δέρμα ὅλον τοῦ σώματός του. Ἐπειδή δέ ἔβλεπεν αὐτόν ὁ ἡγεμών Λουκιανός πώς ὑπομένει γενναίως τά βάσανα, ἐθυμώθη καί ἐπεχείρει νά ξεσχίσῃ τόν ἅγιον μέ τάς ἰδίας του χεῖρας καί παρευθύς ἐκόπησαν αἱ χεῖρές του καί ἐκρεμάσθησαν ἐπάνω εἰς τό σῶμα τοῦ μάρτυρος· ὁ δέ ἅγιος προσευχηθείς ἔκαμεν αὐτόν ὑγιῆ.

Κάτι πρέπει νά κάνει ὁ ἄνθρωπος

Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μέσα του τήν ἁμαρτία, καί ἡ ἁμαρτία δέν ἀστειεύεται καί τόν κάνει χάλια τόν ἄνθρωπο. Ἀπό τό ἄλλο μέρος, ὁ διάβολος, πού πηγαίνει ἀντίθετα πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, κάνει ὅ,τι μπορεῖ, ἀκριβῶς γιά νά καταποντίσει τόν ἄνθρωπο. Καί ἐπειδή ἡ σωτηρία εἶναι μεγάλο πράγμα, χρειάστηκε νά γίνει ἄνθρωπος ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

Γιορτάζουμε αὐτές τίς μέρες τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό ἅμα τό σκεφθεῖ κανείς, ποῦ νά σταθεῖ; Συγκλονίζεται κυριολεκτικά ὁ ἄνθρωπος, λίγο, λίγο νά σκεφθεῖ τί σημαίνει ὅτι ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος. Πάντως, ἀπό μιά πλευρά, γιά νά γίνεται ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἄνθρωπος, σημαίνει ὅτι εἶναι δύσκολα τά πράγματα. Δημιούργησε ὁ Θεός αὐτό τό πλάσμα, τόν ἄνθρωπο, καί τόν ἔκανε κατ᾿ εἰκόνα του καί καθ᾿ὁμοίωσιν. Ἀλλά ὁ ἄνθρωπος πέρα γιά πέρα χρησιμοποίησε ὅλο αὐτό τό δεδομένο –ὅτι ἐπλάσθη κατ᾿εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ– γιά νά κάνει τά τῆς ἀφροσύνης του. Καί ἔπεσε ἐκεῖ πού ἔπεσε, καί εἶναι μεγάλη ὑπόθεση ἡ σωτηρία του. Ὅμως, ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε, δύσκολο ξεδύσκολο, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά σωθεῖ. Καί σώζεται· εἶναι ἀσφαλής ἡ σωτηρία. Εἶναι δεδομένη ἡ ἐνέργεια αὐτή τοῦ Θεοῦ, τό ὅτι ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο, καί εἶναι δεδομένη ἡ σωτηρία, βεβαία.

Αὕτη ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ Μαξιμιανοῦ ἐν ἔτει 304, καταγομένη ἀπό τήν πόλιν τῆς Ἀλεξανδρείας, θυγάτηρ βασιλίσκου τινός ὀνομαζομένου Κώνστου, ὡραία πολλά καί μεγαλόσωμος, δεκαοκτώ χρόνων οὖσα κατά τήν ἡλικίαν. Αὕτη ἔμαθεν εἰς τό ἄκρον πᾶσαν Ἑλληνικήν καί Λατινικήν παιδείαν καί ἐπιστήμην· δηλαδή τοῦ Ἕλληνος Ὁμήρου, τοῦ τῶν Λατίνων μεγαλωτάτου ποιητοῦ Βιργιλίου, τοῦ Ἀσκληπιοῦ, τοῦ Ἱπποκράτους καί Γαληνοῦ τῶν ἰατρῶν· Ἀριστοτέλους καί Πλάτωνος, Φιλιστίωνός τε καί Εὐσεβίου τῶν φιλοσόφων· Ἰαννῆ καί Ἰαμβρῆ τῶν μεγάλων Μάγων· Διονυσίου καί Σιβύλλης. Ἐγυμνάσθη δέ καί ὅλην τήν ῥητορικήν τέχνην, ὅση ἐφευρέθη ἀπό τούς ἀνθρώπους· Οὐ μόνον δέ ταύτας, ἀλλά καί πολλάς γλώσσας καί διαλέκτους πολλῶν ἐθνῶν ἔμαθεν ἡ πάνσοφος, ὥστε ἔκαμνεν ἐκστατικούς ὄχι μόνον ἐκείνους ὅσοι τήν ἔβλεπον, ἀλλά καί ἐκείνους ὅσοι ἤκουον τήν φήμην καί τήν σοφίαν της. Κατά τούς χρόνους δέ τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ καί Μαξεντίου τοῦ υἱοῦ του ἐπιάσθη διά τήν εἰς Χριστόν ὁμολογίαν της καί ἐδοκίμασε πολλά καί διάφορα βάσανα· καί μέ τήν σοφίαν αὐτῆς καί διαλεκτικήν κατέπεισεν ἑκατόν πεντήκοντα ῥήτορας νά πιστεύσωσιν εἰς τόν Χριστόν ὁμοῦ μέ ἄλλους πολλούς Ἕλληνας, μέ τούς ὁποίους ἀπεκεφαλίσθη ἡ μακαρία καί ἔλαβε τοῦ μαρτυρίου τόν στέφανον.

Εἶναι ἀδύνατο μέσα στά ὅρια μιᾶς ὁμιλίας νά ἀναφερθοῦν ὅλα ἐκεῖνα πού λέει ὁ Μ. Βασίλειος γιά τόν μοναχισμό. Θά χρειαζόταν σειρά ὁμιλιῶν γιά ἕναν χρόνο. Γι᾿ αὐτό θά ἀρκεσθοῦμε νά παρουσιάσουμε μερικά χαρακτηριστικά κείμενα τοῦ Ἁγίου.

Ὁ Μ. Βασίλειος εἶναι θεμελιωτής καί ὀργανωτής τοῦ κοινοβιακοῦ μοναχισμοῦ. Οἱ κανόνες του, μέ τήν μεταρρύθμιση πού ἔκανε σ᾿ αὐτούς ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ἰσχύουν μέχρι σήμερα.

Βέβαια, ὁ Μ. Βασίλειος δέν ἀσχολήθηκε μέ τόν μοναχισμό κατά ἐρασιτεχνικό τρόπο. Ὁ ἴδιος ἔγινε μοναχός καί ἔζησε ἐπί ἀρκετά χρόνια τόν μοναχικό βίο. Ἀκόμα ἀπό τήν ἐποχή πού σπούδαζε στήν Ἀθήνα σχεδίαζε, μαζί μέ τόν φίλο του ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, νά ἀποσυρθεῖ στήν ἔρημο μετά τίς σπουδές του. Ἀργότερα θά θεωρήσει σάν ἀπώλεια χρόνου ὅλο τόν καιρό πού διέθεσε γιά τίς σπουδές.

Ἄν δέν μαθητεύσουμε στόν Θεό, θά μαθητεύσουμε ὁπωσδήποτε στή φιλαυτία μας

Νά συνεχίσουμε τό ἔργο μας. Εἴμαστε στήν Α´ πρός Κορινθίους ἐπιστολή, στό 13ο κεφάλαιο, ὅπου ὁ λόγος περί ἀγάπης. Ἀπό τό ἕνα μέρος αἰσθάνομαι ὅτι, γιά νά ἔρχεστε ὅσοι ἔρχεστε καί ἐδῶ1 καί ἐπάνω στό Πανόραμα –ἤρθατε μιά, ἤρθατε δυό, ἤρθατε δέκα, ἑκατό φορές, καί συνεχίζετε νά ἔρχεστε– σημαίνει ὅτι κάπως ἔχουμε μιά ἐπικοινωνία, κάπως συνεννοούμαστε, κάπως ὑπάρχει ἀλήθεια, εἰλικρίνεια, καλή διάθεση. Ἀπό τό ἄλλο μέρος ὅμως, αἰσθάνομαι ὅτι σάν νά μή συνεννοούμαστε ἀκόμη καλά.

Βέβαια, ἄν ὑποθέσουμε ὅτι παίρνατε ἀρνητική στάση καί δέν ἐρχόσασταν πιά, θά ἤμουν, ἄν ἐπιτρέπεται νά πῶ, σέ μεγαλύτερη δυσκολία, σέ περίσκεψη, σέ ἕνα δίλημμα· θά ἤμουν μέ ἕνα ἐρωτηματικό μεγάλο. Λίγο πολύ δηλαδή διερωτᾶται κανείς –καί χρειάζεται νά διερωτᾶται– μήπως σφάλλει, μήπως δέν εἶναι τά πράγματα ἔτσι ὅπως τά βλέπει, ὅπως τά καταλαβαίνει. Ὅταν δέν ὑπάρχει δηλαδή ἀνταπόκριση ἀπό μέρους τῶν πιστῶν, ἔρχεται κανείς σέ μεγάλη δυσκολία, ὅπως εἴπαμε, καί διερωτᾶται μήπως σφάλλει, μήπως πέφτει ἔξω.

Αὐτός σε σῴζει, Θέκλα, ῥήξας τήν πέτραν,

οὗ τῷ πάθει πρίν ἐρράγησαν αἱ πέτραι.

Σέ σώζει, Θέκλα, σχίζοντας τήν πέτρα ὁ Κύριος, μέ τοῦ ὁποίου τό πάθος ἐρράγησαν αἱ πέτραι. (Ὅταν ὁ Κύριος ἄφησε τήν τελευταία του πνοή πάνω στόν Σταυρό, ἔσπασαν οἱ πέτρες τῶν τάφων, καί βγῆκαν καί πολλοί τῶν κεκοιμημένων.)

Ἡ κρισιμότερη ὥρα γιά κάθε πνευματικό ἄνθρωπο

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὅποιος θά τά πάρει στά σοβαρά τά πράγματα, ὅποιος θά τά πάρει ζεστά καί θά πιστέψει, ὅπως πίστεψαν οἱ ἅγιοι, καί θά μπεῖ σ᾿ αὐτόν τόν δρόμο, ὅπως μπῆκαν ὅλοι οἱ ἅγιοι, ἀργά ἤ γρήγορα θά συναντήσει αὐτό τό κλείσιμο τοῦ δρόμου πρός τόν Θεό, ἀργά ἤ γρήγορα θά περάσει κανείς καί θά δοκιμάσει καί αὐτόν τόν πειρασμό. Ὄχι μέ τήν ἔννοια ὅτι θά τά βάλει μέ τόν Θεό –μή γένοιτο!– ἀλλά μέ τήν ἔννοια ὅτι θά αἰσθανθεῖ πώς, παρά τίς παρακλήσεις του, παρά τόν ἀγώνα του, παρά τήν προσπάθειά του, ὁ Θεός σάν νά μήν ἀνταποκρίνεται. Ἔτσι συνηθίζει νά κάνει ὁ Θεός, καί λίγο πολύ ὁ καθένας θά πεῖ: «Ἀδυσώπητος εἶσαι, Κύριε».

Τό συναξάρι σήμερα ὅπως καί κάθε μέρα εἶναι πλούσιο.Σήμερα πού τελοῦμε τή σύναξη τῶν Θεοπατόρων, θά ἤθελα νά ἀναφερθοῦμε γενικότερα στήν ἁγία ζωή. Γνωρίζουμε ὅτι ὅλεςοἱ μέρες –ὅλος ὁ χρόνος καί ὅλη ἡ Ἐκκλησία– εἶναι γεμάτες ἀπό ἁγίους. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι Ἐκκλησία, ἐάν δέν μπορεῖ νά ἁγιάσει τά μέλη της, ἐάνδέν μπορεῖ νά ἁγιάσει τούς πιστούς της. Καί δυστυχῶς δέν ἔχουμε αἴσθηση αὐτῆς τῆς δυνάμεως τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ Θεός μας εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί δέν ἐμποδίζεται ἀπό τίποτε. Αὐτό πού θέλει νά κάνει ὁ Θεός, δηλαδή νά σώσει τόν ἄνθρωπο, νά τόν ἁγιάσει,μπορεῖ νά τό κάνει· τίποτε δέν τόν ἐμποδίζει, ἀρκεῖ νά βρεῖ ἄνθρωπο πού νά θέλει, ἀρκεῖ νά βρεῖ ψυχές πού νά ἐμπιστευθοῦν τόν ἑαυτό τους σ᾿ αὐτόν. Δέν εἶναι ἀδύναμος ὁ Θεός.

Μᾶς ἀξιώνει καί ἀπόψε ὁ Θεός νά κάνουμε αὐτή τή μικρή ἀγρυπνία ἐδῶ, στόν ταπεινό αὐτό ναό, πού εἶναι ἀφιερωμένος στήν Παναγία· ἀπόψε πού ἡ Ἐκκλησία τελεῖ τή σύναξη τῶν γονέων της, τῶν θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης. Ὅπως τή δεύτερη μέρα τῶν Χριστουγέννων ἡ Ἐκκλησία τελεῖ τή σύναξη τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία γέννησε τόν Χριστό, τή δεύτερη μέρα τῶν Θεοφανείων τή σύναξη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ὁ ὁποῖος βάπτισε τόν Χριστό, ἔτσι καί τήν ἑπομένη τῆς θεομητορικῆς ἑορτῆς τῆς γεννήσεως τῆς Παναγίας τελεῖ τή σύναξη τῶν θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης. Ἀπόψε ἡ ὅλη ἀκολουθία γίνεται ἀκριβῶς γιά τήν ἑορτή αὐτή.

Γιορτάζουμε ἀπόψε τό Γενέσιον τῆς Θεοτόκου, καί δέν ξέρω σέ τί νά πρωτοαναφερθοῦμε. Μοῦ ἔρχεται πρῶτα νά ἐκφράσω τή χαρά μου, πού μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός πάλι ἀπόψε νά συναχθοῦμε ἐδῶ, γιά νά τόν λατρεύσουμε, νά τόν προσκυνήσουμε, νά λειτουργήσουμε, νά λάβουμε τό Σῶμα του καί τό Αἷμα του, καί νά μᾶς εὐλογήσει, νά μᾶς χαριτώσει.

Αὐτές τίς ἡμέρες στό ἐξομολογητήριο, πῶς μοῦ ἦρθε καί σέ δυό περιπτώσεις εἶπα στόν ἐξομολογούμενο πού εἶχα μπροστά μου, ῾῾ναί, θά πᾶς στόν παράδεισο᾿᾿. Καί φαίνεται πώς ἄρεσε πάρα πολύ. Ὅπως ἐπίσης σήμερα σ᾿ ἕνα-δυό ἤ καί περισσοτέρους ἔθεσα τό ἐρώτημα, ῾῾εἶσαι εὐτυχισμένος;᾿᾿ Μπορεῖ καί τό ἕνα καί τό ἄλλο ὄχι μόνο νά μήν εἶναι τυχαῖα, ἀλλά καί νά ἔχουν μεγάλη σχέση μ᾿ αὐτό πού ζοῦμε αὐτήν τήν ὥρα ἔξω ἀπό τόν ναό –καί μέσα ναός εἶναι καί ἔξω ναός εἶναι– κάτω ἀπ᾿ τ᾿ ἀστέρια, μέσ᾿ στή νύχτα, μέσ᾿ στή σιωπή. Μπορεῖ ὅλα αὐτά νά ᾿χουν μιά σχέση, καί νά ᾿χουν σχέση μέ μᾶς. Γιατί ὅλα εἶναι γιά μᾶς. Ὅπως λέγαμε κι αὐτές τίς ἡμέρες, ἄν ὁ Κύριος ἔγινε ἄνθρωπος, ἔγινε γιά μᾶς, ἄν ὁ Κύριος μᾶς δίνει τήν Χάρι, τή δίνει γιά μᾶς, ἄν μᾶς ἁγιάζει, ἐμᾶς ἁγιάζει, ἄν μᾶς χαριτώνει, ἄν μᾶς εὐλογεῖ…

Ὁ Θεός μας εἶναι ἕνας, ἀλλά τριαδικός· μία οὐσία, ἀλλά τρεῖς ὑποστάσεις· Πατήρ, Yἱός καί Ἅγιον Πνεῦμα. Τώρα, πῶς εἶναι καί τρία πρόσωπα καί ἕνας Θεός, αὐτά δέν γίνονται κατανοητά μέ τό μυαλό τοῦ ανθρώπου, καί ὡς χριστιανοί ὀφείλουμε νά τά δεχόμαστε, ὅπως τά λέει ἡ Ἐκκλησία, μέ πίστη καί ἁπλότητα. Κάποτε ὁ ἱερός Αὐγουστίνος προσπαθώντας νά καταλάβει ὅλα αὐτά, ἔκανε περίπατο στήν παραλία. Ἐκεῖ στήν ἀμμουδιά βλέπει ἕνα παιδάκι. «Τί κάνεις ἐκεῖ, παιδάκι μου;», τό ρωτάει. Καί τό παιδάκι, πού ἦταν ἄγγελος μέ τή μορφή παιδιοῦ, ἀπάντησε «νά, θά βάλω τή θάλασσα μέσα σ’ αὐτή τή λακούβα». Ὁ ἅγιος χαμογέλασε καί εἶπε. «Μά γίνεται, παιδί μου, νά βάλεις ὅλη αὐτή τή θάλασσα μέσα στή λακουβίτσα»; «Αὐτό πού θέλω νά κάνω ἐγώ, εἶναι πιό εὔκολο ἀπό αὐτό πού θέλεις νά κάνεις ἐσύ, νά χωρέσεις τήν Θεότητα μέσα στό μικρό μυαλό σου», ἀπάντησε ὁ ἄγγελος.

Ὁμιλία π. Ἰωάννου Γρίντζου, καθηγουμένου τοῦ Ἱ. Ἡσυχαστηρίου

Σκέφθηκα ὅτι σήμερα θά ἦταν καλό νά διαβάσουμε κάτι ἀπό ἕναν ὕμνο τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. Οἱ ὕμνοι τιτλοφοροῦνται: «Τῶν θείων ὕμνων οἱ ἔρωτες τοῦ ἁγίου καίμεγάλου πατρός ἡμῶν Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου, ἡγουμένου καί πρεσβυτέρου γεγονότος μονῆς τοῦ ἁγίου Μάμαντος τῆς Ξηροκέρκου». Ὁ ἅγιος ἔχει γράψει πενήντα ὀκτώ ὕμνους, οἱὁποῖοι εἶναι προσευχές πού ἀπευθύνονται στόν Χριστό.

Μπορεῖ νά τό ἔχετε ἀκούσει σέ συζητήσεις, ἀλλά καί ἐδῶ μέσα ἔχουμε πεῖ, καί ἴσως ἔχετε διαβάσει σέ σχετικά βιβλία ὅτι ὑπάρχει μιά φράση πού λένε συνήθως οἱ μοναχοί: «Νά ᾿ναι εὐλογημένο». Σοῦ συμβαίνουν τά χειρότερα πράγματα, τά δυσκολότερα, τά πιό πιεστικά, τά πιό ἄδικα, τά πράγματα πού σέ πονοῦν πολύ καί κυριολεκτικά ἀποθνήσκεις, θά ἔλεγε κανείς, κάτω ἀπό τό βάρος ὅλων αὐτῶν. Ἐκείνη τήν ὥρα νά πεῖς «νά ᾿ναι εὐλογημένο, Θεέ μου». Δηλαδή σάν νά λές: «Νά πεθάνω γιά τήν ἀγάπη σου».

Αὐτό τό «νά ᾿ναι εὐλογημένο» εἶναι δυό λεξοῦλες, ἀλλά ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο θά τίς πεῖ κανείς, ἡ ὅλη στάση τῆς ψυχῆς ἐκείνη τήν ὥρα πού λέει αὐτά τά λόγια εἶναι τέτοια, πού ὅλο αὐτό τό βάρος, ὅλη αὐτή ἡ πίεση, ὅλος αὐτός ὁ ἐφιάλτης, ὅλος αὐτός ὁ θάνατος, πού εἶναι ἐπάνω στόν ἄνθρωπο, ἐξαφανίζονται, καί φυτρώνει μέσα στόν ἄνθρωπο ἡ ζωή, φυτρώνει μέσα στόν ἄνθρωπο ἡ καθαρότητα, ἡ χαρά, ἡ εὐτυχία, καί βρίσκει κανείς μέσα του τόν Θεό.

Κάθε μέρα ὅλο καί περισσότερο μᾶς φανερώνει ὁ Θεός ὅτι ἡ ὅλη στάση μας ἐνώπιον του δέν εἶναι ἡ ἐνδεδειγμένη. Καί αὐτό εἶναι τό μεγάλο θέμα. Καί τό ζητούμενο εἶναι αὐτό πού εἶπε ὁ Κύριος πολύ κατηγορηματικά: Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα–δέν ἐξαιρεῖται τίποτε– καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν.

Βλέπετε, ἔτσι ὅπως τά ζοῦμε ἐμεῖς τά πράγματα, συνέχεια εἴμαστε μέ τήν ἀγωνία, μέ τόν προβληματισμό, μέ τήν προσμονή, μέ τήν ἔγνοια νά γίνουν τά ἄλφα, τά βῆτα, ὅ,τι ἔχει ὁ καθένας μας, ἐνῶ δέν εἶναι αὐτό τό ζητούμενο. Γιά τόν Θεό δέν εἶναι αὐτό τό πρόβλημα. Ὁ Θεός παρέδωκε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του εἰς θάνατον. Γιά νά ρθεῖ ἀληθινά μέσα μας, ἔπρεπε νά θανατωθεῖ. Ἔπρεπε νά πονέσει, ὅπως πονάει ἕνας ἄνθρωπος, νά ματώσει ὅπως ματώνει ἕνας ἄνθρωπος.

ἩἘκκλησία εἶναι τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ

Στίς μέρες μας, μέ τίς τόσες ἐκδοτικές προσπάθειες στό θέμα τῶν ἐκκλησιαστικῶν βιβλίων, ἴσως περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά ἔχουμε μέσα στήν Ἐκκλησία καί τήν Ἁγία Γραφή–καί στό πρωτότυπο καί σέ μεταφράσεις καί ἑρμηνεῖες πού κυκλοφοροῦν– καί τά συγγράμματα τῶν Πατέρων καί τούς βίους τῶν ἁγίων καί ἄλλα βιβλία· τά πάντα ἔχουμε. Ὅλα αὐτά εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, εἶναι τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ.

ἩἘκκλησία εἶναι αὐτή καθ᾿ἑαυτήν τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ, καί ταυτόχρονα μέσα στήν Ἐκκλησία ἀποκαλύπτεται αὐτό τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Αὐτά τά εἴπαμε πολλές φορές, ἀλλά αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά τά λέω συνέχεια. Μέσα ἐκεῖ, δηλαδή στήν Ἐκκλησία, θά βρεῖ κανείς τό ἀληθινό νόημα τῶν Ἁγίων Γραφῶν, τήν ἀληθινή ἑρμηνεία τῶν Πατέρων, τήν ὅλη ἀλήθεια. Δέν ὑπάρχει ἀλήθεια ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ὅπως δέν ὑπάρχει ὁ ἀληθινός Θεός ἔξω ἀπό τόν Χριστό, ἔτσι δέν ὑπάρχει ὁ Χριστός ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, καί δέν ὑπάρχει ἡ ἀλήθεια ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Δέν μπορεῖ νά τά ξεκόψει –τόν Θεό, τόν Χριστό, τήν ἀλήθεια– νά τά ἀπομονώσει κανείς ἀπό τήν Ἐκκλησία καί νά τά πάρει ὅπως θέλει. Ὅσο κι ἄν θελήσει νά καταλάβει, νά βρεῖ τόν Θεό ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, δέν θά τόν καταλάβει, δέν θά τόν βρεῖ. Καί τόν Χριστό ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν θά τόν βρεῖ. Καί τό Εὐαγγέλιο ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά τό καταλάβει κανείς· θά πέσει ἔξω. Τό ἴδιο καί ὅλα τά τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Καί δέν ὑπάρχει τίποτε πού λείπει ἀπό τήν Ἐκκλησία· ὄχι βέβαια μέ τήν ἔννοια πού ἐμεῖς τό ἐννοοῦμε, ἀλλά ὅπως ὁ Θεός τό οἰκονόμησε.

Πένθος καί χαρά

Πρῶτα, θά ἤθελα νά τονίσω στήν ἀγάπη σας, αὐτό πού κάπως ἀναφέραμε καί τό πρωί. Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή βέβαια εἶναι περίοδος πένθους, πνευματικῆς λύπης, εἶναι περίοδος μετανοίας, δακρύων, ἐξομολογήσεως, εἶναι περίοδος πού συμμαζεύει κανείς τόν ἑαυτό του καί τόν τοποθετεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί βλέπει πόσο ἅγιος, πόσο καθαρός εἶναι ὁ Θεός, καί πόσο ἁμαρτωλός εἶναι ὁ ἑαυτός του. Ὅμως ὅλο αὐτό εἶναι μιά γιορτή.

Νά προσπαθήσουμε τώρα νά ποῦμε ὅ,τι μᾶς φωτίσει ὁ Θεός τήν ἅγια αὐτή νύκτα, πού πρωτίστως ἑορτάζουμε τήν Περιτομή τοῦ Κυρίου πού ἔγινε τήν ὀγδόη ἡμέρα ἀπό τή Γέννησή του. Ἑορτάζουμε ἐπίσης τήν ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, πού εἶναι ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἱεράρχες καί ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐπίσης, θέλουμε δέν θέλουμε, ἐπειδή τά ἐκκλησιαστικά ὡς πρός τό ἀνθρώπινο καί ὡς πρός τήν πραγματικότητα ἐδῶ στή γῆ, ἄς ποῦμε ἔτσι, ἀκολουθοῦν τά πολιτικά, μπαίνουμε στόν καινούργιο χρόνο. Ἡ ἀρχή τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους εἶναι τήν πρώτη Σεπτεμβρίου· δέν εἶναι αὔριο. Καί τότε γιορτάζουμε ἀναλόγως καί λέμε τά δέοντα. Ἀλλά ὅμως, ὅπως καί νά ᾿χει τό πράγμα, ἀπόψε τελειώνει ὁ παλιός ὁ χρόνος καί ἀρχίζει ἀπό τά μεσάνυκτα καί ἕνα δευτερόλεπτο ὁ καινούργιος χρόνος, τό 1998.

Θά μπορούσαμε νά ποῦμε φιλοσοφίες, θά μπορούσαμε νά ποῦμε θεωρίες, πού ἄλλη φορά τό κάναμε. Μιλήσαμε δηλαδή περί χρόνου, περί αἰωνιότητος. Καμιά φορά λέγοντας κανείς αὐτά, σάν νά ξεφεύγει ἀπό τήν πραγματικότητα. Καί μήπως ἀπόψε, αὐτή τήν ὥρα, εἶναι καλό νά μιλήσουμε ὅσο γίνεται πιό πρακτικά.

«Σκληροτράχηλοι καί ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ… ἀεί τῷ Πνεύματι τῷ Ἁγίῳ ἀντιπίπτετε».

Πῶς ὁ Θεός ἀσχολεῖται μέ ἕναν λαό σκληροτράχηλο καί ἀντιδραστικό!

Θεώρησα καλό νά ἀναφέρω αὐτά τά λόγια πού ἀκούσαμε στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, καί τά ὁποῖα εἶπε ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος ἐκεῖ στό δικαστήριο, στούς ἀρχιερεῖς καί στούς πρεσβυτέρους πού τόν κατεδίκασαν σέ θάνατο. Οἱ ὁποῖοι ἀρχιερεῖς καί πρεσβύτεροι ἀτένισαν στό πρόσωπό του καί εἶδαν νά εἶναι πρόσωπο ἀγγέλου. Αὐτό σημαίνει ὅτι, καί ὅταν κανείς φθάνει στό σημεῖο νά δεῖ μερικά ἀπό αὐτά πού ὁ Θεός φανερώνει, πάλι δέν μπορεῖ νά δεῖ τήν ἀλήθεια. Ἀναφέρθηκε ὁ πρωτομάρτυς στήν ὅλη ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ ἀπό τότε πού ὁ Θεός κάλεσε τόν Ἀβραάμ.

Ἡ εὐαγγελική περικοπή πού μόλις ἀκούσαμε, λέει μέσα στίς πολύ λίγες φράσεις της πολύ σημαντικά πράγματα. Ἄς προσπαθήσουμε νά τήν προσεγγίσουμε.

«Πάντα μοι παρεδόθη ὑπό τοῦ Πατρός μου· καί οὐδείς ἐπιγινώσκει τόν Υἱόν εἰμή ὁ Πατήρ, οὐδέ τόν Πατέρα τις ἐπιγινώσκει εἰμή ὁ Υἱός καί ᾧ ἐάν βούληται ὁ Υἱός ἀποκαλύψαι».

Ἄραγε ὑπάρχουν πολλοί χριστιανοί πού γνωρίζουν τήν ἀλήθεια αὐτῶν τῶν λόγων; Ἤ, γιά νά τό πῶ καλύτερα: πόσοι ἀπό ἐμᾶς γνωρίζουμε ἐμπειρικά, βιωματικά αὐτή τήν ἀλήθεια; Σέ πόσους ἀπό ἐμᾶς ἔχει γίνει βίωμα ὅτι δέν πρόκειται νά γνωρίσουμε τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, ἐάν δέν μᾶς τόν ἀποκαλύψει ὁ Πατήρ, καί ὅτι δέν πρόκειται νά γνωρίσουμε τόν Πατέρα, ἐάν δέν μᾶς τόν ἀποκαλύψει ὁ Υἱός;

Σήμερα εἶναι τό πρῶτο Σάββατο τοῦ Νοεμβρίου, καί ἔχουμε καθιερώσει ἀπό χρόνια νά γιορτάζουμε αὐτή τήν ἡμέραμέξεχωριστή ἑορτή τούς τρεῖς θεολόγους, οἱ ὁποῖοι ἑορτάζονται καθένας στή δική του ἡμερομηνία. Στίς12 Ὀκτωβρίου ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, στίς25 Ἰανουαρίου ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής καί στίς 8 Μαΐου καί στίς 26 Σεπτεμβρίου.

Καί εἶναι αὐτοί οἱ τρεῖς πού ἔχουν πάρει αὐτό τό προσωνύμιο τοῦ Θεολόγου: Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, ὁ εὐαγγελιστής καί ἀπόστολος, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, πού ἔζησε τόν τέταρτο αἰώνα, καί εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς Ἱεράρχες, καί Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, πού ἔζησε τόν δέκατο μέ ἑνδέκατο αἰώνα καί εἶναι κάτι τό ξεχωριστό.

Ἔχουμε σήμερα –28η Ὀκτωβρίου– τήν ἑορτή τῆς ἁγίας Σκέπης. Ἡ ὅλη ἑορτή εἶναι συνδεδεμένη μέ τόν ἀγώνα πού ἐκλήθη σάν σήμερα ἡ Ἑλλάδα νά κάνει πρίν ἀκριβῶς 60 χρόνια, ἐναντίον μιᾶς ὑπερτέρας δυνάμεως, πού ἤθελε νά κατακτήσει καί τήν Ἑλλάδα. Οἱ παλαιότεροι βέβαια ἐνθυμούμαστε πολύ ζωντανά καί πολύ συγκεκριμένα τά γεγονότα ἐκείνων τῶν ἡμερῶν, καί ἔχουμε ὁπωσδήποτε ἐμπειρίες καί βιώματα.

Ὁ ἅγιος Σιλουανός καταγόταν ἀπό τή Ρωσία. Ἦλθε στό Ἅγιον Ὄρος καί γιά πολλά χρόνια ἀσκήτεψε στό Ρωσικό, στήν ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος. Ἦταν καί αὐτός ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι στόν κόσμο καί, ἄν θέλετε, εἰδικότερα ἦταν καί αὐτός ὅπως ἦταν ὅλοι οἱ ἄλλοι μοναχοί, τότε καί πρίν καί μετά, στό Ἅγιον Ὄρος. Ὁ ἅγιος Σιλουανός, ὡς ἄνθρωπος προικισμένος ὅπως κάθε ἄνθρωπος μέ νοῦ, μελέτησε τό γεγονός ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἦλθε στή γῆ καί ὄχι μόνο ἔγινε ἄνθρωπος, ἀλλά παρέδωσε τόν ἑαυτό του, ἔδωσε τόν ἑαυτό του καί θυσιάσθηκε γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, γιά τόν ἁγιασμό τῶν ἀνθρώπων. Καί πίστεψε ὅτι καί γι᾿ αὐτόν πέθανε ὁ Χριστός, καί ὅτι, ὅσο ἁμαρτωλός κι ἄν ἦταν, ὅσα πάθη κι ἄν εἶχε, ὅσες ἀδυναμίες κι ἄν εἶχε, ὁ Χριστός μποροῦσε νά τόν γιατρέψει καί νά τόν ἁγιάσει. Καί γι᾿ αὐτό ἔδωσε τόν ἑαυτό του χρόνια ὁλόκληρα στόν πνευματικό ἀγώνα.

Ὁ Κύριος ἦταν πάντοτε ὅπως φανερώθηκε τήν ἡμέρα ἐκείνη τῆς Μεταμορφώσεως ἐνώπιον τῶν μαθητῶν του, ἀλλά ἔκρυβε ἑαυτόν. Διότι ἡ δόξα αὐτή, ἡ λαμπρότητα αὐτή, τό φῶς αὐτό, δέν εἶναι τόσο γιά τόν κόσμο αὐτόν, ὅσο εἶναι γιά τόν ἄλλο. Ἐδῶ λίγο. Ὁ Χριστός ἦταν αὐτός πού ἦταν, ἀλλά οἱ μαθηταί του δέν τόν ἔβλεπαν, διότι δέν φανερωνόταν ὁ Κύριος. Ὁπωσδήποτε μετά τήν Ἀνάσταση, μετά τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ὁ Χριστός ἦταν συνεχῶς φανερός μέσα στίς καρδιές τῶν Ἀποστόλων, ὅσο βέβαια μπορεῖ νά εἶναι σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶχε πεῖ ὅτι ἐκεῖνος πού τόν ἀγαπᾶ, θά τηρήσει τίς ἐντολές του, καί θά ἀγαπηθεῖ ἀπό τόν Πατέρα, θ᾿ ἀγαπηθεῖ καί ἀπό τόν Κύριο καί πρόσθεσε ὁ Κύριος, «ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν»1. Δηλαδή εἶχε πεῖ ὅτι θά ἐμφανίσει τόν ἑαυτό του, σ᾿ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος θά τόν ἀγαπήσει καί θά δείξει τήν ἀγάπη του αὐτή ἐφαρμόζοντας, τηρώντας τίς ἐντολές του.

Ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή ὁμιλεῖ γιά τή θεραπεία τοῦ Παραλυτικοῦ τῆς Καπερναούμ. Ὁ Κύριος βρέθηκε στήν Καπερναούμ, τή δεύτερη πατρίδα του, καί τοῦ ἔφεραν ἐκεῖ ἕναν παραλυτικό, γιά νά τόν θεραπεύσει.

Ὅπως πάντοτε, ἔτσι καί ἐδῶ, ὁ Κύριος περιμένει/θέλει νά δεῖ κάτι στόν ἄνθρωπο, γιά νά ἐνεργήσει. Ἐνῶ δωρεάν δίνει ὁ Κύριος ὅ,τι δίνει, ὅμως χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος τουλάχιστον νά ποθεῖ αὐτό πού δίνει ὁ Κύριος καί νά παίρνει ἀνάλογη στάση. Στό σημεῖο αὐτό ἡ περικοπή ἀναφέρει: «Ἰδών ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν».

Οὗτος κατά μέν τήν προτέραν ζωήν του ἔγινε περιφανής ἀπό τόν πλοῦτον καί τήν δύναμιν καί κατά βαρβάρων ἔστησε πολλά καί μέγιστα τρόπαια καί νίκας· ὕστερον δέ ποθήσας τόν Χριστόν ἀφῆκε τήν πικράν θάλασσαν τοῦ βίου καί ὑπέβαλε τόν ἑαυτόν του ὑπό τόν γλυκύν καί ἐλαφρόν ζυγόν τοῦ Χριστοῦ.

Ἐπειδή σήμερα εἶναι ἡ γιορτή τῶν ἁγίων ἀποστόλων, θεωρῶ σκόπιμο ἀντί ἄλλης ὁμιλίας νά διαβάσουμε πρῶτα ἀπό δῶ, ἀπό τό συναξάρι, αὐτά πού ἀναφέρονται γιά τόν κάθε ἀπόστολο χωριστά, ἐκτός ἀπό τούς ἀποστόλους Πέτρο καί Παῦλο, πού τά εἴδαμε χθές.

Εἶναι ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὁ ἠγαπημένος μαθητής τοῦ Κυρίου, ὁ μόνος ἴσως πού δέν μαρτύρησε, ὁ ὁποῖος μάλιστα ἔζησε πολλά χρόνια.

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή μνήμη τῶν πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Γιά τούς δύο αὐτούς ἀποστόλους πολλά γνωρίζουμε, καθώς πολλά ἔχουμε ἀκούσει ὅλα αὐτά τά χρόνια πού εἴμαστε χριστιανοί, ἀλλά καί ἔχουμε διαβάσει. Τήν ὥρα αὐτή θά παρακαλοῦσα τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε τό ἑξῆς.

Γιά τούς δύο ἀποστόλους πού σήμερα ἑορτάζουμε μαθαίνουμε ἀπό τήν Ἁγία Γραφή πρωτίστως καί κυρίως ἀπό τίς ἐπιστολές τους. Καί ἀπόψε ὅλα τά τροπάρια πού ἀκούσαμε ἐδῶ μέσα στόν ναό σ᾿ αὐτούς ἀναφέρονται καί στή ζωή τους. Καί τούς δύο ὁ Κύριος τούς ἐξέλεξε καί τούς ἔκανε ἀποστόλους, τούς ἔκανε μαθητάς του καί τούς ἀπέστειλε νά συνεχίσουν τό δικό του ἔργο. Καί λέει, π.χ., στόν Πέτρο: «Μέ ἀγαπᾶς Πέτρε; Βόσκε τά πρόβατά μου. Ποίμαινε τά πρόβατά μου. Βόσκε τά ἀρνία μου».

Τό τέλος τοῦ ὅλου ἔργου τοῦ Θεοῦ, ἀκόμη ἀπό τότε πού ἔπλασε ὁ Θεός τούς πρώτους ἀνθρώπους, καί ὅλα ἐκεῖνα πού ἔκανε στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀλλά ἰδιαίτερα πού ἐνηνθρώπησε ὁ Κύριος καί ἐκήρυξε τό Εὐαγγέλιο καί ἔπαθε, ἐσταυρώθη, ἀπέθανε, ἐτάφη καί ἀνέστη, ἀνελήφθη στούς οὐρανούς καί ἔστειλε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό τέλος τοῦ ὅλου ἔργου αὐτοῦ εἶναι ἀκριβῶς αὐτό τό ὁποῖο ἑορτάζουμε σήμερα. Ἔχουμε σήμερα τήν ἑορτή τῶν ἁγίων Πάντων.

Ὁ Κύριος μέ τό ὅλο ἔργο του ἀποκαθιστᾶ τό κατ᾿ εἰκόνα

Ἑορτή σήμερα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄν ἐπιτρέπεται νά ποῦμε, ὅπως ὁ Θεός ὅταν ἔπλασε τόν ἄνθρωπο, δέν τόν ἔπλασε ἁπλῶς κατ᾿ εἰκόνα του, ἀλλά ἔδωσε σ᾿ αὐτόν καί τή Χάρι του _ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ, ἀλλά ὡς κτίσμα· ὅμως ὁ Θεός τοῦ ᾿δωσε καί τήν ἄκτιστη Χάρι_ ἔτσι τώρα πού ὁ Χριστός ἦρθε νά ἀναδημιουργήσει τόν ἄνθρωπο καί νά ἀναπλάσει τόν ἄνθρωπο, ἀποκαθιστᾶ τό κατ᾿ εἰκόνα πού ἀμαύρωσε ἡ ἁμαρτία.

Ἡ γιορτή τῆς Πεντηκοστῆς ἀπό κάποια πλευρά εἶναι ἡ μεγαλύτερη

Σήμερα εἶναι ἡ γιορτή τῆς Πεντηκοστῆς. Μεγάλη ἑορτή. Τρόπον τινά ὅλες οἱ γιορτές καταλήγουν σ᾿ αὐτήν ἐδῶ τήν γιορτή, ὅπως καί στήν γιορτή πού ἔχουμε τήν προσεχή Κυριακή, τῶν Ἁγίων Πάντων. Διότι ὅλα ὅσα ἔκανε ὁ Θεός _πού ἦρθε καί πού ἔγινε ἄνθρωπος καί σταυρώθηκε καί ἀναστήθηκε_ τά ᾿χουμε γιά νά ᾿ρθει στή συνέχεια τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, νά ἁγιάζει τούς πιστούς, νά ἁγιάζει τίς ψυχές. Αὐτός εἶναι ὁ ἀπώτερος σκοπός. Καί ἀκριβῶς γι᾿ αὐτόν τόν λόγο ἡ γιορτή ἡ σημερινή εἶναι ἀπό κάποια πλευρά ἡ μεγαλύτερη ἑορτή.

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τιμᾶ τή μνήμη δύο μεγάλων ἁγίων, πού ὄχι μόνο εἶναι βασιλεῖς ἀλλά καί ἰσαπόστολοι, ὅπως τούς ἀποκαλεῖ. Τιμᾶ τή μνήμη τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου καί τῆς ἁγίας Ἑλένης, τῆς μητέρας του. Δέν ἔχουμε χρόνο νά ποῦμε πολλά. Θά παρακαλοῦσα τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε δύο σημεῖα.

Πότε ὁ Θεός καλεῖ κατά ἐμφανή τρόπο καί πότε ὄχι

Τό ἕνα· ὅπως λένε καί τά τροπάρια, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἔλαβε τήν κλήση, ὅπως καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, κατευθείαν ἀπό τόν οὐρανό, μέ τό νά δεῖ τό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στόν οὐρανό, στό ὁποῖο ἦταν γραμμένη ἡ φράση «Ἐν τούτῳ νίκα». Θά μπορούσαμε νά ποῦμε γενικά ὅτι, ἐνῶ ὅλους τούς καλεῖ ὁ Θεός, ὅμως ὅπου ὁ Θεός ὡς Θεός γνωρίζει ὅτι θά ὑπάρξει ἀνταπόκριση, καλεῖ κατά ἕναν εἰδικό τρόπο, κατά ἕναν ἐμφανή τρόπο. Αὐτό ἔχει μεγάλη σημασία.

Ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος ὑπακούοντας στόν Θεό γίνεται ὄργανό του

Ὅλα, ὅπως ἐπανειλημμένως ἔχουμε πεῖ, ὁ Θεός τά ἔχει στά χέρια του καί τό κάθε τι ὁ Θεός τό κάνει τότε πού θέλει. Ὅμως ὅλα τά πράγματα πού ἔχουν σχέση μέ τούς ἀνθρώπους, τά κάνει ὁ Θεός καί τά κάνει στήν ὥρα τους, ἀλλά πάντοτε ὁ Θεός τά κανονίζει ἔτσι, ὥστε νά βρίσκει κάποιον ἄνθρωπό του, γιά νά κάνει αὐτό τό ὁποῖο θέλει.

Τόσα χρόνια γίνονταν διωγμοί, καί σάν νά μήν ἦταν ὁ Θεός σέ θέση νά σταματήσει τούς διωγμούς. Δέν ἦταν; Μή γένοιτο. Μποροῦμε νά τό ποῦμε αὐτό· ὁ Θεός μποροῦσε νά βρεῖ τρόπο νά σταματήσει τούς διωγμούς, ὅποτε ἤθελε. Δέν τό ἔκανε. Τό ἔκανε τότε πού ἦλθε ἡ ὥρα. Καί τό ἔκανε κατά θαυμαστό τρόπο, χρησιμοποιώντας ὅμως ἕναν ἄνθρωπο. Ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος κατά θαυμαστό τρόπο ὑπακούει στόν Θεό, πιστεύει στόν Θεό, δίνει τόν ἑαυτό του στόν Θεό καί γίνεται ὄργανό του· τόν ἅγιο Κωνσταντῖνο.

Τό δοξαστικό πού ἀκούσαμε σήμερα στούς αἴνους τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναλήψεως, μέ λίγες φράσεις, μέ λίγες λέξεις παρουσιάζει τό ὅλο ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Λέγει τό δοξαστικό: «Ἐτέχθης ὡς αὐτός ἠθέλησας, ἐφάνης ὡς αὐτός ἠβουλήθης, ἔπαθες σαρκί ὁ Θεός ἡμῶν· ἐκ νεκρῶν ἀνέστης πατήσας τόν θάνατον, ἀνελήφθης ἐν δόξῃ ὁ τά σύμπαντα πληρῶν καί ἀπέστειλας ἡμῖν Πνεῦμα θεῖον, τοῦ ἀνυμνεῖν καί δοξάζειν σου τήν θεότητα».Τό δοξαστικό περιλαμβάνει καί τά τῆς Ἀναλήψεως πού γιορτάζουμε ἀπόψε, ἀλλά καί τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Θά λέγαμε ὅτι λείπει ἀπό τό τροπάριο ἡ Δευτέρα Παρουσία.

Ἀπόψε γίνεται ἡ ἀπόδοση τῆς μεγαλύτερης ἑορτῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως. Καί πρίν ποῦμε ὅ,τι ἄλλο, ἄς ἐπιτραπεῖ νά ἀναφέρουμε ἀκόμη μία φορά, ὅτι πρίν περίπου τριάντα χρόνια, μιά τέτοια νύχτα, πού κάναμε ἀγρυπνία ἐπί τῇ ἀποδόσει τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου στόν ἱερό ναό τῆς Παναγούδας, ὁ ἀναστάς Κύριος πέρα ἀπό τό ὅτι μᾶς εὐλόγησε ἐκεῖνο τό βράδυ, νά γευθοῦμε ἀκόμη μία φορά τήν ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως, μᾶς ἐφώτισε νά σκεφθοῦμε ὅτι ἀπ᾿ ἐκεῖ καί ἔπειτα θά μπορούσαμε νά κάνουμε ἀγρυπνίες συχνά καί μάλιστα ὄχι ὁλονύκτιες, πού δέν ἦταν εὔκολο νά παρακολουθοῦν ἐργαζόμενοι χριστιανοί, μᾶς ἐφώτισε νά κάνουμε τίς σύντομες ἀγρυπνίες, πού συνεχίζονται καί σήμερα.

Θεωρῶ ὅτι θά ἦταν καλό τήν ὥρα αὐτή νά δοῦμε λίγο τά ἀναγνώσματα πού ἀκούσαμε στόν Ἑσπερινό, καί τά ὁποῖα εἶναι ἀπό τήν Α’ ἐπιστολή τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου.

Εἶναι μεγάλη ὑπόθεση νά νιώσουμε ἀνοικτό τόν δρόμο πρός τόν Θεό

Τό πρῶτο ἀνάγνωσμα· «Ἀγαπητοί, ἐάν ἡ καρδία ἡμῶν μή καταγινώσκῃ ἡμῶν, παρρησίαν ἔχομεν πρός τόν Θεόν».

Ἀγαπητοί, ἐάν ἡ καρδιά μας δέν μᾶς κατακρίνει, τότε ἔχουμε θάρρος νά πλησιάσουμε τόν Θεό. Μεγάλο θέμα. Ὁ χριστιανός πρέπει νά φθάσει σέ τέτοια κατάσταση πού νά μή δάκνεται ἀπό τή συνείδησή του, πού νά μήν αἰσθάνεται ὅτι ἔχει κάτι ἀτακτοποίητο, καί εἶναι ἔτσι ἐν ἀταξίᾳ μέ τόν Θεό. Βέβαια, σέ τέτοια κατάσταση φθάνει κανείς κατά κανόνα ὕστερα ἀπό χρόνια. Ὅταν διαρκῶς ἀγωνίζεται κανείς νά κάνει τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί, καθώς ὅλο καί δέν ἐπιτυγχάνει νά κάνει τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, συνεχῶς μετανοεῖ γι᾿ αὐτό, τότε φθάνει σέ ἀληθινή ταπείνωση, σέ ἀληθινή ἀγάπη, καί ἔτσι ἀποκτάει ἡ καρδιά μιά ἀγαθότητα καί τρόπον τινά μιά ἀναμαρτησία. Δέν ἐνεργεῖ καί δέν κινεῖται ἡ καρδιά πρός τήν ἁμαρτία, ἀλλά φθάνει σέ μιά ἀγαθότητα, ὅπως εἴπαμε.

Ὁ πολύ εὔκολος καί σύντομος δρόμος πρός τόν Χριστό

Ἄσχετα τί κάνει ὁ καθένας μας καί πῶς ἀνταποκρινόμαστε, θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι τά πράγματα ὅσο πᾶνε καί στενεύουν. Στενεύουν, ὄχι γιατί εἶναι αὐτά καθ᾿ ἑαυτά τά πράγματα δύσκολα καί βαριά…Ὄχι. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε: «ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» καί ὁ μαθητής του πάλι φωτιζόμενος ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιον λέει: «αἱ ἐντολαί αὐτοῦ βαρεῖαι οὐκ εἰσίν». Στενεύουν λοιπόν ὄχι ἐπειδή αὐτά καθ᾿ ἑαυτά τά πράγματα εἶναι δύσκολα, δυσβάστακτα, ἀλλά διότι λίγο-λίγο, λίγο-λίγο, τά διάφορα ἄλλοθι πού ἔχει κανείς καταρρίπτονται, ἀποδεικνύονται ψεύτικα καί τελικά καλεῖται κανείς νά παραδεχθεῖ τήν ἀλήθεια.

Σήμερα, 1 Μαίου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή μνήμη τῆς ἁγίας Ἰσιδώρας τῆς διά Χριστόν σαλῆς. Ὁ μακαριστός π. Συμεών μιλώντας εἰδικά στίς συνάξεις τῶν νέων γιά τό αἴσθημα κατωτερότητος, ἀναφέρθηκε καί στήν ἁγία Ἰσιδώρατουλάχιστον σέ δύο ὁμιλίες. Παραθέτουμε στή συνέχεια αὐτές τίς δύο ὁμιλίες ἀπό τό βιβλίο …πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν.

Δέν ξέρω τί θά θέλατε νά ποῦμε σήμερα ἀπό ἑορταστικῆς ἀπόψεως. Πάντως σήμερα ἡ Κυριακή αὐτή εἶναι ἀφιερωμένη στίς Μυροφόρες γυναῖκες. Καί ὅλη τήν ἑβδομάδα αὐτή μέχρι καί τό Σάββατο τό πρωί, πού θά γίνει ἡ ἀπόδοση, θά ψάλλονται τροπάρια πού θά ἀναφέρονται στίς γυναῖκες αὐτές. Στό τελευταῖο τροπάριο πού ψάλαμε ἀπόψε*, νομίζω στό δοξαστικό τῶν ἀποστίχων, ἔλεγε ὅτι οἱ γυναῖκες πῆγαν μέ φόβο· «μετὰ φόβου», λέει, γυναῖκες ἦλθαν στόν τάφο γιά νά ἀλείψουν μέ μύρα τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ καί «μὴ εὑροῦσαι τοῦτο διηπόρουν πρὸς ἀλλήλας». Δέν τό βρῆκαν τό σῶμα καί δημιουργήθηκε ἀπορία. Τρόπον τινά ἡ μιά ἐξέφραζε τήν ἀπορία στήν ἄλλη· «διηπόρουν πρὸς ἀλλήλας, ἀγνοοῦσαι τὴν ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ», λέει ὁ ὑμνογράφος.

Στόν ὄρθρο τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς γράφει· «Τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Παρασκευῇ τά ἅγια καί σωτήρια καί φρικτά Πάθη τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν· τούς ἐμπτυσμούς, τά ραπίσματα, τά κολαφίσματα, τάς ὕβρεις, τούς γέλωτας, τήν πορφυρᾶν χλαῖναν, τόν κάλαμον, τόν σπόγγον, τό ὄξος, τούς ἥλους, τήν λόγχην· καί πρό πάντων τόν Σταυρόν καί τόν θάνατον, ἅ δι᾿ ἡμᾶς ἑκών κατεδέξατο· ἔτι δέ καί τήν τοῦ εὐγνώμονος λῃστοῦ, τοῦ συσταυρωθέντος αὐτῷ, σωτήριον ἐν τῷ σταυρῷ ὁμολογίαν».
Αὐτά γράφει τό συναξάρι γιά τήν Μεγάλη Παρασκευή. Καί ὅλοι οἱ χριστιανοί τήν ἡμέρα αὐτή, δηλαδή τό βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης, ὅπου γίνεται ὁ ὄρθρος τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἀπό μικρά παιδιά προσέρχονται στόν ναό καί παρακολουθοῦν ὅλα τά τελούμενα καί ἀκοῦν ὅλα τά ψαλλόμενα καί ἀναγινωσκόμενα. Καί ἄλλος περισσότερο, ἄλλος ὀλιγότερο, διά μέσου ὅλων αὐτῶν πού ἀκούονται, πού ψάλλονται, πού ἀναγινώσκονται καί γίνονται, προσπαθοῦν νά γίνουν κοινωνοί τῶν παθημάτων τοῦ Κυρίου, γιά νά γίνουν καί κοινωνοί τῆς Ἀναστάσεώς του.

Τό συναξάρι τοῦ Τριωδίου γιά τήν Μεγάλη Πέμπτη λέει· «Τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Πέμπτῃ, οἱ τά πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων καί τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν· τόν ἱερόν Νιπτῆρα, τόν Μυστικόν Δεῖπνον, δηλαδή τήν παράδοσιν τῶν καθ᾿ ἡμᾶς φρικτῶν μυστηρίων, τήν ὑπερφυᾶ Προσευχήν καί τήν Προδοσίαν αὐτήν».

Καί μάλιστα ἔχει πολύ ὡραίους στίχους·

Εἰς τόν ἱερόν Νιπτῆρα.

Νίπτει Μαθητῶν ἑσπέρας Θεός πόδας,

Οὗ πούς πατῶν ἦν εἰς Ἐδέμ δείλης πάλαι.

Σήμερα ὁ λόγος, ὅπως λέει τό συναξάρι, γιά τήν πόρνη· «Τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Τετάρτῃ, τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ πόρνης γυναικός μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν, ὅτι πρό τοῦ σωτηρίου πάθους μικρόν τοῦτο γέγονεν». Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐθέσπισαν τήν Μεγάλη Τετάρτη νά ποιούμεθα μνείαν τῆς πόρνης γυναικός, πού ἄλειψε μέ μύρο τά πόδια τοῦ Κυρίου. Καί τό δικαιολογεῖ ὅτι «πρό τοῦ σωτηρίου πάθους μικρόν τοῦτο γέγονεν».

Καί ὅπως εἴπαμε καί χθές, ὅλα τά τροπάρια ἀπόψε ἐμπνέονται καί ἀναφέρονται στήν μικρή εὐαγγελική περικοπή πού ἀναγινώσκεται ὄχι στόν ὄρθρο τῆς Μεγάλης Τετάρτης, πού ὁ ὄρθρος ψάλλεται τήν Μεγάλη Τρίτη τό βράδυ, ἀλλά στόν ἑσπερινό τῆς Μεγάλης Τετάρτης πρός τήν Μεγάλη Πέμπτη. Στόν ὁποῖο ἑσπερινό ψάλλονται πάλι τά ἴδια τροπάρια καί γίνεται ἡ Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων, κατά τήν ὁποία ἀναγινώσκεται ἡ μικρή αὐτή εὐαγγελική περικοπή ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο, ὅπου καί γίνεται λόγος ἀκριβῶς γιά τήν γυναίκα αὐτήν, τήν πόρνη, πού ἄλειψε μέ πολύτιμο μύρο τά πόδια τοῦ Κυρίου.

Ἤδη εἰσήλθαμε στήν Μεγάλη Ἑβδομάδα καί προχωροῦμε. Τήν Μ. Δευτέρα τό βράδυ γίνεται ὁ ὄρθρος τῆς Μ. Τρίτης. Καί τά τροπάρια πού ψάλλονται τήν Μ. Δευτέρα τό βράδυ ἀναφέρονται στά γεγονότα τῆς Μ. Τρίτης. Ὅπως καί τά τροπάρια τῆς Μ. Τρίτης τό βράδυ ἀναφέρονται στά τῆς Μ. Τετάρτης.

Καί εἰδικότερα θά ἤθελα νά πῶ ὅτι ἐνῶ ἀναγινώσκεται Εὐαγγέλιο τήν Μ. Δευτέρα τό βράδυ _πού εἶναι ἀκολουθία ὄρθρου τῆς Μ. Τρίτης_ τά τροπάρια ὅμως ἀναφέρονται στήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀναγινώσκεται τήν Τρίτη στήν Προηγιασμένη καί πού κανονικά ἡ Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων τῆς Μ. Τρίτης γίνεται τό ἀπόγευμα τῆς Μ. Τρίτης στόν ἑσπερινό.

Νομίζω τό πρῶτο πού πρέπει νά κάνουμε εἶναι νά νιώσουμε βαθιά εὐγνωμοσύνη μέσα στήν ψυχή μας, πού μᾶς ἀξιώνει ὁ Κύριος ἀκόμη μιά φορά νά εἰσέλθουμε στήν Μεγάλη Ἑβδομάδα.

Νά σταθοῦμε ὅλοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ συντετριμμένοι καί ταπεινωμένοι μέ εὐγνωμοσύνη, ὅπως εἴπαμε, καί νά ζητήσουμε ἀφενός συγγνώμη διά τήν μέχρι τοῦδε ζωή μας, πού ὅσο καλή καί ἄν ἦταν, ἀσφαλῶς δέν ἦταν ὅπως ἔπρεπε, ὅπως τήν ἤθελε ὁ Κύριος.

Νά ζητήσουμε συγγνώμη καί μετά δακρύων καί πόνου ψυχῆς νά παρακαλέσουμε τόν Κύριο νά μᾶς κάνει μιά χάρη, ὡσάν νά εἶναι ἡ τελευταία μας Μεγάλη Ἑβδομάδα. Νά μᾶς κάνει τήν χάρη, νά μᾶς βοηθήσει νά ζήσουμε μαζί Του, ὅλα αὐτά πού ὄχι ἁπλῶς ψάλλονται ἤ ἀναγινώσκονται αὐτές τίς ἡμέρες, ἀλλά πού μέσα στή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας ὅλα αὐτά εἶναι τά ἴδια γεγονότα πού ἔλαβαν χώραν τότε, καί μέσα στό μεγάλο αὐτό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας τά ἔχουμε παρόντα αὐτά τά γεγονότα παντοτεινά.

Ὅπως θά γνωρίζετε, τό πρῶτο ἐκκλησάκι στήν ἀδελφότητά μας τό ἀφιερώσαμε στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Πιστεύουμε ὅτι μᾶς φώτισε ὁ Θεός νά τό ἀφιερώσουμε στή γιορτή αὐτή, πού ἀπόψε ὅλοι μαζί ἐδῶ γιορτάσαμε κάνοντας ὁλονύκτια ἀγρυπνία.

Τί ἄλλο νά ζητήσουμε;

Ἀπό μιά πλευρά ὅλα ἀπό τόν Εὐαγγελισμό ἀρχίζουν. Ὅλα βέβαια ἀρχίζουν ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα, ἀλλά, ἄς ποῦμε, διά μέσου τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, καί καταλήγουν πάλι στήν Ἁγία Τριάδα. Ἀπό κάποια πλευρά λοιπόν στήν γιορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἔχουμε τήν ἀρχή καί τό τέλος. Καί ὅλα αὐτά, ἀκριβῶς γιά νά μᾶς βοηθοῦν νά ἐνθυμούμαστε τί πρέπει νά κάνουμε. Ἀρχίσαμε κάποτε μέ τό νά βαπτισθοῦμε. Δηλαδή ἄρχισε μέ τή βάπτισή μας νά ζεῖ μέσα μας ὁ Χριστός καί ὁ Χριστός τό ἔργο αὐτό πού ἀνέλαβε θέλει νά φέρει εἰς πέρας. Ἤ γιά νά τό ποῦμε καλύτερα, ὁ Χριστός πού ἄρχισε νά ζεῖ μέσα μας θέλει ν᾿ αὐξηθεῖ ἤ μᾶλλον ν᾿ αὐξήσει ἐμᾶς, γιά νά φθάσουμε «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματός του».

Καί τώρα πάλι νά ποῦμε στήν ἀγάπη σας λίγα λόγια. Θεωρῶ ὅτι θά ἦταν καλό σήμερα πού εἶναι ἡ πρώτη Κυριακή τοῦ νέου ἔτους, πού εἴμαστε ἀκόμη στίς πρῶτες ἡμέρες τοῦ νέου ἔτους νά ἀναφερθοῦμε λίγο σ᾿ αὐτή τή σύντομη εὐχή πού κάνει ὁ ἱερέας σέ κάθε Θεία Λειτουργία.

Ὅπως εἴπαμε καί ἄλλη φορά, αὐτός ὁ διάλογος πού γίνεται, ἄς τό ποῦμε ἔτσι, μεταξύ τοῦ λειτουργοῦντος ἱερέως καί τοῦ λαοῦ μετά τή μεγάλη Εἴσοδο καί μετά τήν ἀπαγγελία τοῦ συμβόλου τῆς Πίστεως, καί πού ἀρχίζει μέ τό «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου», δέν λείπει ἀπό καμία Λειτουργία. Καί στή Λειτουργία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου τόν ἔχουμε καί στή Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί στίς ἄλλες Λειτουργίες.

«Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἴη μετά πάντων ὑμῶν». Εἴθε νά εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μαζί σας, μέ ὅλους σας. Αὐτή εἶναι ἡ εὐχή καί ἡ εὐλογία πού δίδεται καί ξεκινάει ἡ Θεία Λειτουργία.

Ὁ σταυρός καί ἡ ἄρση τοῦ σταυροῦ

Νομίζω ὅτι δέν πρέπει νά τήν ἀφήσουμε τή σημερινή ἡμέρα, Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, νά περάσει, χωρίς νά δοῦμε τήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε τό πρωί στή Θεία Λειτουργία. Ἀκόμη καί μέ τά μικρά παιδιά πού εἴχαμε προηγουμένως τίς συνάξεις, καί μέ τά ἀγόρια καί μέ τά κορίτσια, αἰσθάνθηκα τήν ἀνάγκη νά ἀναφερθοῦμε ἰδιαίτερα στήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως.
Λέμε «Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας» καί δέν γνωρίζουμε τό βαθύτερο νόημα τῆς ἡμέρας. Λέμε «Β’ Κυριακή τῶν Νηστειῶν», πού γιορτάζουμε τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, καί δέν γνωρίζουμε τό βαθύτερο νόημα. Ὅπως ἐπίσης λέμε «Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως» καί δέν γνωρίζουμε τό βαθύτερο νόημα

Κάθε μέρα ὅλο καί περισσότερο μᾶς φανερώνει ὁ Θεός ὅτι ἡ ὅλη στάση μας ἐνώπιον του δέν εἶναι ἡ ἐνδεδειγμένη. Καί αὐτό εἶναι τό μεγάλο θέμα. Καί τό ζητούμενο εἶναι αὐτό πού εἶπε ὁ Κύριος πολύ κατηγορηματικά: Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα –δέν ἐξαιρεῖται τίποτε– καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν.

Βλέπετε, ἔτσι ὅπως τά ζοῦμε ἐμεῖς τά πράγματα, συνέχεια εἴμαστε μέ τήν ἀγωνία, μέ τόν προβληματισμό, μέ τήν προσμονή, μέ τήν ἔγνοια νά γίνουν τά ἄλφα, τά βῆτα, ὅ,τι ἔχει ὁ καθένας μας, ἐνῶ δέν εἶναι αὐτό τό ζητούμενο. Γιά τόν Θεό δέν εἶναι αὐτό τό πρόβλημα. Ὁ Θεός παρέδωκε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του εἰς θάνατον. Γιά νά ρθεῖ ἀληθινά μέσα μας, ἔπρεπε νά θανατωθεῖ. Ἔπρεπε νά πονέσει, ὅπως πονάει ἕνας ἄνθρωπος, νά ματώσει ὅπως ματώνει ἕνας ἄνθρωπος.

Σήμερα, δώδεκα Μαρτίου, εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς κοιμήσεως τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου, καί ἐπειδή ἡ ἡμέρα αὐτή εἶναι μέσα στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μετατέθηκε ἡ μνήμη του στίς δώδεκα Ὀκτωβρίου. Φέτος ἡ ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του εἶναι ἡ Τετάρτη τῆς πρώτης ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, καί γι᾿ αὐτό ψάλαμε τροπάρια ἀπό τήν ἀκολουθία τοῦ ἁγίου προηγουμένως στή θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων δώρων. Γνωρίζετε ὅτι ἔχουμε ἰδιαίτερη εὐλάβεια στόν ἅγιο Συμεών, ὅπως τό εἴχαμε πεῖ παλαιότερα.

Μοῦ ἔχει κάνει ὅλως-ὅλως ἰδιαίτερη ἐντύπωση ὅτι ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, πού εἶναι περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον, ὅπως μποροῦμε νά δοῦμε ἀνθρωπίνως, μυστικός θεολόγος, ὁ ὁποῖος εἶναι πλήρης Πνεύματος Ἁγίου, βυθισμένος στό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί στήν οὐράνια ἐκείνη κατάσταση πού εἶχε προπαντός ἀπό τήν ἡμέρα πού χειροτονήθηκε καί ἑξῆς, μοῦ κάνει, λέω, ἐντύπωση ὅτι εἶναι ὁ ἅγιος ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος πάρα πολύ ἐπιμένει στήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ.

Οὗτοι οἱ ἅγιοι τεσσαράκοντα μάρτυρες κατήγοντο μέν ἀπό διαφόρους πατρίδας, ὅλοι δέ ἦσαν στρατιῶται ὑπό ἕνα ἀρχιστράτηγον, κατά τούς χρόνους Λικινίου βασιλέως, ἐν ἔτει τκ’ (320). Πιασθέντες δέ διά τήν εἰς Χριστόν πίστιν καί ἐξετασθέντες πρῶτον μέν φορτώνονται ἁλυσίδας καί δεσμά καί παραδίδονται εἰς τήν φυλακήν, ἔπειτα δέ κτυπῶνται μέ πέτρας εἰς τά πρόσωπα καί εἰς τά στόματα· αἱ δέ πέτραι ριπτόμεναι δέν ἐκτύπων τούς μάρτυρας ἀλλά γυρίζουσαι ὀπίσω ἐκτύπων ἐκείνους οἵτινες τάς ἔρριπτον.

Ἔπειτα, ἐνῷ ἦτο ψῦχος καί πάγος πολύς, καί μάλιστα εἰς τήν χώραν τῆς Σεβαστείας, ὅπου τό ψῦχος εἶναι ὑπερβολικόν, κατεδικάσθησαν οἱ μακάριοι οὗτοι μάρτυρες νά βληθῶσι γυμνοί εἰς τήν λίμνην τῆς πόλεως. Ἐπειδή δέ εἷς ἀπό τούς τεσσαράκοντα μικροψυχήσας ὑπῆγεν εἰς τό λουτρόν, τό ὁποῖον ἦτο ἐκεῖ πλησίον ἀνημμένον καί ἅμα τόν προσέβαλεν ἡ θέρμη τοῦ λουτροῦ διελύθη, διά τοῦτο ὁ φύλαξ, ὅστις ἐφύλαττεν ἔξω, βλέπων τοῦτο ἐμβῆκε μόνος του εἰς τήν λίμνην καί ἀντ᾿ ἐκείνου τοῦ λιποτάκτου κατέστησε τόν ἑαυτόν του μετά τῶν ἁγίων μαρτύρων.

Τό θαῦμα τῆς πίστεως

Ἡ Χαναναία πιάνεται ἀπό τά λόγια τοῦ Χριστοῦ καί γίνεται σοφή

Στό εὐχέλαιο –πού κάναμε καί σήμερα– ὅπως προσέξατε, ἀλλά καί τό γνωρίζετε, ἀναγινώσκονται ἑπτά εὐαγγελικές περικοπές, ὅπως καί ἑπτά ἀποστολικές. Ἡ μία ἀπό τίς ἑπτά εὐαγγελικές περικοπές εἶναι αὐτή τῆς Χαναναίας. Μέσα στό πνεῦμα τοῦ μυστηρίου τοῦ εὐχελαίου καί μέσα στό ὅλο πνεῦμα τῶν ἀγρυπνιῶν αὐτῶν πού κάνουμε κάθε Παρασκευή καί τίς ὁποῖες ἀφιερώσαμε στή θεραπεία τῶν σωμάτων καί τῶν ψυχῶν μας, ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά δοῦμε τήν περικοπή πού ἀναφέρεται στή Χαναναία ἤ καλύτερα νά δοῦμε κυρίως ἕνα σημεῖο –διότι ἴσως δέν χρειάζονται τόσο πολύ τά ἄλλα τώρα, ἀλλά καί χρόνο δέν ἔχουμε– πού εἶναι καί τό σπουδαιότερο αὐτῆς τῆς περικοπῆς.

Παναγιώτατε,
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Εὐσεβές ἐκκλησίασμα,

Λαμπρή ἡ παρελθοῦσα ἑορτή, ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Λαμπρή καί ἡ παροῦσα, ἡ δευτέρα Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἐκεῖ πανηγυρίσαμε τήν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων. Ἐδῶ ἑορτάζουμε τή θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ ἐθριάμβευσε ἡ Ὀρθοδοξία. Ἐδῶ πολιτεύεται ἡ Ὀρθοπραξία. Ἐκεῖ τά ἄνω κατέρχονται. Ἐδῶ τά κάτω ἀνυψοῦνται.
Ἡ Ἐκκλησία ἀγωνίσθηκε ἑκατό χρόνια, γιά νά διασώσει τήν ἀλήθεια, ὅτι πράγματι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ· ὅτι πράγματι ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός, ἔγινε καί εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου ὁρατή καί προσκυνητή. Χωρίς νά παύσει νά εἶναι Θεός, ἔγινε εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά γίνει ὁ ἄνθρωπος θεός κατά χάριν, χωρίς νά παύσει νά εἶναι ἄνθρωπος.
Ἐάν ἡ Ἐκκλησία δέν ἀναστήλωνε τίς εἰκόνες, θά ἀρνοῦνταν τόν ἑαυτό της, θά ἀρνοῦνταν τή σάρκωση τοῦ Θεοῦ, θά ἀρνοῦνταν τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.
Μέγα γεγονός ἡ ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων. Μέγα γεγονός ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Μοναδική ἐλπίδα γιά τήν ἀνθρωπότητα ἡ Ὀρθοδοξία. Πολύς καί ἀπό πολλούς γίνεται λόγος σήμερα γιά τήν Ὀρθοδοξία. Μέ κάθε ἄνεση οἱ πάντες ὁμιλοῦν γι᾿ αὐτήν. Θά ἔλεγε κανείς ὅτι ὁμιλοῦν γι᾿ αὐτήν σάν νά πρόκειται γιά κάτι τό φολκλορικό. Ὅμως ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι Ὀρθοδοξία, ἄν δέν εἶναι καί Ὀρθοπραξία.

Ἀπόψε συμβαίνει νά εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ νεοφανοῦς ἁγίου τῶν τελευταίων χρόνων, τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ παπα-Πλανᾶ.

«Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, λέει ἡ ἀσματική ἀκολουθία του, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ἐν ἔτει 1932 ὁ μακάριος ἱερεύς Νικόλαος Πλανᾶς, ὁ ἐκ τῆς νήσου Νάξου, ἡγιασμένος λειτουργός τοῦ Ὑψίστου· καταριθμηθείς δ᾿ ἐν τοῖς ἑορταζομένοις ἁγίοις διά σεπτῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τό 1992. Ἑορτίως τιμᾶται, ἐπί τῇ ἐπετείῳ τῆς κοιμήσεως, οὐ μήν ἀλλά καί τῆς πρότριτα εἰς πρεσβύτερον χειροτονίας αὐτοῦ». Ἡ ἁγιοκατάταξή του, ἡ ἀναγνώρισή του ὡς ἁγίου ἔγινε δηλαδή 60 χρόνια μετά τήν κοίμησή του.

Ὑπάρχει ὁλόκληρο βιβλίο γιά τόν ἅγιο παπα-Νικόλα Πλανᾶ, μέ τήν ἀκολουθία του, ὅπου ὁ βίος του εἶναι γραμμένος μέ πολλές λεπτομέρειες μέ τίτλο: «Ὁ ἁπλοϊκός ποιμήν τῶν ἁπλῶν προβάτων», καί μάλιστα ἀπό μιά μαθήτριά του, τή μοναχή Μάρθα. Ἡ ὁποία μοναχή ἔζησε μαζί του καί τόν γνώριζε καλά, ἑπομένως ὅσα ἔγραψε εἶναι ἀπό πρῶτο χέρι· καί αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό. Ἡ ἀδελφή Μάρθα ἐκοιμήθη πολύ πρόσφατα, τό 1973, ἕνα ἔτος προτοῦ ἔρθουμε ἐμεῖς στό Πανόραμα.

Ἡ τιμία αὕτη καί ἀγγέλοις αἰδέσιμος τοῦ Προδρόμου κεφαλή πρῶτον μέν εὑρέθη ἀπό δύο μοναχούς εἰς τόν οἶκον τοῦ Ἡρώδου διά τῆς ἐπιφανείας καί ἀποκαλύψεως τοῦ ἰδίου Προδρόνου, οἱ ὁποῖοι μοναχοί μετέβαινον εἰς προσκύνησιν τοῦ ζωοδόχου Τάφου τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τούς μοναχούς δέ ἐκείνους ἔλαβεν αὐτήν εἷς κεραμεύς καί τήν ἔφερεν εἰς τήν πόλιν Ἔμεσαν. Καί, ἐπειδή ὁ ἀγγειοπλάστης ἐκεῖνος ἐγνώρισεν ὅτι διά μέσου τῆς ἁγίας κάρας ἔλαβεν εὐτυχίαν, ἐτίμα αὐτήν μέ ὑπερβολήν καί ὅτε ἔμελλε ν᾿ ἀποθάνῃ ἀφῆκε τήν ἁγίαν κάραν εἰς τήν ἀδελφήν του παραγγείλας αὐτῇ νά μή τήν σηκώσῃ ἀπό τόν τόπον της, μήτε νά τήν δείξῃ εἰς ἄλλον, ἀλλά νά τήν τιμᾷ καί νά τήν προσκυνῇ.

Ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς ἑορτῆς τῆς ἁγίας Φιλοθέης, πού εἶναι μικρή, εἶναι οἱ στίχοι 12, 13, 18 καί 19 τοῦ 15ου κεφαλαίου τοῦ κατά Ἰωάννην εὐαγγελίου. Καί παρακαλῶ τήν ἀγάπη σας νά δοῦμε τή μικρή αὐτή εὐαγγελική περικοπή, πού ἀσφαλῶς δέν εἶναι ἄσχετη ἀπό τόν βίο τῆς ἁγίας Φιλοθέης, ἀπό τήν ὅλη θυσία της, ἀπό τό μαρτύριό της.

Στίχ. 12 «Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς, αὕτη ἐστίν ἡ ἐντολή ἡ ἐμή, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους καθώς ἠγάπησα ὑμᾶς». Αὐτή εἶναι ἡ δική μου ἐντολή. Μέ τήν ἔννοια αὐτή: πολλές ἄλλες ἐντολές δίνουν οἱ ἄνθρωποι –θά λέγαμε τώρα ὅτι καθένας ὅπως τά θέλει καί ὅπως τά νομίζει τά πράγματα– ἀλλά ὁ Χριστός λέει ὅτι ἡ δική του ἐντολή εἶναι αὐτή ἐδῶ. «Νά ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, ὅπως ἐγώ σᾶς ἀγάπησα».

Θησαυρός μας νά εἶναι ἡ ἀγάπη μας πρός τόν Θεό

Ἡ Σαρακοστή εἶναι περίοδος ἐπιστροφῆς στόν Θεό. Ἕνεκα τῶν ἁμαρτιῶν μας εἴμαστε ἔξω ἀπό τόν παράδεισο. Συνειδητοποιοῦμε τό γεγονός αὐτό καί ζητοῦμε συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἀλλά προϋπόθεση γιά νά μᾶς συγχωρήσει ὁ Θεός, εἶναι νά συγχωρήσουμε κι ἐμεῖς τούς ἄλλους ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μας, ὅ,τι κι ἄν μᾶς ἔχουν κάνει. Μήν περιμένουμε νά ἔχουμε κάποιον καρπό στόν πνευματικό μας ἀγώνα, ἄν δέν τό κάνουμε αὐτό.

Νά πῶ ἀκόμη μιά φορά: πόσο ἀδικοῦμε τόν ἑαυτό μας, τήν ψυχή μας, πού δέν διαβάζουμε συνεχῶς τούς βίους τῶν ἁγίων. Καί πόσο ἀδικοῦμε τόν ἑαυτό μας, πού δέν ἐμπνεόμαστε ἀπό τό ἴδιο Πνεῦμα καί δέν μιμούμαστε τή ζωή τους.

Ἀκόμη μιά φορά τουλάχιστον σ᾿ ἐμένα πολλή ἐντύπωση κάνουν καί οἱ μάρτυρες καί οἱ ὅσιοι· ὅλοι οἱ ἅγιοι, οἱ ὅποιοι ἅγιοι. Βλέπουμε ὅλους σάν νά μήν εἶναι αὐτοί ἄνθρωποι τοῦ κόσμου τούτου, τῆς κοινωνίας αὐτῆς, σάν νά μήν εἶναι ἄνθρωποι ὅπως εἴμαστε ἐμεῖς, πού θέλουμε νά βολέψουμε τή ζωή μας, νά τακτοποιήσουμε τόν ἑαυτό μας, νά ἔχουμε τήν μιά ἐπιτυχία, νά ἔχουμε τήν ἄλλη ἐπιτυχία.

Σήμερα, καθώς εἴμαστε ἐπηρεασμένοι ἀπό τό ὅλο πνεῦμα πού ἐπικρατεῖ, ἀκόμη καί μοναχός –μοναχή– πάει νά γίνει κανείς, κι ἐκεῖ στό μοναστῆρι τό βόλεμα πάλι ἀναζητάει ὁ καθένας. Καί μπορεῖ νά εἶναι τό βόλεμα τό ἐξωτερικό, ἀλλά μπορεῖ νά εἶναι καί τό βόλεμα τό ἐσωτερικό. Δέν λέγεται τό πόσο τυραννοῦνται οἱ ψυχές ἀπό αὐτή τήν τακτική.

Οὗτος ὁ ἅγιος Ὀνήσιμος ἦτο ὑπηρέτης τοῦ ἀποστόλου Φιλήμονος, ὅστις κατά τόν Κύρου Θεοδώρητον, κατήγετο ἀπό τάς Κολοσσάς, πρός τόν ὁποῖον γράφει χωριστήν ἐπιστολήν ὁ μακάριος Παῦλος.

Κλέψας δέ ὁ Ὀνήσιμος οὗτος χρήματα ἀπό τόν οἶκον τοῦ Φιλήμονος, ὡς τοῦτο δηλοῦται ἀπό τήν ρηθεῖσαν τοῦ Παύλου πρός Φιλήμονα ἐπιστολήν, ἔφυγε καί ὑπῆγεν εἰς τήν Ρώμην καί ἐκεῖ ἀνταμώσας τόν ἀπόστολον Παῦλον εἰς τά δεσμά εὑρισκόμενον κατηχήθη ἀπό αὐτόν τήν εἰς Χριστόν πίστιν καί βαπτισθείς ἔγινε καί αὐτός θαυμάσιος εἰς τήν ἀρετήν.

Ἐπειδή δέ ὁ Παῦλος δέν ἔκρινε δίκαιον νά λυπᾶται ὁ Φιλήμων διά τήν κλοπήν καί τήν φυγήν τοῦ δούλου του τούτου Ὀνησίμου ἀπέστειλεν αὐτόν ὀπίσω εἰς τόν αὐθέντην του Φιλήμονα, ὁμοῦ μέ τήν πρός αὐτόν συστατικήν καί παραθετικήν ἐπιστολήν. Ὁ δέ Φιλήμων δεξάμενος τόν Ὀνήσιμον σύν τῇ ἐπιστολῇ ἐχάρη καί πάλιν ἀπέστειλε αὐτόν ὀπίσω εἰς τόν Παῦλον καί ὑπηρέτει.

Τόν ἐκ παλαιοῦ κλητικόν Νικηφόρον τμηθέντα, γνῶθι πρακτικόν Νικηφόρον.

Δηλαδή αὐτός πού εἶχε τό ὄνομα Νικηφόρος, ἔγινε καί στήν πράξη Νικηφόρος, καθώς μαρτύρησε.

Οὗτος ὁ ἅγιος μάρτυς Νικηφόρος ἦτο κατά τούς χρόνους Οὐαλεριανοῦ καί Γαληΐνου τῶν βασιλέων, ἐν ἔτει 260, ἰδιώτης κατά τήν τύχην. Οὗτος λοιπόν εἶχε φιλίαν ὑπερβολικήν μέ τινα Σαπρίκιον ἱερέα τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ὕστερον ἐξ αἰτίας τινός, μᾶλλον δέ ἐκ διαβολικῆς ἐνεργείας, ἐμίσησε τόν ἅγιον καί ἐχθρός αὐτοῦ ἔγινεν ἀφιλίωτος. Ὅθεν ὁ ἅγιος Νικηφόρος πολλάκις μετεχειρίσθη μεσίτας καί ἔβαλε διαλλακτάς εἰς αὐτόν ζητῶν συγχώρησιν καί τήν παλαιάν φιλίαν ἀνακαλούμενος.

Σήμερα, πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου, θά διαβάσουμε ἀπό τόν Συναξαριστή τόν βίο τοῦ ἁγίου.

Οὗτος ὁ ἅγιος ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Λικινίου, ἐν ἔτει 320, καταγόμενος μέν ἀπό τά Εὐχάϊτα, κατοικῶν δέ εἰς τήν Ἡράκλειαν, τήν εὑρισκομένην κατά τήν Μαύρην θάλασσαν. Οὗτος λοιπόν ὑπερέβαλε τούς πολλούς καί κατά τό κάλλος τῆς ψυχῆς καί τήν εὐμορφίαν τοῦ σώματος καί κατά τήν δύναμιν τῶν λόγων, διά τοῦτο καί ὅλοι ἐφιλοτιμοῦντο νά ἀποκτήσωσι τήν φιλίαν του. Ὅθεν καί ὁ βασιλεύς Λικίνιος πολλήν ἐπιμέλειαν καί φροντίδα εἶχε νά συνομιλήσῃ μετ᾿ αὐτοῦ, ἄν καί ἤκουσεν ὅτι ἦτο χριστιανός καί ὅτι βδελύσσεται καί μισεῖ τούς λεγομένους παρά τῶν Ἑλλήνων καί παρ᾿ αὐτοῦ τοῦ ἰδίου θεούς.

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ εἶναι ὁμιλία τοῦ μακαριστοῦ π. Συμεών, πού ἔγινε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης, στίς 17-4-1994, τήν Ε΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν. Τό θέμα τῆς ὁμιλίας εἶναι: Τό Πάθος τοῦ Κυρίου κατά τόν Μέγα Φώτιο.

Νά εὐχαριστήσω τόν Παναγιώτατο Μητροπολίτη μας πού εἶχε τήν καλοσύνη κι αὐτή τήν φορά νά μέ συγκαταλέξει μεταξύ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι θά μιλοῦσαν στήν ἀγάπη σας, ὅπως ἔγινε καί σέ προηγούμενα χρόνια, αὐτές τίς Κυριακές τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Οἱ ὁμιλίες φέτος ἔχουν ὡς γενικό θέμα τόν Μέγα Φώτιο, τόν μεγάλο αὐτό ἅγιο καί Πατριάρχη τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ἡ δική μου ὁμιλία ἔχει τό θέμα· «Τό Πάθος τοῦ Κυρίου κατά τόν Μέγα Φώτιο».

Ἑορτάσαμε χθές τήν ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου καί σήμερα τελοῦμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Θεοδόχου καί τῆς προφήτιδος Ἄννης.

Εἶναι ἡ ἡμέρα ἐκείνη πού ἔφερε ἡ Παναγία τόν Χριστό στόν Ναό, καί ἀξιώθηκε ὁ ἅγιος Συμεών, ὁ δίκαιος καί εὐλαβής Συμεών, νά κρατήσει στήν ἀγκαλιά του τόν Χριστό. Ἔτσι ἁπλά-ἁπλά λέγεται, ἀλλά αὐτό καί ἄν δέν εἶναι θαῦμα! Ἀλλά καί τή γιαγιούλα ἐκείνη, τή χήρα ἐκείνη, ἡ ὁποία ἦταν πονεμένη, βασανισμένη ἀπό τή ζωή, ἀλλά ἐκεῖ στόν Ναό ἦταν συνεχῶς παροῦσα καί δέν ἔλειπε καθόλου ἀπό ἐκεῖ, τή φτωχούλα αὐτή δέν εἶχε δυσκολία τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ νά τήν κάνει προφήτιδα. Εἶναι ἡ προφήτιδα Ἄννα. Καί αὐτή προφήτευσε ἐκείνη τήν ἡμέρα, φωτιζόμενη ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἦταν καί ἄλλοι ἐκείνη τήν ἡμέρα ἐκεῖ στόν Ναό τοῦ Σολομῶντος, ἀλλά τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ βρῆκε αὐτούς τούς δύο ἀνθρώπους καί ἐνήργησε δι᾿ αὐτῶν.

Κάπως πανηγυρίζουμε ἀπόψε, καθώς ἔχουμε στό τέμπλο τήν εἰκόνα τῶν ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, καί καθώς ἐπίσης ἔχουμε, εὐτυχῶς, ἀπό τόν καθένα ἅγιο ἕνα μικρό τεμάχιο ἀπό τά ἅγια λείψανά του μπροστά μας, πού ὅλοι προσκυνήσατε. Ἀλλά πανηγυρίζουμε, θά ἔλεγα, καί καθώς ἡ ὅλη ἑορτή εἶναι χαρακτηριστική καί διακρίνεται καί ξεχωρίζει μέσα στό ὅλο ἑορτολογικό ἔτος. Εἶναι ἑορτή τῶν γραμμάτων. Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες θεωροῦνται προστάτες καί, ἄν θέλετε, φωτιστές τῶν ἀνθρώπων τῶν γραμμάτων.

Σήμερα δέν θά ἀναφερθῶ εἰδικά στούς Τρεῖς Ἱεράρχες. Κατά καιρούς ἔχουμε διαβάσει καί ἀπό τό Συναξάρι, ἔχουμε διαβάσει καί ὁμιλίες τους, λόγους τους, καί ἔχουμε πεῖ τά πρέποντα, ὅπως καί ὅσο φώτισε ὁ Θεός κάθε φορά. Ἀπόψε, ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἑορτῆς τους, θέλω νά ἀναφερθῶ σέ τρία θέματα, πού συγχρόνως εἶναι καί ἕνα θέμα.

Σήμερα, ἀδελφοί μου, πού μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεός καί μπήκαμε στήν ἁγία αὐτή περίοδο τοῦ Τριωδίου, θά ἤθελα νά τονίσω σέ ὅλους μας ὅτι πρέπει νά προσέξουμε λιγάκι, ὅτι πρέπει νά πάρουμε λίγο στά σοβαρά τά πράγματα. Βλέπετε οἱ ἄλλοι μέ τί ζῆλο κάνουν ὅ,τι κάνουν! Μέ ζῆλο, μέ κέφι, μέ διάθεση, μέ ὄρεξη, μέ τόλμη…
Γιατί ἐμεῖς οἱ χριστιανοί νά εἴμαστε ψευτοχριστιανοί; Ὄχι· νά εἴμαστε ἀληθινοί χριστιανοί. Ὅπως ὁ καθένας σ᾿ αὐτό πού πιστεύει προσπαθεῖ νά εἶναι ἐντάξει, γιατί κι ἐμεῖς οἱ χριστιανοί νά μήν εἴμαστε σύμφωνοι μέ τήν πίστη μας, ἐντάξει μέ τήν πίστη μας; Γιατί νά μήν πάρουμε τήν ἀλήθεια τή χριστιανική καί τή ζωή τή χριστιανική στά σοβαρά, μέ κέφι, μέ τόλμη; Νά δώσουμε ὅλο τόν ἑαυτό μας, νά μᾶς πονέσει λιγάκι, νά ἀγρυπνήσουμε, νά ξυπνήσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο.

Θά διαβάσουμε ἀπόψε δύο λόγους τοῦ ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, γιά νά πάρουμε μιά γεύση ἀπό τό πνεῦμα του καί τή διδαχή του. Εἶναι ἕνας μεγάλος ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας, μεγάλος ἀσκητής, καί μιλάει κατευθείαν στίς καρδιές μας. Ἐλπίζω μέ τίς πρεσβεῖες του, καθώς ἀπόψε τελοῦμε τή μνήμη του, νά νιώσουμε τά λόγια του νά μιλοῦν βαθιά μέσα μας, ἀλλά καί νά παρακινηθοῦμε, ἀπό αὐτά πού θά διαβάσουμε, νά μελετοῦμε καί νά ξαναμελετοῦμε καί αὐτόν τόν ἅγιο καί ἄλλους ἁγίους, καί νά τούς μιμηθοῦμε, γιά νά σωθεῖ καί ἡ δική μας ἡ ψυχή.

Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί, ἀδελφοί μου, χρεωστοῦμε πολλές εὐχαριστίες σ᾿ ὅλους τούς ἁγίους καί εἰδικότερα σέ ὁρισμένους γνωστούς μας ἁγίους. Πολύ-πολύ ἰδιαίτερα ὀφείλουμε εὐγνωμοσύνη στόν μεγάλο ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἱερό Χρυσόστομο, πού σήμερα τελοῦμε τή μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου του.

Τί νά ἀνταποδώσουμε στόν ἱερό Χρυσόστομο περί πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν;

Εἰδικά ἐμεῖς ὀφείλουμε εὐγνωμοσύνη στόν ἅγιο αὐτό τῆς Ἐκκλησίας, διότι σχεδόν ὅλες τίς ἡμέρες τοῦ ἔτους, ὅπως καί σήμερα, ἀξιωνόμαστε νά τελοῦμε τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τή Θεία Λειτουργία, ὅπως ὁ ἅγιος αὐτός τελοῦσε τό μυστήριο αὐτό. Ἔγραψε τή Θεία Λειτουργία ὅπως τόν φώτισε ὁ Θεός, ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί τήν παρέδωσε στήν Ἐκκλησία.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, πού ὀνομάζεται καί Θεολόγος, εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς ἁγίους στούς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία ἔδωσε τό ἐπίθετο θεολόγος. Ἄς ποῦμε, εἶναι ὁ δεύτερος τῇ τάξει. Πρῶτος ὁ Ἰωάννης ὁ ἀπόστολος καί εὐαγγελιστής, μετά ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, πού ἔγινε καί Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καί ὁ Συμεών ὁ νέος Θεολόγος.

Ὅσο κι ἄν ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπό τόν Θεό, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀνταπόκρισή μας στήν κλήση του

Ἔχουμε πεῖ πολλές φορές ὅτι τά πάντα εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ ἄνθρωποι εἶναι τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἅγιοι εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Θεός εἶναι πού τά κανονίζει ὅλα. Ἐκεῖνος ξέρει πότε θά ἔλθει ὁ κάθε ἄνθρωπος στόν κόσμο, καί τί θά εἶναι αὐτός ὁ ἄνθρωπος καί τί θά γίνει καί ποῦ θά καταλήξει. Ὅλα ὁ Θεός τά γνωρίζει. Ὅμως μέ τό νά μᾶς ἔχει ὁ Θεός στά χέρια του, μέ τό νά τά ἔχει ὅλα ὁ Θεός στά χέρια του καί ὅλα νά τά κατευθύνει, δέν σημαίνει ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁπλῶς νούμερα.

«Ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς»

Αἰσθάνομαι πρῶτα τήν ἀνάγκη νά εὐχαριστήσω τόν Παναγιώτατο καί διότι θέλησε καί φέτος νά ὀργανώσει ὁμιλίες πάνω σ᾿ ἕνα τέτοιο θέμα, ὅπως εἶχε γίνει καί πέρσι, καί δείχνει ἔτσι τή μεγάλη φροντίδα πού ἔχει γιά ὅλους μας, ὄχι μόνο γενικά ἀλλά καί εἰδικά, καί τήν ἀγάπη καί τή στοργή. Νά εὐχαριστήσω ἐπίσης πού θέλησε νά μᾶς συμπεριλάβει μεταξύ τῶν ὁμιλητῶν γιά τό μεγάλο αὐτό καί τόσο σπουδαῖο θέμα. Νά εὐχαριστήσω καί τόν π. Δημήτριο, πού εἶχε τήν καλοσύνη νά μέ παρουσιάσει στήν ἀγάπη σας. Ἀλλά ἀμέσως κιόλας νά πῶ ὅτι, ὅπως τό ξέρετε καί ἀπό ἄλλες φορές, ἐγώ δέν εἶμαι ὁ κατάλληλος γιά νά ἀνεβῶ σ᾿ αὐτό τό βῆμα, οὔτε μπορῶ νά συγκριθῶ μέ τούς ὁμιλητές πού θά ἀναπτύξουν καί θά παρουσιάσουν αὐτό τό μεγάλο θέμα. Καί ὅπως συνήθως –μήν παραξενευτεῖτε γι᾿ αὐτό πού λέω– θά τή φτιάξουμε ἐδῶ μαζί τήν ὁμιλία τώρα. Ἄν βοηθήσετε καλά, θά γίνει καλή, ἄν δέν βοηθήσετε… Μέ τήν προσευχή σας δηλαδή νά βοηθήσετε.

Οὗτος ὁ ἅγιος ἦτο κατά τούς χρόνους Κώνσταντος, τοῦ πατρός μέν Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου, ἐγγόνου δέ ὄντος Ἡρακλείου, ἐν ἔτει χογ’ (673). Ἐπειδή δέ ἐτιμήθη ἀπό τούς βασιλεῖς μέ μεγάλας τιμάς καί ἐφάνη ἱκανός εἰς τάς πολιτικάς διοικήσεις, διά τήν σοφίαν τῶν λόγων του καί διά τόν τρόπον καί τήν ἀγαθήν του προαίρεσιν, μάλιστα δέ διά τήν σύνεσιν, ἥν εἶχεν ἐκ τῆς πολυκαιρίας εἰς τό νά συμβουλεύῃ καλῶς τά πρακτέα. Διά ταῦτα, λέγω, πάντα ἀνεβιβάσθη εἰς τό ἀξίωμα τοῦ Πρωτοασηκρήτου καί ἔγινε συγκοινωνός εἰς τάς βουλάς τῶν βασιλέων. Ἐπειδή δέ ἀνοήτως καί δυσσεβῶς τῷ τότε καιρῷ ἐπεκράτει ἡ πονηρά καί αἱρετική δόξα τῶν μίαν θέλησιν ἐπί Χριστοῦ φρονούντων, οἱ ὁποῖοι διά τῆς αἱρέσεως ταύτης ἀνῄρουν τάς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ, διά τοῦτο ἐπροτίθεντο εἰς τάς ἀγοράς καί εἰς τάς ἐκκλησίας διατάγματα καί ὁρισμοί βασιλικοί ὑπερασπίζοντες καί στερεώνοντες τήν αἵρεσιν ταύτην.

Ὁ ἅγιος Εὐθύμιος ἔζησε τόν τέταρτο αἰώνα, τόν χρυσοῦ αἰώνα τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουμε τότε τούς μεγάλους πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, πολλούς ἁγίους, καί πολλά τότε ὁλοκληρώθηκαν γιά τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Καί τά ἔχουμε ἔκτοτε μέχρι σήμερα καί θά ὑπάρχουν μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Ἴσως ὄχι τυχαῖα ἦρθαν στό στόμα μου τά λόγια αὐτά, ὅτι ἔζησε τόν χρυσοῦν αἰώνα τῆς Ἐκκλησίας, καί μήπως στά λίγα λεπτά πού μένουν, πού ἔχουμε στή διάθεσή μας, νά ποῦμε κάτι, καί παρακαλῶ νά τό προσέξουμε.

Σήμερα ἔχουμε τή μνήμη δύο ὁσίων· τοῦ ὁσίου Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου καί τοῦ ὁσίου Μακαρίου τοῦ Ἀλεξανδρέως.

Ὁ κάθε χριστιανός ἔχει νά κάνει ἕναν κανόνα, ὅπως ὁ Θεός ἔχει ὁρίσει

Οἱ ἅγιοι αὐτοί μᾶς θυμίζουν ὅλους τούς ἄλλους ὁσίους ἀλλά καί ὅλους τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ὁποῖοι ἅγιοι ἔκαναν ὅλοι τους τόν κανόνα πού ὁ Θεός ἀνέθεσε στόν καθένα. Καί εἰδικότερα ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος χρόνια καί χρόνια πέρασε μέσα στίς ἐρήμους. Ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, ἡ ζωή στήν ἔρημο εἶναι ζωή στήν ἔρημο. Πολλοί ἅγιοι, θά ἔλεγε κανείς, πέρασαν πολλά χρόνια πολύ ἄχαρα στήν ἔρημο, ἑωσότου νά δεχθοῦν τήν οὐράνια παρηγορία.

Ἡ ἀποστολική περικοπή πού ἀκούσαμε ἀρχίζει μέ τή φράση· «Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τόν λόγον τοῦ Θεοῦ»1. Νά θυμᾶσθε τούς προεστῶτες σας, οἱ ὁποῖοι σᾶς κήρυξαν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ.

Δέν μποροῦμε κι ἐμεῖς σήμερα νά μή θυμηθοῦμε τούς δύο μεγάλους ἱεράρχες καί ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, πού τελοῦμε τή μνήμη τους. Τόν ἅγιο Ἀθανάσιο καί τόν ἅγιο Κύριλλο. Σύντομα νά ποῦμε δυό λόγια.

Εἶναι γνωστός καί ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος καί ὁ ἅγιος Κύριλλος σ᾿ ὅλους τούς χριστιανούς, ὡστόσο ὅμως εἶναι ἀνάγκη πάντοτε ἀλλά ἰδιαίτερα τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τους νά τούς ἐνθυμούμαστε περισσότερο καί νά μελετοῦμε τή ζωή τους. Καί οἱ δύο κατάγονταν ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια καί οἱ δύο ἦταν πατριάρχες Ἀλεξανδρείας. Ὁ πρῶτος, ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος, διάκονος ἀκόμη, ἔλαβε μέρος στήν Α’ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια καί ἔπαιξε ἐκεῖ τόν πρωτεύοντα ρόλο. Ὁ ἅγιος Κύριλλος ἔλαβε μέρος στήν Γ’ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 431 στήν Ἔφεσο. Ἦταν πρόεδρος τῆς Συνόδου, ἡ ὁποία κατεδίκασε τόν Νεστόριο, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι ἡ Παναγία δέν εἶναι Θεοτόκος ἀλλά Χριστοτόκος· δηλαδή γέννησε ἄνθρωπο.

Σήμερα τελοῦμε τή μνήμη δύο μεγάλων ὁσίων· τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου καί τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Ἀντωνίου τοῦ νέου ἀσκητοῦ, τοῦ ἐν Βερροίᾳ. Τελοῦμε ἐπίσης καί τή μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Γεωργίου τοῦ ἐν Ἰωαννίνοις.

Ποιούς ἁγιάζει ὁ Θεός;

Καί μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά σταματήσουμε λίγο στό θέμα αὐτό τῆς ἁγιότητος. Νά τό μελετήσουμε, νά ἐγκύψουμε σ᾿ αὐτό καί φυσικά νά μιμηθοῦμε τούς ἁγίους. Ἔχουμε πεῖ καί ἄλλη φορά ὅτι ὁ ἅγιος δέν γίνεται ἅγιος, ἐπειδή τό θέλει αὐτός ἤ ἐπειδή ἔστω κάνει καί ὑπεράνθρωπες πράξεις. Εἶναι ἅγιος, διότι ὁ Θεός τόν κάνει ἅγιο.

Οὗτοι οἱ ἅγιοι κατήγοντο ἀπό τήν Καππαδοκίαν, μονόκοιλοι ὄντες καί οἱ τρεῖς, πολλά δέ ἐπιτήδειοι εἰς τό νά ἱππεύωσι καί νά ἡμερώνωσι τούς νέους καί ἀγρίους ἵππους καί εἰς τό νά τρέχωσι μέ αὐτούς εἰς τήν πεδιάδα. Ἐν ὧ καιρῷ δέ εἶχον μίαν ἑορτήν εἰς τήν πατρίδα των, καλουμένην τοῦ Νεμεσίου Διός, ἐκάλεσαν καί τήν μάμμην των Νεονίλλαν διά νά τήν φιλεύσωσιν, ἡ δέ γερόντισσα διδαγμένη οὖσα τήν εἰς Χριστόν πίστιν διηγήθη εἰς τούς τρεῖς ἐγγόνους της τήν περί ἡμᾶς τοῦ Θεοῦ Λόγου οἰκονομίαν καί ἐνέπαιζε τά εἴδωλα. Ἡ διήγησις δέ αὕτη ἔγινεν εἰς τούς νέους ἀφορμή πίστεως καί σωτηρίας, διότι ταῦτα διηγουμένης τῆς μάμμης αὐτῶν ἐνθυμήθη ὁ καθ᾿ εἷς ἀπό αὐτούς ὅ,τι εἶδε εἰς τόν ὕπνον του. Ταῦτα δέ ὡδήγουν αὐτούς εἰς τό νά πιστεύσωσι τῷ Χριστῷ. Εὐθύς λοιπόν καί οἱ τρεῖς ἅγιοι ἐκρήμνισαν τά εἴδωλα καί τόν Χριστόν παρρησίᾳ ὁμολογήσαντες ἐβλήθησαν ἀπό τούς αὐθέντας αὐτῶν Ἕλληνας εἰς τήν πυράν. Καί ἐκεῖ τελειωθέντες οἱ μακάριοι ἐκομίσαντο τούς στεφάνους τοῦ μαρτυρίου.

Ὅσο περισσότερο ὁ Θεός προσέχει τόν πόθο μας, τόσο πιό πολύ θά ἀφήσει νά πειρασθοῦμε

Χαίρεται κανείς, ὅταν βλέπει τήν ἀνταπόκριση τοῦ πληρώματος, ὅπως λέγεται, τῆς Ἐκκλησίας, τήν ἀνταπόκριση τῶν πιστῶν, τήν ἀνταπόκριση, ἄν θέλετε, τή δική σας. Καί εἶναι μιά ἀνταπόκριση τό ὅτι πάλι αὐτή τήν ὥρα ἀφήσατε τήν ἀνάπαυσή σας, τόν ὕπνο σας, τή ζεστασιά σας καί ἤρθατε νά ἐκκλησιασθεῖτε. Δέν μπορεῖ νά μή λάβει κανείς ὑπόψιν αὐτή τήν ἀνταπόκριση, μέ τήν ἔννοια νά ἀνταποκριθεῖ μέ τή σειρά του πάλι κανείς σ᾿ αὐτή τήν ἀνταπόκριση.

Στόν ἑσπερινό τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων μεταξύ τοῦ δευτέρου καί τοῦ τρίτου ἀναγνώσματος ψάλαμε τόν στίχο· «Ἁμαρτωλοῖς καί τελώναις διά πλῆθος ἐλέους σου ἐπεφάνης Σωτήρ ἡμῶν· ποῦ γάρ εἶχε τό φῶς σου λάμψαι, εἰ μή τοῖς ἐν σκότει καθημένοις; Δόξα σοι». Ποῦ ἀλλοῦ θά ἔλαμπε τό φῶς τοῦ Κυρίου παρά σ᾿ αὐτούς οἱ ὁποῖοι κάθονταν καί κάθονται στό σκότος; Ὁ Κύριος ἐπεφάνη στούς ἁμαρτωλούς καί στούς τελῶνες διά πλῆθος ἐλέους· ἐπειδή εἶναι ἐλεήμων, εὔσπλαγχνος Θεός.

Νά θυμηθοῦμε, νά σκεφτοῦμε, νά προσευχηθοῦμε…

Πρίν ποῦμε ὁτιδήποτε ἄλλο, καθώς ἡ ἑορτή αὐτή σύν τοῖς ἄλλοις εἶναι καί ὁ ἁγιασμός τῶν ὑδάτων, καί φυσικά ὅλων τῶν ὑδάτων, καί ἐκείνων πού εἶναι στίς πηγές καί τῶν ὑδάτων πού εἶναι στά ποτάμια καί στίς θάλασσες, θεωρῶ σκόπιμο νά πῶ τό ἑξῆς· Καθώς θά ἁγιασθοῦν ὅλα τά ὕδατα, ὅπου θά γίνει ἡ ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ, μέ τή ρίψη τοῦ Σταυροῦ πού εἶναι τό ἁγιασμένο ξύλο πάνω στό ὁποῖο ὁ Κύριος παρέδωκε τό πνεῦμα του, θυσίασε τόν ἑαυτό του ὑπέρ ἡμῶν, νά δώσει ὁ Θεός νά ἔχει ὁ ἁγιασμός τῶν ὑδάτων αὐτή τή φορά καί ἄλλο ἀποτέλεσμα, καθώς στήν κοντινή μας θάλασσα συμβαίνουν ἤ μπορεῖ νά συμβοῦν πολλά καί ἀπό ἀέρος καί ἀπό θαλάσσης.

Ἡ ὥρα εἶναι ἕνδεκα. Σέ μία ὥρα θά περάσουμε στόν καινούργιο χρόνο. Ἀφήνουμε τόν παλαιό καί περνοῦμε στόν καινούργιο. Ὅπως εἴπαμε χθές τό βράδυ, καλό εἶναι ἐμεῖς οἱ χριστιανοί νά μή βιαζόμαστε νά περάσει ὁ χρόνος, γιά νά ἔλθει ὁ ἄλλος, ὅπως κάνουν συνήθως οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου αὐτοῦ, πού δέν ξέρουν καί κάνουν ὅ,τι τούς ἔρθει.

Γιά μᾶς βέβαια δέν ὑπάρχει στήν οὐσία τέλος ἑνός χρόνου καί ἀρχή ἄλλου χρόνου, ἀλλά κι ἄν τό πάρουμε ἔτσι, ὁ ἀπερχόμενος χρόνος δέν εἶναι πάντοτε χρόνος πού πρέπει νά θέλουμε νά φύγει ὅσο τό δυνατό γρηγορότερα, ἀλλά εἶναι ἕνας χρόνος κι αὐτός τοῦ Θεοῦ, ὅπως θά εἶναι κι ὁ ἄλλος πού θά ἔρθει. Καί ὁ Θεός, ὅσο κι ἄν ἐμεῖς δέν ἀξιοποιοῦμε τόν χρόνο, φροντίζει νά κάνει ἔτσι τά πράγματα, ὥστε νά ἀξιοποιοῦμε τόν χρόνο καί νά εὐλογούμεθα.

Ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς, ἐάν θά γίνουμε κοινωνοί ὅλων αὐτῶν πού ἔχουμε μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Τά θεῖα πράγματα δέν μπορεῖ κανείς νά τά πλησιάζει ὅπως ὅπως. Καί μακριά κανείς νά εἶναι ἀπό τά θεῖα πράγματα εἶναι κακό μεγάλο καί κοντά νά εἶναι, ἐάν δέν εἶναι ὅπως πρέπει, εἶναι ἐπίσης κακό. Ὁ Θεός ἔπλασε τόν Ἀδάμ μέ σκοπό νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό, καί ὁ Ἀδάμ τά ἔκανε θάλασσα. Τό ζήτησε νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό ἀλλά ἔτσι ὅπως τό ζήτησε, ὄχι μόνο δέν τό ἔλαβε, ἀλλά ἔπεσε ὑπό τήν ἐξουσίαν τοῦ διαβόλου. Δέν ἔπεσε ἁπλῶς στήν ἁμαρτία, ἀλλά καί ὑπό τήν ἐξουσίαν τοῦ διαβόλου.

Οἶστρος γιά τόν Κύριο

Μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός, ἀδελφοί μου, νά εἴμαστε στόν ναό του καί, ἐπίσης, μᾶς ἀξιώνει καί φέτος, γιά μιά ἀκόμη φορά, νά ἑορτάσουμε τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο καί νά κάνουμε αὐτή τή μικρή ἀγρυπνία εἰς τιμήν καί μνήμην του, καθώς ἀπό χρόνια τιμοῦμε ἰδιαίτερα αὐτόν τόν ἅγιο.
Δέν μποροῦμε νά προσπεράσουμε τόν ἅγιο Ἰγνάτιο. Δέν εἶναι δηλαδή ἡ περίπτωσή του ἕνα θέμα πού ἁπλῶς τό διαβάζουμε καί ἤ μᾶς εἶναι κάτι συνηθισμένο ἤ εἶναι κάτι πού ἔτσι ἤ ἀλλιῶς εὔκολα τό προσπερνοῦμε. Εἶναι μιά μοναδική περίπτωση· μοναδική μέ τή σχετική ἔννοια.

Ἐκεῖνο πού νομίζω πώς θά ἤθελε ὁ Θεός ἀπόψε νά ποῦμε –καί ἰδιαιτέρως πρέπει νά τό προσέξουμε– εἶναι ὅτι βλέπουμε σέ ὅλους τούς ἁγίους αὐτό τό πράγμα: μυστικά τούς φωτίζει ὁ Θεός τί νά κάνουν, τί νά ποῦν, πῶς νά φερθοῦν, καθώς ὅλοι οἱ ἅγιοι, καί οἱ ἅγιοι πού γιορτάζουμε σήμερα, ἀπελευθερώνονται ἀπό τό θέλημά τους, ἀπαρνοῦνται τόν ἑαυτό τους, δέν τόν λογαριάζουν καθόλου καί τόν παραδίδουν στόν Θεό. Ὁ πόθος τους, ὁ καημός τους, ἡ ὅλη μεριμνά τους εἶναι νά ὑπακούσουν στόν Θεό καί νά κάνουν τό θέλημά του. Ξεχνοῦν τόν ἑαυτό τους, καί εἶναι ἕτοιμοι νά παραδώσουν τόν ἑαυτό τους καί σέ θάνατο καί σέ ὅποια ἄλλη ταλαιπωρία.

Καί αὐτό τό βλέπουμε στούς τρεῖς παῖδες, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἕτοιμοι γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ νά ριφθοῦν στήν κάμινο καί οὔτε νοιάζονται ἄν ἐκεῖ εἶναι φωτιά.

Ἔχοντας, ἀδελφοί μου, ὑπ᾿ ὄψιν τόν ἅγιο Ἐλευθέριο καί τούς ἄλλους ἁγίους πού σήμερα γιορτάζουμε καί πού ἀκούσαμε στό συναξάρι, μόνο αὐτό θά ἤθελα νά ποῦμε· λίγο ἄν κρατήσει κανείς τόν ἑαυτό του κοντά στούς ἁγίους, κοντά στή ζωή τῶν ἁγίων, ἄν μή τι ἄλλο, ταπεινώνεται. Ταπεινώνεται, συντρίβεται. Παύει πιά νά ἔχει κάποια ἰδέα γιά τόν ἑαυτό του. Τί ἰδέα μπορεῖ νά ἔχει κάποιος ἀπό μᾶς; Τί ἰδέα μποροῦμε νά ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας, ἀφοῦ ἡ δική μας ἡ ζωή καθόλου δέν μοιάζει μέ τή ζωή τῶν ἁγίων; Παρ᾿ ὅλα αὐτά καλλιεργοῦμε καλή ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας. Παρ᾿ ὅλα αὐτά, ἀντί λίγο κι ἐμεῖς νά ὑπομείνουμε καί νά σηκώσουμε κάποιο βάρος, γογγύζουμε καί παραπονούμαστε. Παρ᾿ ὅλα αὐτά εἴμαστε ἀμελεῖς, ὀκνηροί καί τό δικαιολογοῦμε κιόλας.

Εἴθε οἱ ἅγιοι πού γιορτάζουμε ἀπόψε νά πρεσβεύσουν γιά μᾶς νά ξυπνήσει λίγο ἡ ψυχή μας. Ἄν μή τι ἄλλο, νά ἔλθουμε σέ συναίσθηση, νά ταπεινωθοῦμε, ν᾿ ἀνάψει λίγο ὁ ζῆλος μέσα στήν ψυχή μας καί ν᾿ ἀρχίσουμε κι ἐμεῖς λίγο-λίγο νά γινόμαστε χριστιανοί.

Οὗτοι οἱ ἅγιοι ἦσαν κατά τούς χρόνους Διοκλητιανοῦ καί Μαξιμιανοῦ τῶν ἀσεβῶν βασιλέων καί Λυσίου Δουκός, ἐπιτροπεύοντος τῆς ἐπαρχίας Λιμιτανέων, καί Ἀγρικολάου διοικοῦντος ὅλην τήν ἐπαρχίαν τῆς Ἀνατολῆς ἐν ἔτει 296. Ἄνωθεν δέ ἀπό τούς προγόνους των ἐσέβοντο μέν τόν Χριστόν, ἐκρύπτοντο δέ ὅτι εἶναι Χριστιανοί, διά τόν φόβον τῶν τυράννων καί διωκτῶν. Ἀπό τούτους λοιπόν ὁ μέν ἅγιος Εὐστράτιος κατήγετο ἀπό τήν πόλιν τῶν Ἀραβράκων, κατά δέ τήν ἀξίαν ἦτο Σαρινιάριος τῆς Δουκικῆς τάξεως καί εἰς αὐτήν εἶχε τά πρωτεῖα.

Οὐχ ὥσπερ Εὔα καί σύ τίκτεις ἐν λύπαις,

Χαράν γάρ ἔνδον, Ἄννα, κοιλίας φέρεις.

Ὁ Κύριος ἡμῶν καί Θεός θέλων νά ἑτοιμάσῃ δι᾽ ἑαυτόν ναόν ζωντανόν καί οἶκον ἅγιον διά νά κατοικήσῃ ἀπέστειλε τόν Ἄγγελον αὐτοῦ (ὅστις λέγουσιν ὅτι ἦτον ὁ Γαβριήλ) πρός τούς δικαίους Ἰωακείμ καί Ἄνναν, ἀπό τούς ὁποίους ηὐδόκησε νά γεννηθῇ ἡ κατά σάρκα μήτηρ αὐτοῦ. Καί τοῦτον ἀποστείλας προεμήνυσεν ὅτι θέλει συλλάβει ἡ στεῖρα καί γραῖα Ἄννα, ἵνα μέ τήν σύλληψιν τῆς στείρας βεβαιώσῃ τήν ἐκ τῆς Παρθένου ἄσπορον αὐτοῦ σύλληψιν καί ἄφθορον γέννησιν. Καί λοιπόν συνελήφθη ἡ ἁγία Θεοτόκος καί Παρθένος Μαρία ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς Ἄννης ἐξ σπέρματος τοῦ Ἰωακείμ καί ἐγεννήθη ὄχι καθώς λέγουσί τινες ἑπτά μηνῶν ἤ χωρίς ἀνδρός, ἄπαγε! Ἀλλ᾽ ἐννέα τελείων μηνῶν καί ἐκ συναφείας ἀνδρός, πλήν ἐξ ἐπαγγελίας καί Ἀγγέλου προρρήσεως καί ὑπέρ τούς νόμους τῆς φύσεως, διά τό ἄγονον τῆς Ἄννης καί διά τό γηραλέον αὐτῆς.

Οὗτος ἦτο κατά τούς χρόνους Διοκλητιανοῦ και Μαξιμιανοῦ τῶν τυράννων, ἐν ἔτει 300, καί πρότερον μέν ἔλαμψεν ἐν τῇ μοναδικῇ πολιτείᾳ, ὕστερον δέ διά τήν ὑπερβάλλουσαν ἀρετήν του ἔγινε καί ἀρχιερεύς. Ἐπειδή δέ μέ ἐλευθέραν φωνήν ἐκήρυττεν ὁ ἅγιος τήν εὐσέβειαν, συνελήφθη ἀπό τούς ἄρχοντας τῆς πόλεως Λυκίας καί ἐτιμωρήθη μέ δαρμούς καί στρεβλώσεις· ἔπειτα ἐρρίφθη εἰς τήν φυλακήν ὁμοῦ μέ ἄλλους χριστιανούς. Ἀφ᾿ οὗ δέ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἔγινε βασιλεύς τῶν χριστιανῶν μέ ψῆφον Θεοῦ, τότε ἠλευθερώθησαν ὅλοι οἱ χριστιανοί, ὅσοι ἦσαν δεδεμένοι εἰς τάς φυλακάς, ὁμοῦ δέ μέ αὐτούς ἠλευθερώθη καί ὁ μέγας οὗτος Νικόλαος. Δέν παρῆλθε δέ καιρός πολύς καί συνηθροίσθη εἰς τήν Νίκαιαν ὑπό τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου ἡ ἁγία καί οἰκουμενική πρώτη σύνοδος, ἐν ἔτει 325, τῆς ὁποίας μέρος ἦτο καί ὁ θεῖος Νικόλαος.

Οὗτος ὁ ἅγιος ὑπῆρχε κατά τούς χρόνους τοῦ μεγάλου Ἰουστινιανοῦ, ἐν ἔτει φκζ’ (527), καταγόμενος ἀπό τήν χώραν τῶν Καππαδοκῶν ἐκ τοῦ χωρίου τοῦ καλουμένου Μουταλάσκη, υἱός γονέων εὐσεβῶν Ἰωάννου καί Σοφίας. Εὐθύς λοιπόν κατά τήν ἀρχήν τῆς ζωῆς του ἔτρεξεν εἰς τήν τῶν μοναχῶν πολιτείαν καί ἐμβῆκεν εἰς ἕν μοναστήριον Φλαβιαναῖς ὀνομαζόμενον. Τόσον δέ ἐγκρατής ἔγινεν ὁ ἀοίδιμος ἀπό τήν νεαράν του ἡλικίαν, ὥστε βλέπων ποτέ ἕν μῆλον εἰς τόν κῆπον καί ἐπιθυμήσας νά τό φάγῃ ἐπῆρε μόνον αὐτό εἰς τάς χεῖρας καί εἶπεν· «Ὡραῖος ἦτον εἰς ὅρασιν καί καλός εἰς βρῶσιν ὁ ἐμέ θανατώσας καρπός»· ἔπειτα ἔρριψε τό μῆλον κατά γῆς καί κατεπάτησεν αὐτό μέ τούς πόδας του· καί ἀπό τότε ἔβαλεν ὅρον καί ἀπόφασιν εἰς ἑαυτόν νά μή φάγῃ ποτέ μῆλον εἰς ὅλην του τήν ζωήν. Καί εἰς φοῦρνον δέ ἀνημμένον ἐμβάς ποτέ ὁ ἅγιος ἐκβῆκεν ἀβλαβής, χωρίς νά ἐγγίσῃ τελείως τό πῦρ οὔτε εἰς αὐτά τά φορέματά του. Κατά δε τόν δέκατον ἕκτον χρόνον τῆς ἡλικίας του ὑπῆγεν ὁ ὅσιος εἰς τόν μέγαν Εὐθύμιον καί ἀπό αὐτόν ἐπέμφθη εἰς τό κοινόβιον τοῦ ἁγίου Θεοκτίστου, διότι ἦτον ἀγένειος. Ἐκεῖ λοιπόν διατρίβων ὁ θεῖος Σάββας ἐλάμβανε πολλήν ὠφέλειαν ἀπό ὅλους τούς ἀδελφούς, ἐπειδή ἐμιμεῖτο ἑκάστου τήν ἀρετήν καί τήν θεοφιλῆ πολιτείαν· ὅθεν διά τήν αἰτίαν ταύτην ὠνόμαζεν αὐτόν ὁ μέγας Εὐθύμιος παιδαριογέροντα.

Πλήσας μελῶν γῆν ἡδέων Ἰωάννης,

Εἰς οὐρανούς ἄνεισι συνθήσων μέλη.

Ἀφοῦ γέμισε τή γῆ μέ εὐχάριστες ψαλμωδίες ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ἀνεβαίνει τώρα στούς οὐρανούς νά συνθέσει ἐκεῖ μελωδίες.

Οὗτος ἦτο κατά τούς χρόνους Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου, ἐν ἔτει 716, ἔφθασε δέ καί ἕως τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Κωνσταντίνου τοῦ Κοπρωνύμου, τοῦ ἐν ἔτει 741 βασιλεύσαντος, καταγόμενος ἀπό τήν Δαμασκόν –γι᾽ αὐτό λέγεται Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός– ἐκ γένους λαμπροῦ καί στολισμένου μέ τήν ὀρθόδοξον πίστιν. Ἐπειδή δέ ἔτυχε νά ἔχῃ φιλάρετον καί φιλόκαλον πατέρα, ἐγυμνάσθη ὁμοῦ μέ τόν συνανατροφόν του θεῖον Κοσμᾶν πᾶσαν σοφίαν, καί τήν ἔξωθεν τῶν Ἑλλήνων καί τήν ἔσωθεν καί ἰδικήν μας παρά τινος διδασκάλου ὀνομαζομένου καί ἐκείνου Κοσμᾶ, ἀνδρός εὐλαβεστάτου καί σοφωτάτου, ὅστις ἐπωνομάζετο μέν Ἀσηκρῆτις, ἐξηγοράσθη δέ ἀπό τόν πατέρα τοῦ θείου Ἰωάννου ὁμοῦ μέ ἄλλους αἰχμαλώτους. Ὅθεν ἐπειδή ἔτυχον τοιοῦτον σοφόν διδάσκαλον, ἔφθασαν καί οἱ δύο εἰς τό ἄκρον τῆς σοφίας.

Ξίφει πατήρ θύσας σε, μάρτυς Βαρβάρα,

Ὑπῆρξεν ἄλλος Ἀβραάμ διαβόλου.

Καθώς ὁ πατέρας σου σέ θυσίασε μέ τό ξίφος, μάρτυς Βαρβάρα, ἔγινε ἄλλος Ἀβραάμ, Ἀβραάμ τοῦ διαβόλου. Δηλαδή ἐνῶ ὁ Ἀβραάμ πού γνωρίζουμε ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη πῆγε νά κάνει ἐντολή τοῦ Θεοῦ, θυσιάζοντας τό παιδί του, ὁ πατέρας ὁ δικός σου ἔγινε Ἀβραάμ τοῦ διαβόλου, διότι τελικά τή σκότωσε ὁ ἴδιος ὁ πατέρας της.

Αὕτη ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 290, θυγάτηρ ἑνός ἕλληνος· καταγομένη μέν ἀπό τήν Ἀνατολήν, φυλαττομένη δέ μέσα εἰς ἕνα πῦργον ὑψηλόν, διά τήν ἀνθοῦσαν τοῦ σώματος αὐτῆς ὡραιότητα. Αὕτη λοιπόν ἡ σεμνοτάτη παρθένος παρά Θεοῦ ἐδιδάχθη τήν εὐσέβειαν. Ὅθεν τόν Χριστόν σεβομένη κρυφίως δέν ἐδυνήθη νά κρυφθῇ ἀπό τόν ἀσεβῆ πατέρα της, διότι ἐκεῖνος ἐγνώρισε τά περί αὐτῆς, ὅτε αὐτός μέν εἶπε νά γένωσι δύο παράθυρα εἰς τό παρ᾽ αὐτοῦ κτισθέν λουτρόν, ἡ δέ ἁγία ἐπρόσταξε νά γένωσι τρία παράθυρα, τά ὁποῖα καί ἔγιναν.

Ἡ εὐαγγελική περικοπή σήμερα ἀναφέρεται στό θαῦμα πού ἔκανε ὁ Κύριος στόν τυφλό πού συνάντησε στήν Ἰεριχώ.

Εἶναι κι αὐτό τό περιστατικό, τό θαῦμα, θά λέγαμε, κλασσικό. Καί φυσικά ὁ Κύριος δέν ἔκανε τά θαύματα ἁπλῶς γιά νά κάνει θαύματα, ἀλλά τά ἔκανε ὥστε καί διά τῶν θαυμάτων νά μιλήσει σέ κάθε ἄνθρωπο, νά φέρει σέ κάθε ἄνθρωπο τό μήνυμα τῆς σωτηρίας.

Ἡ Ἐκκλησία ἀκριβῶς συνεχίζει τό ἔργο τοῦ Κυρίου καί κάθε Κυριακή ἀλλά καί κάθε φορά πού γίνεται ἡ Θεία Λειτουργία, μᾶς παρουσιάζει καί ἀποστολική καί εὐαγγελική περικοπή.

Οὗτος ἦτον ἀπό τήν πόλιν Βηθσαϊδᾶν, υἱός μέν Ἰωνᾶ, ἀδελφός δέ Πέτρου τοῦ Ἀποστόλου· ἔγινε δέ πρότερον μαθητής Ἰωάννου τοῦ μεγάλου Προδρόμου καί βαπτιστοῦ, ἀλλ᾿ ἔπειτα, ὅτε ἤκουσε τόν διδάσκαλόν του λέγοντα καί δακτυλοδεικτοῦντα τόν Ἰησοῦν Χριστόν· «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου», τότε, λέγω, ἀφήσας τόν Πρόδρομον ἠκολούθησε τόν Χριστόν. Ἀλλά καί πρός τόν ἀδελφόν του τόν κορυφαῖον Πέτρον οὗτος εἶπεν· «Εὑρήκαμεν τόν Μεσσίαν», καί μέ τόν λόγον αὐτόν εἵλκυσε τόν Πέτρον εἰς τόν τοῦ Χριστοῦ πνευματικόν ἔρωτα. Καί ἄλλα πολλά εὑρίσκονται εἰς τήν θεόπνευστον Γραφήν εἰρημένα περί τοῦ ἀποστόλου τούτου. Εἰς ἄλλον μέν λοιπόν ἀπόστολον ἄλλο μέρος τῆς οἰκουμένης ἐκληρώθη.

Οὗτος ἡγιάσθη ἀπό τήν κοιλίαν τῆς μητρός του καί ἔγινε κατοικητήριον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Εἶναι ὅ,τι χρειάζεται αὐτή ἡ φράση, γιά νά μπορέσουμε νά ποῦμε δυό λόγια, ἀλλά ἄς δοῦμε καί τόν ὑπόλοιπο βίο.

Διά τοῦτο σκορπίσας ὅσον πλοῦτον εἶχεν εἰς τούς πτωχούς καί γενόμενος μοναχός ὑπερέβαλεν ὅλους τούς τότε μοναχούς κατά τήν σκληραγωγίαν καί τήν ἐπίπονον ἄσκησιν. Ἔπειτα ἐπῆγεν εἰς τήν ἔρημον καί ἐμβῆκεν ἐντός σπηλαίου· ἐκεῖ δέ εὑρισκόμενος ἔλαβε τροφήν ἀπό θεῖον Ἄγγελον καί ἔγινεν ἰατρός διαφόρων καί ἀνιάτων παθῶν, διότι ὅτε ἠκολούθει θανατηφόρος ἀσθένεια εἰς τά νήπια καί ἀπέθνησκον, ἔμενον δέ ἄτεκνοι οἱ γονεῖς των, τότε ὅσαι μητέρες ἐπεκαλοῦντο μετά πίστεως τό ὄνομα τοῦ ἁγίου τούτου Στυλιανοῦ καί ζωγράφιζον τήν ἁγίαν αὐτοῦ εἰκόνα, πάλιν ἐγέννων ἄλλα τέκνα. Ἀλλά καί τά ἀσθενοῦντα νήπια ἐλυτρώνοντο ἀπό τήν ἀσθένειαν.

Ἡ ἑορτή καί ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς ἑορτῆς

Μία ἀπό τῆς μεγάλες ἑορτές πού εἶναι ἀφιερωμένες στήν Παναγία εἶναι καί ἡ ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου. Εἶναι μία ἑορτή ἡ ὁποία στηρίζεται στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία τήν ἀπεδέχθη πλήρως καί εἶναι ἰσάξια μέ τίς ἄλλες θεομητορικές ἑορτές. Ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, ὅπως κι ἄν ξεκίνησε ἡ ἑορτή, ἐφόσον τήν ἀπεδέχθη ἡ Ἐκκλησία, τελείωσε· αὐτή εἶναι καί νά τή δεχθοῦμε ἔτσι.

Κατά τήν παράδοση, μόλις ἔγινε ἡ Παναγία τριῶν ἐτῶν, οἱ γονεῖς της τήν πῆγαν στόν ναό τοῦ Σολομῶντος καί τήν παρέδωσαν στόν ἀρχιερέα, καί ἔμεινε ἐκεῖ στόν ναό, στά ἅγια τῶν ἁγίων, οὔτε λίγο οὔτε πολύ δώδεκα χρόνια. Τριῶν ἐτῶν πῆγε καί βγῆκε ἀπό κεῖ δεκαπέντε ἐτῶν.

Σήμερα πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου ἀποστόλου καί εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, ἡ εὐαγγελική περικοπή ἦταν ἀπό τό Εὐαγγέλιό του καί εἶναι ἡ περικοπή ἡ ὁποία ἀναγινώσκεται τήν ἡμέρα πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἀποστόλου.

Ὁ Κύριος «εἶδε ἄνθρωπον καθήμενον ἐπί τό τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον, καί λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. Καί ἀναστάς ἠκολούθησεν αὐτῷ». Ἀμέσως ὁ Ματθαῖος ἀκολούθησε τόν Κύριο. «Καί ἐγένετο αὐτοῦ ἀνακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ…» Ἔπειτα ὁ Ματθαῖος κάλεσε τόν Χριστό στό σπίτι του καί τοῦ ἔκανε τραπέζι. «Καί ἰδού πολλοί τελῶναι καί ἁμαρτωλοί ἐλθόντες συνανέκειντο τῷ Ἰησοῦ καί τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔζησε τόν 14ο αἰώνα· προερχόταν ἀπό τήν Πόλη, τήν Κωνσταντινούπολη. Ἀλλά ὅπως ἦταν τότε γενικότερα ἡ συνήθεια σέ ψυχές σάν τόν ἅγιο Γρηγόριο πού ἔχουν ἔφεση μέσα τους, δέν μποροῦσε νά γίνει ἀλλιῶς, καί τόν εἵλκυσε τό Ἅγιον Ὄρος. Κατέφυγε λοιπόν στό Ἅγιον Ὄρος. Βέβαια, ἐγώ δέν θά πῶ ὅ,τι θά πῶ τώρα ἀπό πλευρᾶς ἱστορικῆς, γιά νά ἐπιμείνουμε σέ κάποιες λεπτομέρειες. Τά ἱστορικά στοιχεῖα μπορεῖ κανείς καί μόνος του νά τά βρεῖ. Θά προσπαθήσουμε κυρίως νά δοῦμε τά στοιχεῖα ἐκεῖνα πού συνιστοῦν τή διδασκαλία του, καί αὐτά νά προσέξουμε ἰδιαίτερα.

Καί στήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ὅπως καί ἄλλες φορές, ἔχουμε κάποιον _νομικό τόν χαρακτηρίζει τό Εὐαγγέλιο_ ὁ ὁποῖος, ὅπως προσθέτει πάλι ὁ εὐαγγελιστής, ἔρχεται καί ἐρωτᾶ τόν Κύριο τί νά κάνει γιά νά κληρονομήσει τήν αἰώνια ζωή.

Ὁ νομικός καί οἱ ἐπιφυλάξεις του

Ὁπωσδήποτε ἐνδιαφέρεται γιά τήν αἰώνια ζωή αὐτός ὁ νομικός, βαθύτερα ὅμως φρονεῖ ὅτι εἶναι δύσκολα τά πράγματα, εἶναι μπερδεμένα, δέν εἶναι ξεκαθαρισμένα καί ἐπίσης πιστεύει _γι᾿ αὐτό καί ἔρχεται μέ πειρακτική διάθεση στόν Κύριο_ πιστεύει ὅτι καί ὁ Κύριος δέν μπορεῖ νά τοῦ τά ξεκαθαρίσει.

Ἡ φυσιολογική ζωή γιά τόν ἄνθρωπο

Σήμερα κάνουμε τήν ἀγρυπνία, γιά νά τιμήσουμε ἕναν νέο ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ὅσιο Ἀρσένιο τόν Καππαδόκη. Ὑποθέτω ὅτι οἱ περισσότεροι ἔχουμε μελετήσει τόν βίο τοῦ νέου αὐτοῦ ἁγίου.

Καθώς ἔχουμε ὑπ᾿ ὄψιν μας τή ζωή τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου ἀλλά καί τή ζωή τῶν ἄλλων ἁγίων, καί καθώς ἀναφερόμαστε στούς ἁγίους καί ὅλο καί περισσότερο δίνουμε τήν ψυχή μας σ᾿ αὐτό πού ἔδωσαν κι αὐτοί τήν ψυχή τους, νομίζω ὅτι σιγά-σιγά ὅλοι μας βεβαιωνόμαστε πώς αὐτή εἶναι ἡ φυσιολογική ζωή γιά τόν ἄνθρωπο, ἡ ζωή τοῦ ἁγίου.

Στήν ἀποστολική περικοπή πού ἀκούσαμε, καί ἡ ὁποία εἶναι ἀπό τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, περιέχονται καί αὐτά τά λόγια· «Ἔγειρε ὁ καθεύδων καί ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν, καί ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός».1 Ξύπνα σύ πού κοιμᾶσαι καί σήκω ἐπάνω ἀπό τούς νεκρούς, καί ὁ Χριστός θά σέ φωτίσει. Εἶναι λόγια πού ἀπευθύνονται σέ κάθε ἄνθρωπο πού ἔρχεται στόν κόσμο αὐτό.

Ὁ καθένας σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, ἄν θέλει νά σωθεῖ, θά πάθει πολλά. Διότι μέσα στήν ψυχή βαθιά ὑπάρχει πολλή ἁμαρτία. Καί ἡ ἁμαρτία δέν φεύγει, παρά μόνο ἄν ζοριστεῖ ὁ ἄνθρωπος. Χρειάζεται, ἑπομένως, νά στρωθεῖ κάτω κανείς καί νά ὑπομείνει ὅ,τι χρειαστεῖ νά ὑπομείνει. Τό πιό δύσκολο ἀπ᾿ ὅλα εἶναι νά ἀντέξεις νά δεῖς τόν ἑαυτό σου.

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τιμᾶ τή μνήμη τῶν ἁγίων καί θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ καί τῆς μητέρας τους Θεοδότης. Καί ὅπως κάθε μέρα καί σήμερα ἡ Ἐκκλησία, καθώς τιμᾶ τή μνήμη τῶν ἁγίων καί προβάλλει τούς ἁγίους, μᾶς καλεῖ νά τιμήσουμε τούς ἁγίους, νά τούς παρακαλέσουμε νά πρεσβεύσουν γιά μᾶς καί νά ζητήσουμε τή Χάρι τους καί τήν εὐλογία τους. Ἀλλά μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία καί νά σκεφθοῦμε σοβαρά, πολύ σοβαρά, ἐπάνω στό ἑξῆς θέμα.

Κάποιες σκέψεις μέ ἀφορμή τήν ἱστορία μας

Σήμερα θά ἤθελα νά ἀναφερθῶ σέ κάποια θέματα, παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τό ὅτι ἀπόψε γιορτάζουμε τή Σκέπη τῆς Παναγίας μας καί ἐπίσης ἔχουμε τήν ἐπέτειο τῆς ἐπιθέσεως τοῦ ἐχθροῦ στήν πατρίδα μας τό 1940 καί τῆς ἀντικρούσεώς του ἀπό τόν ἑλληνικό στρατό. Νά πάρουμε συγχρόνως ἀφορμή καί ἀπό τά δεινά πού ἀκολούθησαν σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση, μετά δηλαδή τό ᾿40, ἀλλά καί σέ πολλές ἄλλες περιπτώσεις.

Ἐπιτελούσαμε χθές τή μνήμη τοῦ μεγαλομάρτυρος ἁγίου Δημητρίου, καί σήμερα ἐπιτελοῦμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Νέστορος, ὁ ὁποῖος ἐχρημάτισε μαθητής τοῦ ἁγίου Δημητρίου, καί μέ τήν εὐχή του νίκησε τόν Λυαῖο καί μαρτύρησε καί αὐτός.

Καθώς λοιπόν γιορτάζουμε τήν ἑορτή τῶν μαρτύρων καί καθώς βλέπουμε κάθε μέρα ὅτι οἱ χριστιανοί τῶν ἡμερῶν μας –ἐμεῖς οἱ σημερινοί χριστιανοί– μᾶλλον δέν ἔχουμε πάρει σωστά τά πράγματα, καί εὔκολα ἀποκάμνουμε, εὔκολα κουραζόμαστε, εὔκολα χάνουμε τό θάρρος, εὔκολα χαλαρώνουμε καί εἴμαστε ἕτοιμοι νά ἐγκαταλείψουμε τόν ἀγώνα, θά ἤθελα νά παρακαλέσω τήν ἀγάπη ὅλων μας νά τό προσέξουμε αὐτό τό θέμα.

Ὀφείλομεν εὐχαριστίας καί εὐγνωμοσύνην εἰς τόν ἐν Τριάδι Θεόν καί εἰς τόν Μεγαλομάρτυρα Ἅγιον Δημήτριον, ἀλλά καί εἰς Ὑμᾶς, Παναγιώτατε, διά τήν πλουσίαν πνευματικήν πανδαισίαν τήν ὁποίαν ἀπολαμβάνομεν κατά τάς ἡμέρας αὐτάς ἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ τῆς μνήμης τοῦ Μεγαλομάρτυρος καί Μυροβλήτου Ἁγίου Δημητρίου.

Ἀπό ἔτους εἰς ἔτος συνειδητοποιοῦμεν ὅλο καί περισσότερον τήν πραγματικότητα τῶν ἑορτῶν εἰς τιμήν τοῦ Ἁγίου πολιούχου μας καί ἡ ὠφέλεια τῶν ψυχῶν μας συνεχῶς μεγαλώνει.

Θά ἤθελον ἐπίσης, Παναγιώτατε, νά ἐπισημάνω τό γεγονός ὅτι, ἐφ᾿ ὅσον τό ἔτος αὐτό ἀφιερώθη ἀπό τήν Παναγιότητά Σας εἰς τήν νεότητα, ἦτο πολύ φυσικόν καί τό γενικόν θέμα κατά τάς ἡμέρας αὐτάς νά ἀναφέρεται εἰς τόν Ἅγιον Δημήτριον καί τήν νεότητα, ὅπως πολύ ὀρθῶς ἀπεφασίσατε.

Δι᾿ αὐτό καί τό θέμα τῆς ἰδικῆς μου ὁμιλίας ἐντάσσεται εἰς τό γενικόν θέμα καί εἶναι· «Ὁ Ἅγιος Δημήτριος καί οἱ βαθύτεροι πόθοι τῶν νέων».

Ἀπόψε ἔχουμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Ἀρέθα καί τῆς ἁγίας μάρτυρος Σεβαστιανῆς. Λαμβάνοντες ὑπ᾿ ὄψιν γενικῶς τά μαρτύρια καί παίρνοντας ἀφορμή ἀπό αὐτά πού γράφει τώρα ἐδῶ ὁ Συναξαριστής γιά τήν ἁγία μάρτυρα Σεβαστιανή, μοῦ φαίνεται ὅτι ὁ Θεός θέλει νά ποῦμε περίπου τά ἑξῆς. Νομίζω ὅτι ὅλοι ὅσοι ἀναγινώσκουν τά συναξάρια, ὅσοι τά ἀκοῦν, λαμβάνουν μιά κάποια γνώση, ἀλλά ἴσως μένουν καί μέ μιά ἀπορία. Καί ἔχω καί ἕναν φόβο μήπως δέν τά καταλαβαίνουμε τελικά σωστά ὅλα αὐτά πού λέγονται.

Ὅπως γνωρίζουμε, μιά ἀπό τίς καθολικές ἐπιστολές τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι τοῦ ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου.
Ὑπάρχει εἰδική φυλλάδα πού ἔχει τήν ἀκολουθία τοῦ ἁγίου ἀποστόλου καί ὡς ἀναγνώσματα ἔχει τρία κείμενα ἀπό τήν ἐπιστολή του.
Τό πρῶτο ἀνάγνωσμα εἶναι οἱ στίχοι 1-12 τοῦ πρώτου κεφαλαίου. Νά διαβάσουμε τούς πρώτους στίχους. Ἰάκωβος, Θεοῦ καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ δοῦλος, ταῖς δώδεκα φυλαῖς ταῖς ἐν τῇ διασπορᾷ χαίρειν. Πᾶσαν χαράν ἡγήσασθε, ἀδελφοί μου, ὅταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις, γινώσκοντες ὅτι τό δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως κατεργάζεται ὑπομονήν· ἡ δέ ὑπομονή ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦτε τέλειοι καί ὁλόκληροι, ἐν μηδενί λειπόμενοι.

Τό θαῦμα αὐτό πού ἔγινε ἀπό τόν Κύριο καί ἀκούσαμε μόλις προηγουμένως, ἔλαβε χώραν πέρα ἀπ᾿ τήν λίμνη τῆς Γαλιλαίας στά Γάδαρα, στήν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν.

Καί θά μπορούσαμε νά προσέξουμε ἰδιαίτερα τρία βασικά σημεῖα πού βρίσκουμε σ᾿ αὐτή τήν εὐαγγελική περικοπή καί πού περιέχει γενικότερα τό θαῦμα αὐτό, τήν θεραπεία ἑνός δαιμονισμένου.

«Καὶ κατέπλευσεν» λέει, «εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, ἥτις ἐστὶν ἀντίπερα τῆς Γαλιλαίας. Ἐξελθόντι δὲ αὐτῷ ἐπὶ τὴν γῆν ὑπήντησεν αὐτῷ ἀνήρ τις ἐκ τῆς πόλεως», μόλις βγῆκε δηλαδή ἀπό τό καραβάκι στήν ξηρά, νά, μπροστά τους ἕνας ἄνδρας «ἐκ τῆς πόλεως, ὃς εἶχε δαιμόνια ἐκ χρόνων ἱκανῶν, καὶ ἱμάτιον οὐκ ἐνεδιδύσκετο καὶ ἐν οἰκίᾳ οὐκ ἔμενεν, ἀλλ᾿ ἐν τοῖς μνήμασιν. Ἰδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν καὶ ἀνακράξας προσέπεσεν αὐτῷ καὶ φωνῇ μεγάλῃ εἶπε· τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου; δέομαί σου, μή με βασανίσῃς».

Ἐπειδή σήμερα εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νά ἀναγινώσκεται ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Λουκᾶ1 καί ἑπομένως δέν ἀνεγνώσθη ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς Κυριακῆς. Καί παρακαλῶ τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε τρία σημεῖα στήν εὐαγγελική αὐτή περικοπή πού μόλις ἀκούσαμε.

Στήν ἀρχή τοῦ 10ου κεφαλαίου τοῦ κατά Λουκᾶν εὐαγγελίου διαβάζουμε ὅτι ὁ Κύριος ἀνέδειξε καί ἄλλους ἑβδομήκοντα μαθητάς, πού τούς ἔστειλε πρίν ἀπό αὐτόν σέ κάθε πόλη καί τόπο πού ἔμελλε νά ἐπισκεφθεῖ, δίνοντάς τους καί τή δύναμη νά θαυματουργοῦν.

Ἑρμηνεύοντας τήν παραβολή ὁ Κύριος, ἀναφέρεται σέ τέσσερις κατηγορίες ἀνθρώπων. Ἡ πρώτη εἶναι αὐτοί οἱ ὁποῖοι ἀκοῦν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά σάν νά μήν τόν ἀκοῦν. Ἀμέσως ἔρχεται ὁ διάβολος καί τόν παίρνει ἀπό τίς καρδιές τους. Καί αὐτό δέν γίνεται τυχαῖα. Εἶναι σάν κουφός ὁ ἄνθρωπος, ἀπρόθυμος, ἀναίσθητος, δέν προσμένει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ μέ ἀγάπη καί μέ διάθεση καλή· τελικά δηλαδή ἡ ψυχή του εἶναι σάν πατημένη γῆ, γι᾿ αὐτό δέν πιάνει ὁ σπόρος.

Ἡ συνηθισμένη καί ἡ οὐράνια κατάσταση

Ὅλοι, ὑποθέτω, ἔχουμε μιά προσωπική πείρα –ἄλλος λιγότερο, ἄλλος περισσότερο– ὅτι, ὅταν μέσα στήν ψυχή μας ὑπάρχει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, τό φῶς τοῦ Θεοῦ, ὅταν ὑπάρχει μιά καλή κατάσταση, τότε τά βλέπουμε καί τά ἐκτιμοῦμε ἀλλιῶς τά πράγματα, τά ζυγίζουμε καί τά καταλαβαίνουμε ἀλλιῶς. Καί μάλιστα, αὐτές τίς ὧρες ἀπορεῖ κανείς μέ τόν ἑαυτό του, πῶς ἄλλες ὧρες αἰσθάνεται ὅτι εἶναι σέ ἕνα σκοτάδι, σέ μιά ἀναισθησία, καί σάν νά μήν καταλαβαίνει τά τοῦ Θεοῦ, ὅπως τά καταλαβαίνει τίς ὧρες αὐτές, πού ἔχει ἕνα κάποιο φῶς μέσα του.

Ὧνπερ διηκόνησας ἐν γῇ πραγμάτων,

Ἐν οὐρανοῖς, Φίλιππε, μισθόν λαμβάνεις.

Οὗτος ἦτο ἀπό τήν Καισάρειαν τῆς Παλαιστίνης, τέσσαρας θυγατέρας ἔχων προφητευούσας,ἀπό τάς ὁποίας ἦτον ἡ Ἑρμιόνη καί ἡ Εὐτυχία, καθώς περί τούτου ἀναφέρει ὁ θεῖος Λουκᾶς εἰς διάφορα μέρη τῶν Πράξεων, καί Εὐαγγελιστήν αὐτόν ὀνομάζει, λέγων· «Τῇ ἐπαύριον ἐξελθόντες οἱ περί τόν Παῦλον ἤλθομεν εἰς Καισάρειαν, καί εἰσελθόντες εἰς τόν οἶκον Φιλίππου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ (τοῦ) ὄντος ἐκ τῶν ἑπτά (διακόνων δηλαδή) ἐμείναμεν παρ᾿ αὐτῷ. Τούτῳ δέ ἦσαν θυγατέρες παρθένοι τέσσαρες προφητεύουσαι».

Καί προφθάσασα τήν τομήν Εὐλαμπία,

Εὐλαμπίῳ τμηθέντι κοινωνεῖ στέφους.

Οὗτοι οἱ ἅγιοι μάρτυρες ἦσαν κατά τούς χρόνους Μαξιμιανοῦ ἐν ἔτει 296, ἡγεμονεύοντος ἐν Νικομηδείᾳ Μαξίμου. Κατεκρύπτοντο δέ οὗτοι εἰς τό βουνόν μέ ἄλλους πολλούς χριστιανούς διά τόν φόβον τοῦ διωγμοῦ· μίαν φοράν δέ ἐστάλη ὁ ἅγιος Εὐλάμπιος εἰς τήν πόλιν τῆς Νικομηδείας, διά νά ἀγοράσῃ ψωμία, καί βλέπων τά βασιλικά γράμματα τά ὁποῖα ἔστειλεν ὁ Μαξιμιανός ἐναντίον τῶν χριστιανῶν, ἀνατεθειμένα εἰς τό μέσον τῆς πόλεως, ἐδιάβασεν αὐτά, καί εὐθύς συνελήφθη ἀπό τούς εἰδωλολάτρας. Παρασταθείς δέ εἰς τόν βασιλέα καί ἐρωτηθείς περί τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, ὡμολόγησε φανερά ὅτι εἶναι χριστιανός.

Οὗτος ὁ ὅσιος Ἀνδρόνικος ἦτο ἀπό τήν μεγάλην Ἀντιόχειαν ἐν ἔτει 540, ἀργυροπράτης κατά τήν τέχνην, εὐλαβής πολλά· γεμάτος ἀπό ἀγαθά ἔργα καί πλούσιος ἀπό τά σωματικά ἀγαθά. Οὗτος ἐπῆρε μέ γάμον γυναῖκα τήν Ἀθανασίαν, ἥτις καί αὐτή ἦτο σεμνή καί θεοφιλής. Συμφωνήσας δέ μέ αὐτήν εἰς καλόν καί θεάρεστον πρᾶγμα, ἐμοίρασαν εἰς τρία τόν πλοῦτόν των, καί τό μέν ἕν μέρος ἔδιδαν ἀφθονοπαρόχως εἰς τούς πτωχούς, τό δέ ἄλλο τό ἔδιδαν δάνειον, χωρίς τόκον, εἰς τούς χρείαν ἔχοντας· τό δέ τρίτον μέρος τό οἰκονόμουν εἰς τό ἐργαστήριον τοῦ ἀργυροπρατείου, διά νά ἐκβάζουν τά πρός τό ζῆν ἀναγκαῖα.

Σήμερα εἶναι ἡ ἑορτή τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Πελαγίας πού ἔζησε ἁμαρτωλή ζωή, ὕστερα ὅμως ἔγινε ἁγία, καί τῆς ἁγίας Ταϊσίας πού ἐπίσης ἔζησε ἁμαρτωλή ζωή. Νομίζω πώς εἶναι μιά καλή εὐκαιρία νά ἀναφερθοῦμε λίγο στό θέμα τό ἠθικό. Καί τῶν δύο ἁγίων ὁ βίος εἶναι πολύ σύντομος, καί θά μοῦ ἐπιτρέψετε πρῶτα νά διαβάσω ἀπό τόν Συναξαριστή.

Ἡ εὐαγγελική περικοπή σήμερα εἶναι ἀπό τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο καί ἀναφέρεται ὅπως ἀκούσαμε στήν ἀνάσταση τοῦ υἱοῦ τῆς χήρας ἀπό τήν Ναΐν.

Λέει λοιπόν ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς· «Ἐγένετο ἐν τῷ ἑξῆς ἐπορεύετο εἰς πόλιν καλουμένην Ναΐν… τῇ μητρὶ αὐτοῦ». Ἔχουμε ἐδῶ στήν εὐαγγελική περικοπή τό γεγονός αὐτό τοῦ θανάτου, πού ὅλοι, θέλουμε δέν θέλουμε, ἔτσι ἤ ἀλλιῶς ἔχουμε πείρα. Ὄχι μόνον ὅτι βλέπουμε συχνά νά πεθαίνουν οἱ ἄνθρωποι, ὄχι μόνον πεθαίνουν δικά μας ἀγαπητά πρόσωπα, ἀλλά νιώθουμε νά πλησιάζει καί ἡ δική μας ἡμέρα, ἡ ἡμέρα τοῦ θανάτου μας.

Αὕτη ἡ ἁγία ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Διοκλητιανοῦ καί Δομετίου κόμητος ἐν ἔτει 290, δούλη Κλαυδίου τινός. Ἀκούσας δέ ὁ κόμης Δομέτιος περί αὐτῆς, ὅτι εἶναι χριστιανή, γράφει εἰς τόν αὐθέντην της Κλαύδιον νά ἀποστείλῃ τήν Χαριτίνην εἰς αὐτόν διά νά τήν ἐξετάσῃ· ὁ δέ αὐθέντης αὐτῆς λυπηθείς, ἐνεδύθη σάκκον· ἤτοι τρίχινον φόρεμα καί ἐθρήνει. Ἡ δέ Χαριτίνη παρηγοροῦσα αὐτόν, ἔλεγε· μή λυποῦ, αὐθέντα μου, ἀλλά χαῖρε, ἐπειδή ἐγώ ἔχω νά λογισθῶ εἰς τόν Θεόν μία εὐπρόσδεκτος θυσία διά τάς ἰδικάς μου καί ἰδικάς σου ἁμαρτίας. Ὁ δέ Κλαύδιος ἀπεκρίθη· Δούλη τοῦ Θεοῦ, ἐνθυμοῦ καί ἐμέ πλησίον εἰς τόν ἐπουράνιον Βασιλέα.

Ἱερόθεος ἱερώθη σοι πάλαι,
Νῦν δ᾿ αὖ μεταστάς καί συνήφθη σοι Λόγε.

Ἐδῶ, μέ αὐτούς τούς στίχους, οἱ ὑμνογράφοι καί οἱ ἐκκλησιαστικοί συγγραφεῖς γενικῶς, μοιάζει σάν νά παίζουν, ἀλλά λένε πολύ σημαντικά πράγματα. Δηλαδή τόν ἅγιο Ἱερόθεο ὁ Θεός τόν ἀξίωσε καί ἔγινε ἱερέας γιά τόν Χριστό, ἔγινε ἐπίσκοπος στήν Ἀθήνα, καί τώρα μέ τόν θάνατό του, μέ τήν κοίμησή του, μετέστη στούς οὐρανούς καί συνήφθη, ἑνώθηκε μέ τόν Λόγο, μέ τόν Χριστό.

Οὗτος ἦτον εἷς ἀπό τούς ἐννέα βουλευτάς τοῦ ἐν Ἀθήναις δικαιοτάτου κριτηρίου τοῦ καλουμένου Ἀρείου Πάγου, ὑπερβαίνων ὅλους τούς ἄλλους κατά τόν πλοῦτον καί δόξαν καί σοφίαν καί σύνεσιν, σύγχρονος γενόμενος τοῦ Κυρίου καί τῶν ἱερῶν Ἀποστόλων. Ὅτε δέ ἤκουσε τόν μέγαν Παῦλον νά διαλέγεται περί Χριστοῦ εἰς τό ἀνωτέρω κριτήριον τοῦ Ἀρείου Πάγου, τότε ἐσύγκρινε μέ τά παρά τοῦ Παύλου λεγόμενα τήν παρατηρηθεῖσαν ὑπ᾿ αὐτοῦ ἔκλειψιν τοῦ ἡλίου, ἥτις ἔγινεν ἐπί τῆς σταυρώσεως τοῦ Κυρίου, ὅτε ἡ σελήνη ὑπέρ φύσιν ἐσυνώδευσε μέ τόν ἥλιον. Κινήθηκαν δηλαδή μαζί. Καί λοιπόν ἐπείσθη εἰς τούς λόγους τοῦ Παύλου καί πιστεύσας τῷ Χριστῷ ἐβαπτίσθη.

Ἀλγεῖ Σατανᾶς τόν πάλαι φίλον βλέπων,
Ξίφει φιλοῦντα συνθανεῖν Ἰουστίνῃ.
Τμήθη δευτερίῃ σύν Ἰουστίνῃ Κυπριανός.

Οὗτος κατήγετο μέν ἀπό τήν ἐν Λιβύῃ Καρχηδόνα ἤ Καρθαγένην, διέτριβε δέν εἰς τήν Ἀντιόχειαν τῆς Συρίας κατά τούς χρόνους Δεκίου τοῦ βασιλέως ἐν ἔτει 250· ἦτο δέ εὐγενής καί πλούσιος καί πρός τούτοις φιλόσοφος, καί κατά τήν μαγικήν ἄκρος. Ἐσαγηνεύθη δέ εἰς τήν τοῦ Χριστοῦ πίστιν μέ τόν ἀκόλουθον τρόπον.

Πόσο καλό εἶναι πού μᾶς δίνει ὁ Θεός καί σήμερα καί ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν τήν εὐκαιρία νά κάνουμε ἀγρυπνία! Μόλις προηγουμένως σκεπτόμουν πόσο καλά ἦταν ἀκόμη ἀπό παλιά, ὅταν πρωτοήλθαμε στό Πανόραμα, τό ᾿74. Τότε εἴχαμε καθιερώσει ἔτσι τό πρόγραμμα: Κάθε βράδυ εἴχαμε ἀγρυπνία. Καί κράτησε αὐτό μῆνες καί χρόνια.
Καί βέβαια, δέν φτάνει ἁπλῶς νά προσέξουμε τή λέξη «ἀγρυπνία», πού κάπως μᾶς ἐπηρεάζει. Κάποια ψυχή πού ἔφυγε πρίν ἀπό ἕναν χρόνο, νομίζω, ἀπό αὐτόν τόν κόσμο, ἔκανε κατά κάποιον τρόπο τήν ἐμφάνισή της (σέ ὄνειρο) σέ φίλη της καί τῆς εἶπε: «Ἐδῶ πάνω ἔχει πολλές Λειτουργίες!». Δέν εἶπε τίποτε ἄλλο· αὐτό φαίνεται ἦταν ἀρκετό.

Νά ψάξουμε νά βροῦμε τούς ἐχθρούς μας καί νά τούς ἀγαπήσουμε

«Καθώς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καί ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Πόσοι χριστιανοί ἄραγε προσέχουν καί ἐμβαθύνουν στό πνεῦμα τῶν λόγων αὐτῶν, ἀλλά καί ἔχουν διάθεση νά συμμορφώσουν τήν ὅλη ζωή τους πρός τά λόγια αὐτά;

Τό θῆλυ κρύπτεις ἀνδρικῶς Εὐφροσύνη,

(καταφέρνεις δηλαδή νά κρύψεις τή γυναικεία σου φύση μέ τό νά ἐμφανισθεῖς ὡς ἄνδρας)

Καί κρυπτά τόν βλέποντα Δεσπότην βλέπεις.

Παίζει ὁ συγγραφέας μέ τή λέξη κρύπτεις.

Ὑποκλεπτόμαστε ἀπό τά εὐχάριστα τῆς ζωῆς

Αὕτη ἡ ἁγία Εὐφροσύνη ἦτο κατά τούς χρόνους Θεοδοσίου τοῦ μικροῦ ἐν ἔτει 410· ἀφήσασα δέ τά χαροποιά πράγματα τοῦ κόσμου τούτου καί τήν φαντασίαν καί δόξαν τῆς παρούσης ζωῆς…

Βλέπετε τώρα, διαβάζουμε τούς βίους τῶν ἁγίων, ἀλλά τά νιώθουμε ὡς κάτι μακρινό, καί δέν μᾶς ὠφελοῦν τελικά. Πέρα ἀπό μιά συγκίνηση, πέρα ἀπό ἕναν θαυμασμό, δέν μᾶς ὠφελοῦν.

Νά πιαστοῦμε ἀπό τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ

Ὁ Πέτρος ὅλη τή νύχτα ψάρευε χωρίς νά ἔχει κανένα ἀποτέλεσμα ὁ κόπος του. Καί καθώς συνειδητοποιεῖ τήν ὅλη ἀδυναμία του καί τήν ἀποτυχία του, προσέχει τί τοῦ λέει ὁ Χριστός, ἐμπιστεύεται στόν λόγο του καί ἀνταποκρίνεται ἀμέσως. Καί γίνεται τό θαῦμα: γέμισε τό δίχτυ του ψάρια.

Πίσω ἀπό κάθε σταυρό κρύβεται εὐλογία

Ὅπως λέγαμε στήν ἑορτή τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, οἱ ἅγιοι θεοπάτορες Ἰωακείμ καί Ἄννα εἶχαν τό μεγάλο ὄνειδος τῆς ἀτεκνίας καί, ἕνεκα τοῦ ὅτι σήκωσαν τή συμφορά μέ ἐμπιστοσύνη καί ἐλπίδα στόν Θεό, ἔλαβαν τέτοια εὐλογία, πού δέν παίρνει περισσότερο· δηλαδή ἀξιώθηκαν νά γεννήσουν τή μητέρα τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ γονεῖς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου ἔχουν καί αὐτοί τό ὄνειδος τῆς ἀτεκνίας, τό ὁποῖο κατά τά τότε κρατοῦντα ἦταν ἀβάσταχτο. Καί αὐτοί τό σηκώνουν μέ ὑπομονή, μέ ταπείνωση, εὐλογοῦντες καί δοξάζοντες τόν Θεό καί ἐλπίζοντες σ᾿ αὐτόν.

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι».
Ὁ ἄνθρωπος ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του καί θυμᾶται τόν Θεό, ὅταν κινδυνεύει ὁ ἑαυτός του. Τότε κάνει τόν σταυρό του, ψελίζει καί κάποιες προσευχές καί ζητᾶ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ὅλα αὐτά ἔχουν περισσότερο μαγικό χαρακτήρα παρά πραγματικά χριστιανικό χαρακτήρα.

Ὅπως θά γνωρίζετε, ἡ σημερινή ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ θεωρεῖται ὡς μιά δεύτερη Μεγάλη Παρασκευή, καί γι᾿ αὐτό ἡ Ἐκκλησία θέσπισε αὐστηρή νηστεία.

Ὁ Σταυρός εἶναι τό σύμβολο τῆς σωτηρίας μας

Ὁ τίμιος Σταυρός βρέθηκε στίς 6 Μαρτίου. Ἐπειδή ὅμως τόν Σεπτέμβριο θά γίνονταν τά ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, θεώρησε καλό ὁ Πατριάρχης νά συνδεθεῖ ἡ Ὕψωσις τοῦ τιμίου Σταυροῦ μέ τά ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ. Τά ἐγκαίνια, ὅπως ξέρετε, τά ἑορτάζουμε στίς 13 Σεπτεμβρίου καί στίς 14 εἶναι ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως.

Ὅλο τό θέμα, ἀπό τότε πού ἦρθε ὁ Χριστός καί ἑξῆς, εἶναι, ἐνόσω εἴμαστε σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, νά γιατρευθεῖ ἡ ψυχή μας· ἀλλιῶς εἴμαστε «ψυχοπαθεῖς». Σπάνιο νά βρεῖς χριστιανό πού πίστεψε ἔτσι, ὥστε νά εἶναι στόν δρόμο αὐτόν τῆς θεραπείας καί νά θεραπεύεται ὅλο καί περισσότερο, νά ἔχει ἔτσι ὑγεία ἡ ψυχή του.

Ἡ ἱερότερη γέννηση

Ὅπως λένε τά τροπάρια τῆς ἑορτῆς, εἶναι χαρά μεγάλη γιά ὅλο τόν κόσμο, πού γεννιέται ἐκείνη ἡ ὁποία θά γεννήσει τόν Σωτήρα τοῦ κόσμου.
Γενικά, ὅπως εἶπε ὁ Κύριος, γίνεται χαρά, ὅταν γεννιέται ἕνας ἄνθρωπος στόν κόσμο αὐτό. Ἡ γυνή ὅταν τίκτῃ, λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὥρα αὐτῆς· ὅταν δέ γεννήσῃ τό παιδίον, οὐκέτι μνημονεύει τῆς θλίψεως διά τήν χαράν ὅτι ἐγεννήθη ἄνθρωπος εἰς τόν κόσμον. Καί ὅλοι ὅσοι μπαίνουν στόν ἔγγαμο βίο ἔχουν αὐτόν τόν πόθο, αὐτόν τόν καημό, νά φέρουν ἄνθρωπο στόν κόσμο. Ὅπως ξέρουμε, στίς γυναῖκες τό μητρικό φίλτρο εἶναι πολύ ἰσχυρό.

Σήμερα εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Ζαχαρίου, πού εἶναι ὁ πατέρας τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ὅπως συμπληρώνει τό συναξάρι. Καί ἄλλες φορές σημειώνουν κάπως ἔτσι τά συναξάρια. Λένε γιά κάποιον ἅγιο ὅτι εἶναι συνασκητής ἤ μαθητής ἤ διδάσκαλος τοῦ τάδε ἤ πατέρας ἤ ἀδελφός ἤ τέκνο τοῦ τάδε. Καί αὐτό δέν γίνεται βέβαια τυχαῖα, οὔτε ἡ σημείωση αὐτή ἔχει σκοπό ἁπλῶς πληροφοριακό. Κι ἐμεῖς, ὅταν συνιστοῦμε κάποιον καί λέμε ὅτι εἶναι γιός τοῦ τάδε, δέν τό λέμε μόνο πληροφοριακά, ἀλλά καί ἀπό τήν πλευρά ὅτι, ἀφοῦ ἐκεῖνος εἶναι κάτι, κοντά σ ̓ αὐτόν εἶναι καί ὁ γιός του κάτι.

Οὗτος ὁ ἅγιος Ἄνθιμος ἤχθη δεδεμένος διά τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 288· εὑρίσκοντο δέ ἐκεῖ ἔμπροσθεν ἐρριμμένα καί ὅλα τά βασανιστήρια ὄργανα πρός φόβον τοῦ μάρτυρος· ἐπειδή λοιπόν ἐρωτήθη τί πιστεύει, ἀπεκρίθη ὁ μάρτυς καί ἐκήρυξε παρρησίᾳ ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Θεός ὁ ἀληθινός· ὅθεν ἐτζάκισαν τόν λαιμόν του καί ἐτρύπησαν αὐτόν μέ πυρωμένα σίδηρα. Ἁπλωθείς δέ γυμνός ἐπάνω εἰς τοῦβλα, δέρεται μέ ῥαβδία, καί ὑποδεθείς μέ ὑποδήματα χάλκινα πυρωμένα, βιάζεται νά περιπατῇ μέ αὐτά.

Ὅπως γνωρίζετε, τήν 1η Σεπτεμβρίου ἀρχίζει τό ἐκκλησιαστικό ἔτος. Δηλαδή ἀπό ἐκκλησιαστικῆς ἀπόψεως τήν 1η Σεπτεμβρίου ἔχουμε πρωτοχρονιά. Εὔχομαι ὅλοι, καθώς μπαίνουμε στή νέα ἐκκλησιαστική χρονιά, νά βάλουμε μιά ἀρχή, ἀλλά ἀρχή ἀληθινή.

Μιά προφητεία

Θά ἀναφερθῶ λίγο στά λόγια πού ἀκούσαμε προηγουμένως στήν εὐαγγελική περικοπή,1 στά ὁποῖα καί ἄλλη φορά ἔχουμε ἀναφερθεῖ, ἀλλά δέν ἐξαντλοῦνται αὐτά τά λόγια. Ἡ εὐαγγελική περικοπή εἶναι ἀπό τό κατά Λουκᾶν εὐαγγέλιο, καί θά ἀναφερθοῦμε στά λόγια ἀπό τόν προφήτη Ἠσαΐα,2 τά ὁποῖα ἀνέγνωσε ὁ Χριστός στήν ἰδιαιτέρα του πατρίδα, τή Ναζαρέτ, καί, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ἀναφέρονται στό πρόσωπό του. Στήν προφητεία αὐτή γίνεται λόγος γιά τό τί ἦρθε ὁ Χριστός νά κάνει στόν κόσμο, καί μάλιστα ὁμιλεῖ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός γιά τόν ἑαυτό του: Πνεῦμα Κυρίου ἐπ ̓ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ, εἶναι αὐτός πού ὡς ἄνθρωπος εἶναι χρισμένος μέ τό Πνεῦμα Κυρίου. Καί αὐτός εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θά κάνει ἀκριβῶς τό ἔργο τό ὁποῖο χρειάζονται οἱ ἄνθρωποι.

«Διήλθομεν διά πυρός καί ὕδατος, καί ἐξήγαγες ἡμᾶς εἰς ἀναψυχήν»

Μᾶς ἀξιώνει ὁ Κύριος, ἡ Παναγία μας, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος νά κάνουμε ἀπόψε ἀγρυπνία ἐπί τῇ μνήμῃ τῆς ἀποτομῆς τῆς τιμίας αὐτοῦ κεφαλῆς. Καθώς εἴμαστε στόν μήνα Αὔγουστο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀφιερωμένος ἰδιαίτερα στήν Παναγία, καί καθώς, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, ὑπάρχει μιά θαυμάσια παράσταση, ἡ Δέηση, ὅπως λέγεται, στήν ὁποία εἰκονίζεται ὁ Χριστός στό μέσον, ἡ Παναγία ἀπό τά δεξιά τοῦ Χριστοῦ καί ὁ τίμιος Πρόδρομος ἀπό τά ἀριστερά –θά ἔχετε ἀσφαλῶς ὑπ᾿ ὄψιν σας ὅτι στήν Πόλη, στήν Ἁγία Σοφία ὑπάρχει τό καλύτερο ψηφιδωτό, τό ὁποῖο παριστᾶ ἀκριβῶς τή Δέηση· καί ἀλλοῦ βέβαια ὑπάρχει αὐτή ἡ παράσταση– θεωρῶ καλό στή σημερινή ἀγρυπνία νά δοῦμε μιά κάποια ἰδιαίτερη συγγένεια πού ὑπάρχει μεταξύ τῆς Παναγίας καί τοῦ ἑορταζομένου σήμερα τιμίου Προδρόμου. Ὑπάρχει, θά ἔλεγε κανείς, μιά βαθιά, ἄς τό ποῦμε ἔτσι, συγγένεια, μιά βαθιά σχέση καί ὡς πρός τό θέμα τῶν παθημάτων μεταξύ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καί βαπτιστοῦ καί τῆς Παναγίας.

Ὅταν ἔχει ἀγάπη κανείς, δίνει ὅ,τι πολυτιμότερο ἔχει

Ὁ νεανίσκος τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς ἦταν θρησκευτικός ἄνθρωπος καί τηροῦσε τίς ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἔνιωθε ὅμως κάποιο κενό, καί γι᾿ αὐτό πλησίασε τόν Χριστό καί τόν ρώτησε τί νά κάνει, γιά νά κερδίσει τήν αἰώνια ζωή. Περίμενε νά τοῦ πεῖ ὁ Χριστός ὅτι αὐτό πού κάνει φτάνει ἤ ἔστω ὅτι χρειάζεται κάτι ἀκόμη νά κάνει, καθώς ρώτησε: «Τί ἔτι ὑστερῶ;» Δέν πῆγαν ὅμως καλά τά πράγματα, γιατί ὁ Χριστός τοῦ ζήτησε τά πάντα.

24 Αὐγούστου

Τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος καί ἰσαποστόλου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ

Σήμερα πού ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τή μνήμη τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, καί ἡ ἀποστολική καί ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου. Καί μάλιστα, σύμφωνα μέ αὐτά πού λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν ἀποστολική περικοπή, ἐμεῖς οἱ κληρικοί ἔχουμε ὑποχρέωση νά καταρτίζουμε τόν λαό τοῦ Θεοῦ.

Στή μιά περικοπή, τήν ἀποστολική, γίνεται λόγος γιά ἀποστόλους, γιά προφῆτες, γιά εὐαγγελιστάς, γιά ποιμένες καί διδασκάλους, πού, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τούς ἔδωκε ὁ Κύριος πρός τόν καταρτισμόν τῶν ἁγίων … μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τήν ἑνότητα τῆς πίστεως … εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ. Στήν ἄλλη περικοπή, τήν εὐαγγελική, γίνεται πάλι λόγος γιά τούς ἀποστόλους, τούς ὁποίους ἔστειλε ὁ Χριστός νά κηρύξουν καί τούς τόνισε νά λένε ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Ἀπόδοση Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου

Ὅπως ἔχουμε πεῖ κι ἄλλη φορά, ὅλες περίπου οἱ ἑορτές ἐκτός ἀπό τό Πάσχα, ἀποδίδονται περίπου τήν ὀγδόη ἡμέρα, ἐνῶ ἡ ἑορτή τῆς Παναγίας ἀποδίδεται τήν ἐνάτη ἡμέρα μετά ἀπό τήν κυριώνυμη ἡμέρα. Γι᾿ αὐτό ἡ σημερινή γιορτή λέγεται καί ἐννιάμερα, δηλαδή ἐννέα ἡμέρες μετά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως. Ἔτσι τελειώνουν οἱ ἑορτές πρός τιμήν τῆς Παναγίας τόν μήνα Αὔγουστο. Ὅμως κατά κάποιο τρόπο, ὅπως εἴπαμε, ὅλος ὁ Αὔγουστος εἶναι ἐπηρεασμένος ἀπό τίς γιορτές τῆς Παναγίας, γιατί ἄλλοτε ἡ ἀπόδοση γινόταν μέχρι καί 30 Αὐγούστου. Εἶναι ἐπίσης καί ἡ κατάθεση τῆς ἐσθῆτος τῆς Παναγίας στίς 31 Αὐγούστου. Ἀποδίδεται μέν ἡ ἑορτή ἀπόψε, ἀλλά ἐξακολουθεῖ ὁ Αὔγουστος μήνας νά ἁγιάζεται ἀπό τήν ἑορτή τῆς Παναγίας.

Ἔχεις διάθεση νά συγχωρήσεις ἐκείνους πού σοῦ ἔφταιξαν;

Μέ ἀφορμή τή σημερινή εὐαγγελική περικοπή (ἡ παραβολή τοῦ κακοῦ δούλου) νά ποῦμε τά ἑξῆς: Καί ὅταν ἀκόμη ἔχει κάνει πολλή δουλειά ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα σου καί νιώθεις τήν ἀχρειότητά σου, τήν ἁμαρτία σου καί ζητᾶς ἀπό τόν Θεό νά σέ ἐλεήσει, νά σέ σπλαχνιστεῖ νά ἀναρωτηθεῖς: «Ἔχω ἐγώ διάθεση νά συγχωρήσω ἐκείνους πού μοῦ ἔφταιξαν;» Καί νά τό κάνεις ὄχι ἀφ᾿ ὑψηλοῦ, σάν σπουδαῖος καί ἀνώτερος ἄνθρωπος. Ὅταν κάθε φορά ὅλο καί περισσότερο βρίσκεσαι καταχρεωμένος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί νιώθεις ὅτι χάνεσαι, χάνεται ἡ ψυχή σου αἰώνια, ἄν δέν σέ συγχωρήσει ὁ Θεός, αὐτό θά σέ βοηθήσει νά νιώσεις κι ἐσύ τούς ἄλλους καί νά τούς συγχωρήσεις.

Σκεπτόμουν ἄλλα πράγματα νά ποῦμε ἀπόψε, ἀλλά θεωρῶ ὅτι εἶναι καλύτερο νά προσπαθήσουμε μαζί νά μυηθοῦμε στό ὅλο πνεῦμα τῆς ἑορτῆς τῆς Παναγίας μας, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἑρμηνεύοντας τό δοξαστικό τῶν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς, πού ἀκούσαμε πρό ὀλίγου. Εἶναι ἀρκετά μεγάλο καί, θά ἔλεγε κανείς, ὅτι περιέχει ἐν περιλήψει τό ὅλο πνεῦμα καί τήν οὐσία τῆς ἑορτῆς.

Ὑπάρχει κάτι πού πρέπει νά γίνει ἀπό μέρους τοῦ ἀνθρώπου

Ὁ Κύριος ἔχει μπροστά του ἕναν πονεμένο πατέρα, ὁ ὁποῖος τόν παρακαλεῖ νά θεραπεύσει τό παιδί του. Καί ὁ Κύριος σάν νά ὁμιλεῖ σκληρά ὄχι μόνο ἀπευθυνόμενος πρός τόν πατέρα αὐτόν, ἀλλά καί πρός ὅλους τούς ἀκροατάς καί πρός τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων: «Ὦ γενεά ἄπιστος καί διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν, ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμᾶς;»

Καθώς ἀκριβῶς ἀπόψε εἶναι ἡ μνήμη τοῦ ἀποστόλου Ματθία, τοῦ δωδεκάτου ἀποστόλου πού ἐξελέγη στή θέση τοῦ Ἰούδα, βρίσκω καλό νά διαβάσουμε ἀπό τή μετάφραση τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα πού εἶναι ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, καί πού ἀναφέρεται, κυρίως, στήν ἐκλογή τοῦ Ματθία.

Τότε αὐτοί γύρισαν στήν Ἰερουσαλήμ ἀπό τό ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, πού ἦταν κοντά στήν Ἰερουσαλήμ καί ἀπεῖχε περίπου ἕνα χιλιόμετρο. Κι ὅταν μπῆκαν στήν πόλη, ἀνέβηκαν στό ἀνώγι ὅπου ἔμεναν: ὁ Πέτρος, ὁ Ἰωάννης, ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἀνδρέας, ὁ Φίλιππος καί ὁ Θωμᾶς, ὁ Βαρθολομαῖος καί ὁ Ματθαῖος, ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου, ὁ Σίμων ὁ Ζηλωτῆς καί ὁ Ἰούδας τοῦ Ἰακώβου. Ὅλοι αὐτοί, μέ μιά ψυχή ἦταν ἀφοσιωμένοι στήν προσευχή καί τή δέηση πρός τόν Θεό. Μαζί τους ἦταν καί γυναῖκες, καθώς καί ἡ Μαρία, ἡ μητέρα τοῦ Ἰησοῦ, καί τά ἀδέρφια του.

Ἑορτάζουμε τή μεγάλη δεσποτική ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος. Ὅπως γνωρίζουμε, ὄχι μόνο ὑπάρχουν ἤ καί κτίζονται ναοί ἀφιερωμένοι στή Μεταμόρφωση, ἀλλά καί μοναστήρια ἐπίσης ἀφιερώνονται στή Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου, γιατί βαθύτερα ἡ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή αὐτό ἐπιθυμεῖ, νά μεταμορφωθεῖ. Τό ἔργο τοῦ Θεοῦ αὐτό εἶναι: Τρέχει νά βρεῖ τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο, γιά νά τόν μεταμορφώσει· δηλαδή νά κάνει τόν ἄνθρωπο ὅ,τι εἶναι καί ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Δέν ὑπάρχει ἄλλο ἀνώτερο καί ὑψηλότερο ἀπό τό νά γίνει κανείς ὅπως εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτό δέν εἶναι ἁπλῶς μιά ἐπιδίωξη. Ὁ σκοπός γιά τόν ὁποῖο ἔγινε ὁ ἄνθρωπος, εἶναι νά θεωθεῖ· αὐτή εἶναι ἡ μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου.

Δέν εἶναι μόνο γιά ἐκλεκτούς ἡ ἁγιότητα

Ἀπόψε ἑορτάζουμε τήν ἁγία Θεοδώρα τήν ἐν Θεσσαλονίκῃ, ἡ ὁποία ἐκοιμήθη στίς 29 Αὐγούστου. Ἀλλά μετεφέρθη ἡ ἑορτή της στίς 3 Αὐγούστου –ἡμερομηνία ἀνακομιδῆς τῶν λειψάνων της– ὥστε νά μήν ἐπικαλύπτεται ἡ δική της ἑορτή ἀπό τήν ἑορτή τοῦ Τιμίου Προδρόμου τήν 29η Αὐγούστου.

Λέει τό συναξάρι: «Αὕτη ἡ μακαρία ὥρμητο ἐξ Αἰγίνης ἐξ εὐγενῶν καί εὐσεβῶν προελθοῦσα γεννητόρων, Ἀντωνίου καί Χρυσάνθης καλουμένων, ἐν ἔτει ὀκτακοσιοστῷ δεκάτῳ δευτέρῳ (812) ἀπό Χριστοῦ γεννηθεῖσα. Συχνῶν ἐπιδρομῶν τῶν τῆς Ἄγαρ δυσσεβῶν ἀπογόνων τοῖς ἐν Αἰγίνῃ ποιούντων…»

Τά πάντα εἶναι γιά τή σωτηρία μας. Ὅλα ἔχουν σωτηριολογικό χαρακτήρα, ὅλα πρέπει νά ἔχουν σωτηριολογικό χαρακτήρα, καί εἰδικότερα οἱ προσευχές μας στήν Παναγία: «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς». Νά δοῦμε τί θά μᾶς φωτίσει ὁ Θεός νά ποῦμε σήμερα.

Ἀπόψε, καθώς τήν ἀγρυπνία τήν κάνουμε ἀκριβῶς διότι ἑορτάζουμε τήν ἀνακομιδή τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου Στεφάνου, μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά ἀναφερθοῦμε στό θέμα τῶν ἁγίων, τῆς ἁγιότητος.

Ἀπό ἀπόψε μπαίνουμε στήν περίοδο τοῦ Δεκαπενταυγούστου καί κάνουμε ἀγρυπνία μέ τήν εἴσοδό μας στήν περίοδο αὐτή. Ἡ Ἐκκλησία μᾶς προετοιμάζει γιά νά ἑορτάσουμε καί τή δεσποτική ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, ἀλλά καί τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, μέ ὅλους τούς τρόπους, μέ ὅλα, ἄν θέλετε, τά μέσα· ἰδιαίτερα ὅμως, ὅπως σέ κάθε μεγάλη καί γιά κάθε μεγάλη ἑορτή, μᾶς προετοιμάζει καί μέ νηστεία, ἡ ὁποία ἀρχίζει ἀπό αὔριο τό πρωί, πρώτη Αὐγούστου, καί διαρκεῖ μέχρι καί τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Παναγίας. Ἕνα μέρος, ἄς ποῦμε ἔτσι, αὐτῆς τῆς νηστείας, εἶναι προετοιμασία γιά τήν ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος καί τό ἄλλο μέρος, ὡς συνέχεια, εἶναι προετοιμασία γιά τήν ἑορτή τῆς Παναγίας.

«Καί ἐξελθών ὁ Ἰησοῦς εἶδε πολύν ὄχλον, καί ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾿ αὐτοῖς καί ἐθεράπευσε τούς ἀρρώστους αὐτῶν».

Στή συνέχεια – μᾶς λέει ἡ εὐαγγελική περικοπή – καθώς τό πλῆθος τόν ἔχει ἀκολουθήσει στήν ἔρημο γιά πολλές ὧρες καί εἶναι νηστικοί, ὁ Κύριος μέ πέντε ἄρτους καί δύο ψάρια, τά ὁποῖα εὐλογεῖ καί πολλαπλασιάζει, χορταίνει πέντε χιλιάδες ἄνδρες, καί ὑπάρχουν καί περισσεύματα δώδεκα κοφίνια.

Οὗτος ὁ ἅγιος ἦτο κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 304, καταγόμενος ἀπό τήν πόλιν τῆς Νικομηδείας, υἱός πατρός μέν ἕλληνος, Εὐστοργίου ὀνομαζομένου, μητρός δέ ἐκ προγόνων οὔσης χριστιανῆς, καλουμένης Εὐβούλης.
Ἔμαθε τήν μέν τῶν σωμάτων ἰατρικήν τέχνην ἀπό τινα Εὐφρόσυνον, ὅστις εἶχεν δόξαν καί φήμην μεγαλωτάτην καί ἐφαίνετο ὅτι ἔφθασεν εἰς τό ἄκρον τῆς ἰατρικῆς.

Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι οἱ γονεῖς –πατέρες, μητέρες– δέν θέλουν ἁπλῶς νά γεννήσουν παιδιά, ἀλλά θέλουν τά παιδιά τους νά εἶναι καί κάτι. Καί κατά κανόνα, καμαρώνουν οἱ γονεῖς πού ἔχουν παιδιά πού προκόπτουν, ἀναδεικνύονται, ἄς ποῦμε, στήν κοινωνία: καταλαμβάνουν θέσεις, κάνουν δουλειές, κατά κόσμον ἔχουν ὄνομα, ἔχουν μιά ὑψηλή θέση, τιμῶνται. Καί ἔτσι κοντά στά παιδιά τιμῶνται καί οἱ γονεῖς.

Πρίν ποῦμε ὁτιδήποτε ἄλλο, ἴσως δέν εἶναι ἄτοπο αὐτό πού σκέφτηκα ἀπόψε, καθώς τελοῦμε τήν ὅλη ἀκολουθία: νά καθιερώσουμε ἕναν ἀπό τούς ναούς, πού θά γίνουν στό ἑξῆς, στό ὄνομα τῆς ἁγίας Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς καί τῶν λοιπῶν μυροφόρων καί νά βροῦμε καί τήν κατάλληλη ἡμέρα πού θά γιορτάζουμε· μπορεῖ νά εἶναι ἡ σημερινή ἡμέρα, δηλαδή ἡ 22α Ἰουλίου, μπορεῖ νά εἶναι ἡ Κυριακή τῶν Μυροφόρων, ἤ κάποια ἄλλη ἡμέρα.

Τελοῦμε σήμερα τή μνήμη τοῦ ἐνδόξου προφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου, ὅπως λέγεται. Εἶναι ἕνας ἀπό τούς μεγάλους προφῆτες, ἕνας ἀπό τούς πιό δυνατούς προφῆτες, ἕνας ἀπό τούς πιό εὐλογημένους ἀπό τόν Θεό, ἕνας ἀπ᾿ αὐτούς πού ἔκαναν πολλά θαύματα. Καί θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ὁ προφήτης Ἠλίας εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος πού ἔδωσε ὅλο τόν ἑαυτό του στόν Θεό καί ἔγινε δοῦλος τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἐπίσης ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος στόν ὁποῖο ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός.

Σήμερα, πού τελοῦμε τή μνήμη τῆς ἁγίας Μαρίνας, νά διαβάσουμε ἀπό τόν Συναξαριστή τόν βίο της, καί παίρνοντας ἀφορμή ἀπό αὐτόν νά ποῦμε ὅ,τι ποῦμε.
Αὕτη κατήγετο μέν ἀπό χωρίον τῆς Πισιδίας, ἦτο δέ θυγάτηρ μονογενής Αἰδεσίου τινός ἱερέως τῶν εἰδώλων, κατά τούς χρόνους Κλαυδίου Καίσαρος, ἐν ἔτει σο´ (270). Ὅτε δέ ἔγινε δώδεκα χρόνων, ἀπέθανεν ἡ μήτηρ της.

Οἱ Πατέρες πού γιορτάζουμε σήμερα διατύπωσαν ὁριστικά τό δόγμα ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ τέλειος Θεός καί ὁ τέλειος ἄνθρωπος. Οἱ δυό φύσεις, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, εἶναι ἑνωμένες ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί αὐτό καλεῖται νά γίνει κάθε ἄνθρωπος ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ: ὅπως ὁ Χριστός δέν ἦταν μόνο ἄνθρωπος μέ σῶμα καί ψυχή, ἀλλά ἦταν καί Θεός, ἔτσι ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο σῶμα καί ψυχή, ἀλλά, καθώς ἔρχεται μέσα του ἡ θεία Χάρις, ἡ θεία ἐνέργεια, ἔρχεται μέσα του ὁ ἴδιος ὁ Θεός διά τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τῆς χάριτος.

Θά παρακαλέσω καί σήμερα τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε. Ἐγώ πιστεύω ὅτι πρέπει νά λεχθοῦν αὐτά τά ὁποῖα λέμε, ὅπως ἐπίσης πιστεύω ὅτι πρέπει νά προσέξουμε, γιά νά τά καταλάβουμε. Γι᾿ αὐτό καί παρακαλῶ τήν ἀγάπη σας καί ἐφιστῶ τήν προσοχή ὅλων μας.

Οἱ πατέρες τῆς Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου πού συνῆλθε στή Χαλκηδόνα, ἀπό ὅπου καταγόταν ἡ ἁγία Εὐφημία καί ὅπου ἦταν ἄφθορο τό ἅγιο λείψανό της, μέ τήν ἐνέργειά τους αὐτή δείχνουν σάν νά βρέθηκαν σέ δυσκολία. Ὄχι ὅτι εἶχαν ἀμφιβολία οἱ πατέρες ὡς πρός τήν πίστη τους, ὄχι· ἦταν ὑπερβέβαιοι ὅτι αὐτά τά ὁποῖα ἔγραψαν ἐκεῖ στόν τόμο εἶναι ἡ ἀληθινή πίστη, ἀλλά εἶχαν, φαίνεται, μιά ἰδιαίτερη δυσκολία μέ τούς αἱρετικούς πού δέν ἐπείθοντο, καί νά, λοιπόν, ἡ ἁγία Εὐφημία τούς βγάζει ἀπό τή δυσκολία.

Σήμερα πού τελοῦμε τή μνήμη τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου, ὅπως ἀκούσαμε, ὡς εὐαγγελική περικοπή ἀνεγνώσθη ἡ περικοπή ἐκείνη πού ἀναγινώσκεται κατά κανόνα στή μνήμη τῶν μεγάλων ὁσίων Πατέρων. Εἶναι ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο καί σ᾿ αὐτήν ὁ Κύριος καλεῖ τούς κοπιῶντας καί πεφορτισμένους· «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς». Ἀλλά ὕστερα ὅμως προσθέτει ὁ Κύριος· «Ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν».

Ὁ ἑκατόνταρχος ντρεπόταν, ὄχι πώς δέν καταδεχόταν, νά πάει νά μιλήσει στόν Χριστό γιά τό θέμα του. Ἦταν καί ξένος. Καί γι᾿ αὐτό, ἔστειλε κάποιους Ἰουδαίους νά μιλήσουν στόν Κύριο. Μέσα του ὅμως εἶχε τέτοια εὐλάβεια καί πίστη πρός τόν Χριστό, πού δέν σκέφτηκε τίποτε περισσότερο.

Ὁ χριστιανός πού θά ἀρχίσει νά παίρνει στά σοβαρά τό θέμα τῆς σωτηρίας του, θά ἔλθει ἀντιμέτωπος μέ τόν παλαιό ἄνθρωπο πού βασιλεύει μέσα του. Πιστεύω ὅτι θά εἶναι καλό ὅλο αὐτό τό ἀρνητικό πού παρουσιάζει ὁ καθένας μας νά τό ἑρμηνεύσουμε καί νά τό ἀντιμετωπίσουμε σωστά. Ἀπό ὅ,τι ἔχω καταλάβει, ὅλες οἱ ψυχές –καί ἴσως περισσότερο ἐκεῖνες πού ὅλο καί παίρνουν πιό ζεστά τά πράγματα καί ἀγωνίζονται ὅλο καί πιό πολύ– κοντράρονται μέ τόν ἑαυτό τους, καί μένει μιά ἀπορία, ἕνα ἐρώτημα, ἕνα παράπονο, ἕνα πρόβλημα, ἕνα κάτι πού κατά κάποιον τρόπο δέν ἀφήνει τήν ψυχή νά ξενοιάσει μέ τήν καλή ἔννοια.

Ὅλοι γνωρίζουμε τά σχετικά μέ τή γέννηση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, καθώς ἀναφέρονται μέ πολλές λεπτομέρειες στήν Καινή Διαθήκη καί πιό συγκεκριμένα στό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο. Οἱ γονεῖς του, ἄτεκνοι καί ἡλικιωμένοι, κατά θαυμαστό τρόπο, μετά ἀπό ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ φέρνουν στόν κόσμο τόν Ἰωάννη.

Οἱ ἅγιοι στή σχέση τους μέ τόν Χριστό εἶχαν αὐτό τό ὁριστικό, τό ἀποφασιστικό: δέν ὑπάρχουν ἄλλα περιθώρια νά μένουν στήν ἁπλή γνωριμία, ἀλλά πρέπει τώρα νά τόν ἀκολουθήσουν· καί τόν ἀκολουθοῦν. Ἔτσι, καθένας ἀπό μᾶς, καθώς ἀκοῦμε τή φωνή τοῦ Χριστοῦ νά μᾶς καλεῖ νά ἀφήσουμε κάτι καί νά τόν ἀκολουθήσουμε, νά σπεύσουμε νά τό κάνουμε ἀμέσως, εὐθέως.

Σήμερα πού εἶναι ἡ Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων, κατ ̓ ἀρχήν θά ἤθελα νά πῶ κάτι πού, ὅσο καί ἄν τό ἔχουμε πεῖ καί ἄλλη φορά, δέν εἶναι κακό νά τό ἐπαναλάβουμε. Μάλιστα, πρέπει πολλά πράγματα νά τά ἐπαναλαμβάνουμε, διότι τά πνευματικά δέν εἶναι ὅπως τά ἄλλα, πού γίνονται βαρετά, ὅταν τά ἐπαναλαμβάνει κανείς. Τά πνευματικά δέν ἐξαντλοῦνται μέ μιά φορά, μέ δυό φορές, μέ χίλιες φορές. Πάντοτε εἶναι ἀνεξάντλητα, καί γι ̓ αὐτό πάντοτε πρέπει νά τά ἐπαναλαμβάνουμε.

Σήμερα εἶναι τό ὄγδοο κεφάλαιο ἀπό τήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου. Διαβάζουμε ἀπό τή μετάφραση:

«Ὅταν τό Ἀρνίο ἄνοιξε τήν ἕβδομη σφραγίδα, ἔγινε γιά μισή περίπου ὥρα σιγή στόν οὐρανό. Εἶδα τότε νά δίνονται στούς ἑφτά ἀγγέλους πού στέκονταν μπροστά στόν Θεό ἑφτά σάλπιγγες».

Τό πρωί πού κάναμε στό Πανόραμα μνημόσυνο γιά τόν π. Τιμόθεο, εἴπαμε κάποια στιγμή ὅτι τά χρόνια περνοῦν, ἡ ζωή κυλάει, καί νά μή χάνουμε ἄσκοπα τόν καιρό μας καί νά μή ζοῦμε ἔτσι πού βλάπτουμε τίς ψυχές μας. Τά πράγματα δέν εἶναι ὅπως τά νομίζουμε ἐμεῖς καί ὅπως τά καταλάβαμε ἐμεῖς. Ὁ δρόμος στόν ὁποῖο βρισκόμαστε, δέν εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς νομίζουμε ὅτι αὐτός εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ καί ὅτι αὐτά πού κάνουμε καί αὐτά πού ζοῦμε εἶναι ἀρεστά στόν Θεό. Δέν εἶναι ἔτσι.

Δέν θά λέγαμε τίποτε σήμερα, ἀλλά δέν μποροῦμε καί νά τό ἀποφύγουμε. Εἶναι τοῦ ἁγίου Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου, ὁ ὁποῖος, ὅταν εἶδε ὅλα ὅσα ἔγιναν κατά τή σταύρωση τοῦ Κυρίου, εἶπε: «Ἀληθῶς Θεοῦ Υἱός ἦν οὗτος» (Ματθ. 27, 54). Καί ἡ ὅλη εὐαγγελική περικοπή ἀναφέρεται ἀκριβῶς στόν σταυρό τοῦ Κυρίου. Σέ κάποιο σημεῖο λέει: «Οἱ δέ παραπορευόμενοι ἐβλασφήμουν αὐτόν κινοῦντες τάς κεφαλάς αὐτῶν καί λέγοντες· ὁ καταλύων τόν ναόν καί ἐν τρισίν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτόν· εἰ Υἱός εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι ἀπό τοῦ σταυροῦ. Ὁμοίως δέ καί οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζοντες μετά τῶν γραμματέων καί πρεσβυτέρων καί Φαρισαίων ἔλεγον· ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτόν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεύς Ἰσραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπό τοῦ σταυροῦ καί πιστεύσομεν ἐπ᾽ αὐτῷ» (Ματθ. 27, 39-42).

Γνωρίζουμε λίγο πολύ ὅλοι μας ὅτι μέσα στά κείμενα τῶν ἁγίων πατέρων συναντοῦμε συχνά αὐτή τήν προτροπή: Νά βάζεις ἀρχή, νά βάλεις ἀρχή· ἤ, βάζω ἀρχή, ἔβαλα ἀρχή, θά βάλω ἀρχή. Συναντοῦμε αὐτή τή φράση, αὐτή τήν προτροπή, αὐτή τή συμβουλή, ἀλλά καί οἱ σύγχρονοι χριστιανοί πότε-πότε τή λένε αὐτή τή φράση. Φοβοῦμαι ὅμως ὅτι δέν ξέρουμε ἀκριβῶς τί σημαίνει, καί τί θέλει νά πεῖ κανείς ἀναφέροντάς την. Δέν βγαίνει τίποτε μέ τό νά ἀναφέρει ἁπλῶς κανείς κάποια φράση πού τήν ἔλεγαν οἱ πατέρες ἤ πού τή λένε καί σήμερα κάποιοι ἅγιοι ἄνθρωποι. Ὅλα τά θέματα πρέπει νά τά γνωρίζει κανείς, ὅσο γίνεται, στό βάθος καί μετά, φυσικά, νά προσπαθεῖ νά τά οἰκειωθεῖ, νά τά ἀφομοιώσει, νά τά ζήσει. Χωρίς καί τή γνώση δέν γίνεται τίποτε.

Δέν ξέρω, ἀδελφοί μου, ἐσεῖς τί θά λέγατε μέ βάση αὐτά πού ξέρετε, πού βλέπετε, πού μαθαίνετε, ἀλλά ὑποθέτω πώς θά συμφωνήσετε μαζί μου, ἄν πῶ ὅτι ἡ ζωή πού ζοῦμε σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο ἀλλά καί πολλά τῆς ζωῆς αὐτῆς εἶναι ἕνα μυστήριο.

Ὁ ἄνθρωπος βέβαια προσπαθεῖ νά ἔχει πολλές γνώσεις καί κυρίως, θά ἔλεγα, προσπαθεῖ νά γνωρίσει τόν ἑαυτό του, τούς ἄλλους ἀνθρώπους, τά τῆς καθημερινῆς ζωῆς, ὥστε νά μήν καλύπτονται ὅλα αὐτά ἀπό ἕνα μυστήριο. Τό παράδοξο ὅμως εἶναι ὅτι ἐκεῖ πού νομίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι κατάλαβε τόν ἑαυτό του, τούς ἄλλους, κατάλαβε τήν καθημερινή πραγματικότητα, πάλι γιά μιά στιγμή βρίσκεται μπροστά σέ ἕνα μυστήριο, καί ὡς πρός τόν ἑαυτό του καί ὡς πρός τούς ἄλλους.

Τήν περασμένη φορά τονίσαμε ὅτι τό βασικότερο στοιχεῖο στήν οἰκογένεια, μεταξύ τῶν γονέων καί μεταξύ τῶν γονέων καί τῶν παιδιῶν, εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη ἡ ἀληθινή, ἡ ὁποία βγάζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν ἑαυτό του καί τόν κάνει νά δίνεται στόν ἄλλο. Ὄχι ἡ ἀγάπη ἐκείνη ἡ ὁποία κάνει τόν ἄνθρωπο νά πράττει τό πᾶν, προκειμένου νά κάνει τούς ἄλλους νά τόν ὑπηρετήσουν, νά τόν εὐχαριστήσουν, νά τόν ἱκανοποιήσουν.

Στή σύναξή μας αὐτή θά ἀσχοληθοῦμε μέ ἕνα σοβαρό θέμα, πού περιλαμβάνει τρεῖς ἐπί μέρους ἑνότητες: «Ἐφηβεία, γάμος, ἀγαμία».

Δέν εἶναι ἕνα τυχαῖο θέμα. Βγῆκε μέσα ἀπό τή ζωή καί μέσα ἀπό προβλήματα, τά ὁποῖα καλούμαστε καθημερινά νά ἀντιμετωπίζουμε, νά συζητοῦμε καί νά δίνουμε μιά λύση. Προσωπικά, ζυγίζοντας τά πράγματα καί λαμβάνοντας ὑπ᾿ ὄψιν ὅλα ἐκεῖνα πού, τέλος πάντων, ξέρω, βρίσκω πώς μέσα ἐδῶ, μέ τίς τρεῖς αὐτές λέξεις, μποροῦμε νά συμπεριλάβουμε, ἄν ὄχι ὅλα τά προβλήματα πού καῖνε τούς νέους σήμερα, πάντως ἀρκετά ἀπό αὐτά.

Ἐρώτηση· Βλέπουμε σ᾿ ὅ,τι ἀφορᾶ στίς σχέσεις μαθητοῦ καί διδασκάλου πώς ἀπό ἕνα σημεῖο καί πέρα δέν εἶναι ὁ μαθητής πού προοδεύει στήν πνευματική ζωή ἀλλά ὁ δάσκαλος πού τόν ἀνεβάζει μέ συγκεκριμένες καί προσωπικές ἐνέργειες. Δηλαδή π.χ. ὁ Χριστός λέει· «Σίμων, Σίμων, ἰδοὺ ὁ Σατανᾶς ἐξῃτήσατο ὑμᾶς τοῦ σινιᾶσαι ὡς τὸν σῖτον. Ἐγὼ δὲ ἐδεήθην περὶ σοῦ, ἵνα μὴ ἐκλίπῃ ἡ πίστις σου» (Λουκ. 22, 31-32). Ὁ ἀββᾶς Βαρσανούφιος λέει στόν Ἰωάννη· «Εἴ τι ἂν ποιήσῃς κατὰ Θεόν, ἡ καρδία μου μετὰ σοῦ ὑπάγει». Καί ἀλλοῦ πάλι· «Μὴ οὖν ἀναίσθητος ᾖς τῆς καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἐπελθούσης ἐπὶ σὲ δυνάμεως παρὰ τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ἐμῆς ταπεινώσεως». Ὁ Χριστός ἐδῶ δέν λέει ἁπλῶς γενικά γιά τούς πιστούς· «τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου» (Ἰω. 17, 11), ἀλλά ὡς ἄνθρωπος, ὡς δάσκαλος σ᾿ ἕνα ἀγαπητικό προσωπικό τόνο ἀναλαμβάνει τήν ὑπόθεση τῆς σωτηρίας τοῦ Πέτρου. Τό ἴδιο καί ὁ ἀββᾶς Βαρσανούφιος δέν πρεσβεύει ἁπλῶς ὡς ἅγιος γιά τόν κόσμο, ἀλλά συγκακουχεῖ καί ἀγωνίζεται γιά τή σωτηρία τοῦ Ἰωάννου.

Σκεπτόμουν τώρα ὅτι, σέ ὅλα τά πράγματα, ἐάν λείπει κάτι βασικό, δέν μπορεῖ νά προχωρήσει ἡ ὅλη ὑπόθεση καλά. Θυμάστε, εἴχαμε πεῖ καί πολύ παλιά, νομίζω, ὅτι στήν πορεία τῆς Ἐκκλησίας μερικές φορές ἔγιναν λάθη σοβαρά. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν κάνει λάθη, οἱ ἄνθρωποι ὅμως κάνουν. Καί καθώς μπῆκαν ἔτσι ὁμαδικῶς, μαζικῶς διάφοροι ἄνθρωποι στήν Ἐκκλησία… Γνωρίζουμε ὅτι οἱ βασιλεῖς κάποιων χωρῶν, πῶς νά ποῦμε, σάν νά πίεσαν τούς λαούς τους καί ἀπεδέχθησαν τόν Χριστιανισμό. Καί γενικότερα ἔγινε αὐτό, καί σέ μεγάλες ὁμάδες καί σέ μικρότερες ὁμάδες. Χωρίς δηλαδή νά εἶναι ὥριμοι, χωρίς νά ξέρουν, χωρίς νά ἔχουν συναίσθηση καί συνείδηση τοῦ τί ἀκριβῶς θά κάνουν, βαπτίζονταν, καί, τρόπον τινά, ἀπό κάποια πλευρά μπῆκε ἡ βαρβαρότητα, ἄς ποῦμε, μπῆκαν οἱ ἄνθρωποι μέ τά ἤθη τους τά βάρβαρα στήν Ἐκκλησία. Καί αὐτό ἔκανε γενικότερη ζημιά.

Θά εὐχαριστήσω πρῶτα τόν Πανιερώτατο, τόν ὁποῖο εἶδα σήμερα τό πρωί καί τοῦ ἔβαλα μετάνοια, καί ὁ ὁποῖος μέ δέχθηκε πάλι μέ πολλή ἀγάπη καί μέ πολλή χαρά, πέρα ἀπό τό ὅτι ἔδωσε τήν ἄδεια καί τήν εὐλογία νά ἔρθω καί κάλυψε μέ τήν ἄδεια καί τήν εὐλογία του ὅλες αὐτές τίς ἐκδηλώσεις. Ἀκόμη μιά φορά μοῦ εἶπε ὅτι μπορῶ νά ἔρχομαι καί χωρίς ἄδεια· εἶναι ἀνοιχτός ὁ δρόμος. Εὐχαριστῶ τόν Πανιερώτατο μέ ὅλη μου τήν καρδιά γιά τήν ἀγάπη του, γιά τήν καλοσύνη του, γιά ὅλα. Καί γι᾿ αὐτό καί ἐγώ εὐχαρίστως ἔρχομαι καί γιά ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀνταποκρίνονται στήν πρόσκληση αὐτή πού κάνει ἡ Μητρόπολη πρός ὅλους σας.

Ὅλοι μας γνωρίζουμε ἀπό τά σχολεῖα ὅτι συνήθως στά ἐγχειρίδια τά σχολικά, ἀκόμη καί στά πανεπιστημιακά, ὑπάρχουν διάφοροι ὁρισμοί γιά τήν Ἐκκλησία, τί εἶναι Ἐκκλησία. Ὅμως αὐτοί οἱ ὁρισμοί εἶναι πολύ μεταγενέστεροι καί θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι πιό πολύ προέρχονται ἀπό ἐπίδραση τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας. Ἐκεῖ στήν Δυτική Ἐκκλησία οἱ καθολικοί εἶχαν ἐπί αἰῶνες διαμάχες μέ τούς προτεστάντες καί, γιά νά τά βγάλουν πέρα, ἀναγκάστηκαν νά δώσουν κάποιους ὁρισμούς. Ἀπό κεῖ κάπως τούς πήραμε κι ἐμεῖς καί τούς βάλαμε στά ἐγχειρίδια, ἐνῶ οὔτε ἡ ἁγία Γραφή ἔχει κάποιο ὁρισμό γιά τήν Ἐκκλησία, οὔτε οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν κάποιο ὁρισμό γιά τό θέμα αὐτό τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε στούς Κανόνας τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων βρίσκουμε κάτι πού νά εἶναι ὁρισμός γιά τήν Ἐκκλησία.

Ἡ ὀρθόδοξος πνευματική ζωή, παρά τήν ποικιλίαν τῶν τρόπων βιώσεως καί ἐκφράσεώς της, εἶναι μία. Ὑπάρχει δέ ἄρρηκτος ἐσωτερικός σύνδεσμος μεταξύ θεολογίας καί μυστικισμοῦ, δογματικῆς παραδόσεως καί πνευματικῆς ζωῆς. «Δέν κατανοοῦμεν τά δόγματα ἐκτός τῆς ἐμπειρίας, οὐδέ ἔχομεν τό πλήρωμα τῆς ἐμπειρίας ἐκτός τῆς ἀληθοῦς διδασκαλίας».

Ὁ κάθε ἄνθρωπος πού θά πιστέψει στόν Χριστό, μέ τό βάπτισμα καί μέ τό χρίσμα γίνεται χριστιανός, γίνεται μέλος τῆς Ἐκκλησίας. Δηλαδή, μέ τό βάπτισμα γεννιέται καινούργιος ἄνθρωπος κανείς, καί μέ τό χρίσμα παίρνει τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τά ὁποῖα θά τά ἔχει πάντοτε ὁ χριστιανός –πρέπει νά τά ἔχει– καί τά ὁποῖα τόν βοηθοῦν νά αὐξάνει στήν πνευματική ζωή.

Πολύ εὐλογημένη εἶναι αὐτή ἡ νύκτα, ἀδελφοί μου. Μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεός ἀκόμη μιά φορά νά βρεθοῦμε στόν ναό του, μέσα στή λατρεία, μέσα στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Καθώς θά προσέλθουμε τώρα νά κοινωνήσουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεός ὄντως νά τόν συναντήσουμε. Ἄν ἐπιτρέπεται νά πῶ, νά τόν συναντήσουμε περισσότερο ἤ καλύτερα, πολύ-πολύ περισσότερο ἀπό τούς ποιμένες, οἱ ὁποῖοι εἶδαν τούς ἀγγέλους νά ἀνεβαίνουν, νά κατεβαίνουν καί νά ψάλλουν Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Οἱ ὁποῖοι ποιμένες ἄκουσαν ἀπό τόν ἄγγελο: Μή φοβεῖσθε· ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ (Λουκ. 2, 10), καί πῆγαν στή Βηθλεέμ καί μέσα στή φάτνη εἶδαν τόν Κύριο καί τόν προσκύνησαν. Πλεῖον ὧδε· πλεῖον!

«Νῦν αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σύν ἡμῖν ἀοράτως λατρεύουσιν. Ἰδού γάρ εἰσπορεύεται ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης. Ἰδού θυσία μυστική, τετελειωμένη, δορυφορεῖται. Πίστει καί πόθῳ προσέλθωμεν, ἵνα μέτοχοι ζωῆς αἰωνίου γενώμεθα».

Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί, ἀδελφοί μου, χρεωστοῦμε πολλές εὐχαριστίες σ᾿ ὅλους τούς ἁγίους καί εἰδικότερα σέ ὁρισμένους γνωστούς μας ἁγίους. Πολύ-πολύ ἰδιαίτερα ὀφείλουμε εὐγνωμοσύνη στόν μεγάλο ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἱερό Χρυσόστομο, πού σήμερα τελοῦμε τή μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου του.

Λέγαμε καί ἄλλη φορά ὅτι δέν μπορεῖ νά γίνει κανείς χριστιανός, ἄν δέν βαπτισθεῖ, καί δέν σώζεται κανείς, ἄν δέν βαπτισθεῖ. Ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται (Μάρκ. 16, 16).

Ἡ Ἐκκλησία πίστεψε τά πράγματα ὅπως τά κήρυξε ὁ Κύριος, καί γι᾿ αὐτό καθιέρωσε τό βάπτισμα καί μάλιστα καί τόν νηπιοβαπτισμό. Ἀφοῦ γιά νά σωθεῖ κανείς πρέπει νά βαπτισθεῖ, ἕνα παιδί, ἄν φύγει ἀβάπτιστο, τί θά γίνει; Καί γι᾿ αὐτόν τόν λόγο, γιά νά μήν πεθάνει ἕνα παιδί ἀβάπτιστο, καθιερώθηκε ὁ νηπιοβαπτισμός. Δέν κάνουν καθόλου καλά οἱ γονεῖς ἐκεῖνοι πού ἀποφεύγουν νά βαπτίζουν τά παιδιά ἤ τό ἀναβάλλουν. Αὐτό εἶναι ἐπικίνδυνο, καί εἶναι μεγάλη ἁμαρτία, γι᾿ αὐτόν πού θά κάνει μιά τέτοια παράλειψη. Δηλαδή, τό νά πεθάνει ἕνα παιδί ἀβάπτιστο ἀπό ἀμέλεια τῶν γονέων εἶναι μεγάλη ἁμαρτία.

Θά ἀσχοληθοῦμε σήμερα μέ ἕνα σημείωμα πού μοῦ ἔδωσαν. Ἀναφέρεται σέ κάτι πού εἶπε ὁ π. Κλεόπας, τόν ὁποῖο συναντήσαμε στή Ρουμανία τό καλοκαίρι. Γράφει τό σημείωμα: Αὐτό πού πρότεινε ὁ π. Κλεόπας, νά γίνει δηλαδή ἀπό κοινοῦ συνεννόηση καί συμφωνία μεταξύ πνευματικοῦ καί ἐξομολογουμένου γιά τήρηση κάποιου συγκεκριμένου κανόνα, πρακτικά μπορεῖ νά ἐφαρμοσθεῖ στήν περίπτωση κάποιου πού χρόνια βλέπει ἕναν πνευματικό, ἀλλά ἴσως ποτέ δέν ἐξομολογήθηκε καθολικά καί ἀληθινά; Ἤ μήπως αὐτό ἔχει ἰσχύ καί ἐφαρμογή μόνο γιά ψυχές πού γιά πρώτη φορά πᾶνε νά συναντήσουν ἕναν πνευματικό; Μπορεῖτε νά μιλήσετε λίγο πιό συγκεκριμένα γι᾿ αὐτό;

Ἐπειδή εἶναι πολλοί –ὄχι μόνο πολλοί ἀπό σᾶς, ἀλλά καί ἄλλοι– ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἐξομολογοῦνται, ἀλλά πιθανόν νά μήν ἐξομολογοῦνται σωστά καί νά μήν ἔρχεται στήν ψυχή τους τό ἀποτέλεσμα πού πρέπει νά ἔλθει, μολονότι εἶναι ἐνδεχόμενο νά ἐξομολογεῖται κανείς συχνά, θά προσπαθήσουμε νά τό δοῦμε τό θέμα αὐτό, ὅσο γίνεται, ἀπό πιό κοντά καί πιό καλά.

Εἴπαμε πολλές φορές ὅτι ἔτσι ὅπως λειτουργοῦμε γενικότερα σήμερα στήν Ἐκκλησία –ἐννοῶ ἐδῶ ἔτσι ὅπως κάνουμε τά διάφορα καθήκοντά μας– μένουν κάποια κενά, καί ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπό τόν καθένα μας, νά γεμίζουμε αὐτά τά κενά, γιατί ὅλοι θά δώσουμε λόγο στόν Θεό. Πιό συγκεκριμένα, ἔχουμε πεῖ κι ἄλλη φορά, καταρχήν ὅλοι οἱ χριστιανοί, ἄν θέλουν νά εἶναι χριστιανοί, νά ἐξομολογοῦνται, δέν γίνεται ἀλλιῶς. Μόνο κανένας χωρικός, κανένας αὐτοῦ τοῦ τύπου ἄνθρωπος δέν πλένει τό σῶμα του, δέν τό καθαρίζει, ἴσως καί ποτέ. Ἀλλά ὅλοι οἱ ἄλλοι, πού κάπως θέλουν νά ζοῦν στοιχειωδῶς μαζί μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, πρέπει νά εἶναι καθαροί, καί πλένονται συχνά. Προκειμένου γιά τό σῶμα. Γιά τήν ψυχή; Πῶς τό κάνουμε αὐτό καί ἀφήνουμε ἀκάθαρτη τήν ψυχή; Οὔτε τακτοποιεῖται κανείς ἁπλῶς μέ τό νά λέει “ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί” ἤ “εἶμαι ἁμαρτωλός”. Χρειάζεται συγκεκριμένα π.χ. γιά τό σῶμα νά πάει νά πλυθεῖ κανείς, δέν γίνεται ἀλλιῶς. Λερώθηκαν τά ἐνδύματα, βρώμισαν; Κατά συγκεκριμένο τρόπο πρέπει κανείς νά πάει νά τά πλύνει· ὄχι ἁπλῶς νά τά μουσκέψει οὔτε ἁπλῶς νά λέει ὅτι χρειάζομαι καθαρά ἐνδύματα.

Ὁμιλητής: Πάντως, θά ἤθελα νά πῶ πρῶτα ὅτι μπορεῖ νά ἐξομολογεῖται κανείς, χωρίς νά ἔχει μετάνοια. Καί αὐτό νά τό προσέξουμε. Ὅταν ὅμως ἀληθινά μετανοεῖ κανείς, εἶναι ἀδύνατον νά μήν ἐξομολογεῖται· διότι δέν σώζει τόν ἄνθρωπο αὐτή καθ᾿ ἑαυτήν ἡ μετάνοια. Ἡ μετάνοια κάνει τόν ἄνθρωπο δεκτικό τῆς συγχωρήσεως πού θά τοῦ δώσει ὁ Θεός, ἀλλά ἡ συγχώρηση αὐτή δίνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία. Δέν εἶπε ἔτσι τυχαῖα ὁ Χριστός στούς ἀποστόλους: Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς· ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται. Δέν εἶπε μόνο τό ἕνα, εἶπε καί τό ἄλλο· καί δέν τά εἶπε τυχαῖα.

Σήμερα θά πῶ λίγα λόγια γιά τόν μέγα ἁγιασμό. Γι᾿ αὐτό τό θέμα ἔχω πεῖ ὄχι μόνο παλιά, πού μιλήσαμε γιά τά πρακτικά αὐτά θέματα, ἀλλά καί παρεμπιπτόντως ἄλλες φορές καί στή θεία Λειτουργία καί τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων μπορεῖ νά εἴπαμε. Ὅμως ὁρισμένοι πιθανόν νά μήν ἔχετε ἀκούσει, γι᾿ αὐτό, παρακαλῶ, νά προσέξετε μερικά πού θά ποῦμε σύντομα-σύντομα.

Πρῶτα θά ἤθελα νά ἐκφράσω τήν μεγάλη μου χαρά, γιά ὅσα γίνονται αὐτές τίς μέρες πρός τιμήν τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Συμεών, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, τόν ὁποῖο συμπαθῶ καί τιμῶ ὡς Ἅγιο μέσα στήν καρδιά μου ἀπό τά φοιτητικά μου ἀκόμη χρόνια.

Ὕστερα θά ἤθελα νά ἐκφράσω τίς ταπεινές εὐχαριστίες μου πρός τόν Παναγιώτατο, πού ἡ πατρική του ἀγάπη κάθε τόσο μᾶς κάνει αὐτές τίς εὐλογημένες ἐκπλήξεις. Αὐτήν τήν φορά μᾶς συνήγειρε στόν δίκαιο πανηγυρισμό τοῦ Ἁγίου Συμεών.

Ἐν πρώτοις αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκην νά εὐχαριστήσω τόν Παναγιώτατον Μητροπολίτην μας, ὅστις μοί ἔκαμε τήν τιμήν νά μοί ἀναθέσῃ τήν ἀνάπτυξιν τοῦ σπουδαιοτάτου τούτου θέματος καί οὕτω μοί ἔδωκε τήν εὐκαιρίαν, ἐν τῇ προσπαθείᾳ μου νά ἑτοιμάσω τήν εἰσήγησιν ταύτην, μεγάλως νά ὠφεληθῶ. Εὐχαριστῶ ἐπίσης πάντας ὑμᾶς, σεβαστοί πατέρες, οἵτινες θά ἔχητε τήν ὑπομονήν καί ἀγάπην νά μέ ἀκούσητε.

Δέν ξέρω ἐάν ὁ Θεός μέ φώτισε, πού σκέφθηκα νά ἀφήσουμε τά θέματα μέ τά ὁποῖα ἀσχολούμαστε στίς ἀγρυπνίες αὐτές καί νά ἀναφερθοῦμε σέ κάποιο ἄλλο θέμα. Πιστεύω ὅτι ἔτσι πρέπει νά εἶναι.

Διαπιστώνω κάθε μέρα ὅλο καί πιό πολύ, ἀδελφοί μου, ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, καί οἱ χριστιανοί, βρίσκονται σέ κάποια ἀνάγκη, ἔχουν κάποιο πρόβλημα, ἔχουν κάποια δυσκολία, ἔχουν κάτι πού τούς πιέζει. Καί ὅλοι θά ἤθελαν νά μποροῦσαν νά ζητήσουν κάτι ἀπό τόν Θεό, καί νά τούς τό κάνει. Βλέπω, π.χ., τήν προθυμία, ἄν θέλετε, καί τόν καημό, μέ τόν ὁποῖο ἐρχόμαστε νά χρισθοῦμε μέ τό ἅγιο ἔλαιο τοῦ εὐχελαίου. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὅλοι περιμένουμε κάποια θεραπεία. Κάτι μᾶς βασανίζει, μᾶς δημιουργεῖ ὁλόκληρη ἱστορία, πρόβλημα μεγάλο, κάτι μᾶς κάνει νά ὑποφέρουμε, νά πονᾶμε, καί θέλουμε νά θεραπευθοῦμε.

Εἴπαμε ἀρκετά τήν περασμένη Κυριακή πιό εἰδικά γιά τό θέμα τῆς νοερᾶς προσευχῆς καί νά προσπαθήσουμε, ὅσο γίνεται, νά συμπληρώσουμε σήμερα καί νά ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα καλύτερα.

Τό θέμα βέβαια δέν εἶναι μόνο νά κάνει κανείς κάτι. Τό θέμα εἶναι νά ξέρει τί κάνει. Καί ἐπίσης, νά ξέρει ποιός εἶναι αὐτός πού τό κάνει καί γιατί τό κάνει. Ὅλα ξεκινοῦν ἀπό τό ὅτι εἴμαστε πλάσματα τοῦ Θεοῦ, εἴμαστε πλασμένοι «κατ᾿ εἰκόνα» Θεοῦ. Ὅσο καί ἄν ἁμάρτησε ὁ ἄνθρωπος, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δέν ἔσβησε ἀπό μέσα του. Ἀμαυρώθηκε ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ὅμως δέν χάθηκε. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος «κατ᾿ εἰκόνα» Θεοῦ, ἀλλιῶς δέν θά μποροῦσε νά ἔχει ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, νά ἔχει ἀναφορά στόν Θεό ἤ δέν θά μποροῦσε νά προσπαθεῖ νά ἐπικοινωνήσει μέ τόν Θεό, δηλαδή νά ἔχει ἐλπίδες ὅτι προσπαθώντας θά τό πετύχει αὐτό.

Ἑορτάζουμε σήμερα τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Ἡ ἡμέρα αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας μας. Θά παρακαλοῦσα ἀκόμη μία φορά καλά νά τό ἐννοήσουμε οἱ χριστιανοί, καλά νά τό καταλάβουμε, ὅτι ὁ Θεός θέλει νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Νά τόν σώσει ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία εἶναι τό κακό στόν ἄνθρωπο, ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ κόλαση τοῦ ἀνθρώπου. Ὅλα τά ἄλλα πού ἐμεῖς τά νομίζουμε κακά, δέν εἶναι τίποτε. Ὁ Θεός θέλει νά σώσει τόν ἄνθρωπο καί γι᾿ αὐτό ἔστειλε τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ νά φέρει αὐτή τήν καλή εἴδηση στήν Παναγία, ὅτι ἀπ᾿ αὐτήν θά γεννηθεῖ αὐτός πού θά σώσει τόν κόσμο.

Πρίν ἀπό δυό χρόνια νομίζω, ἐδῶ στόν χῶρο αὐτό, εἴχαμε τήν αἴσθηση ὅτι κάτι μᾶς ἔδειξε ἡ Παναγία, κάτι μᾶς εἶπε ἡ Παναγία, καί τό μελετήσαμε κάπως τό θέμα τότε καί νομίζω ὅτι μᾶς ἔκανε καλό. Δέν μπορεῖ νά πεῖ κανείς ἀκριβῶς τί ἔγινε, ἀλλά, νά, ἔτσι ὅπως ἤμασταν μαζεμένοι καί τότε, ὡς τέκνα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὡς παιδιά τῆς Παναγίας, μᾶς ἔδωσε νά ἐννοήσουμε ἡ Παναγία ὅτι μᾶς ἀναλαμβάνει, μᾶς δέχεται, καί τρόπον τινά ζήτησε νά ἐμπιστευθοῦμε, νά δώσουμε τόν ἑαυτό μας, νά πιστέψουμε στή Χάρι της καί τό καλό θά γίνει.

Ἤδη ἀπό σήμερα, Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ γεννήσεως, μέ τήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε πληροφορούμεθα γιά τό μεγάλο αὐτό γεγονός τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου.

Ὁ ἀρχάγγελος βεβαιώνει τήν Μαρία, τήν Παναγία, ὅτι αὐτό τό παιδί πού θά γεννηθεῖ εἶναι ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Βεβαιώνει καί τόν Ἰωσήφ ὁ ὁποῖος παραξενεύτηκε, ὅταν εἶδε τήν μνηστή του χωρίς νά ἔχει καμία, ὅπως λέει ἐδῶ, συζυγική ἐπαφή νά εἶναι ἔγκυος καί ἐθορυβήθη. Τοῦ λέει λοιπόν ὁ ἄγγελος «κατ᾿ ὄναρ· μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν Ἁγίου» (στ. 20).

Ἐκεῖνο πού θέλω νά πῶ στήν ἀγάπη σας αὐτή τήν ὥρα, εἶναι ὅτι ἀληθῶς ὁ Κύριος ἀνέστη, ἀδελφοί μου, καί ἀληθῶς ἀνέστη, γιά νά ἀναστηθοῦμε ἐμεῖς καί νά γίνει σ᾿ ἐμᾶς καί ἡ πρώτη ἀνάσταση καί ἡ δεύτερη. Τώρα, ὅσο εἴμαστε σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, ἀνασταίνεται ἡ ψυχή πού εἶναι νεκρή ἀπό τήν ἁμαρτία καί μετά τή ζωή αὐτή ἀνασταίνεται γιά τήν αἰώνια ζωή.

Πῶς ἦταν οἱ Ἀπόστολοι ὄχι μόνο πρίν τούς γνωρίσει ὁ Χριστός καί πρίν γνωρίσουν τόν Χριστό, ἀλλά καί ἐνόσω ἦταν μέ τόν Χριστό πρό τοῦ Πάθους καί πρό τῆς Πεντηκοστῆς καί πῶς ἔγιναν μετά τήν Πεντηκοστή! Ἐάν ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας ὅπως καί οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι ἔμεναν αὐτοί πού ἦταν μέχρι καί τή Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ _θά ἔλεγα, ἀκόμη καί μετά τή Σταύρωση, ὅλες ἐκεῖνες τίς πενήντα ἡμέρες πρίν ἀναληφθεῖ ὁ Χριστός καί πρίν ἔλθει τό Ἅγιο Πνεῦμα_ ποτέ δέν θά μποροῦσαν νά κάνουν ἕνα τέτοιο τεράστιο ἔργο, τό ὁποῖο δέν πρέπει νά τό δοῦμε μόνο σάν ἔργο, σάν δουλειά, ἀλλά σάν ἔργο τό ὁποῖο εἶχε τέτοια ἐμπόδια καί τόσα πολλά ἐμπόδια.

Γιορτάζουμε ἀπόψε τήν τρίτη, ὅπως λέγεται, εὕρεση τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ἐνῶ ἡ πρώτη καί ἡ δεύτερη εὕρεση ἑορτάζονται μαζί στίς 24 Φεβρουαρίου. Βέβαια, ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἦταν καί εἶναι αὐτός πού εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία. Ὅπως ἐπίσης καί ἡ κάρα του ἦταν καί εἶναι θησαυρός γιά τήν Ἐκκλησία. Καί βλέπετε, ἡ Ἐκκλησία βρίσκει ὅτι πρέπει νά θεωρήσει πώς εἶναι ἰδιαίτερο γεγονός κάθε φορά πού βρίσκει τήν κάρα τοῦ Τιμίου Προδρόμου καί γι᾿ αὐτό καθιέρωσε ἑορτή καί γιά τήν πρώτη καί δεύτερη εὕρεσή της καί γιά τήν τρίτη. Καί μάλιστα, ὄχι ἁπλῶς τελοῦμε τή μνήμη τῆς εὑρέσεως _μιά ἁπλή μνήμη_ ἀλλά τά βιβλία τά ἐκκλησιαστικά ἔχουν πλήρη ἀκολουθία καί τώρα καί στίς 24 Φεβρουαρίου. Γιά τήν Ἐκκλησία ὄχι ἁπλῶς ἡ κάρα τοῦ τιμίου Προδρόμου εἶναι ἁγία κάρα, ἀλλά εἶναι σημαντικό καί μεγάλο καί τό γεγονός τῆς εὑρέσεώς της.

Οἱ ἅγιοι αὐτοί μᾶς θυμίζουν ὅλους τούς ἄλλους ὁσίους ἀλλά καί ὅλους τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ὁποῖοι ἅγιοι ἔκαναν ὅλοι τους τόν κανόνα πού ὁ Θεός ἀνέθεσε στόν καθένα. Καί εἰδικότερα ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος χρόνια καί χρόνια πέρασε μέσα στίς ἐρήμους. Ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, ἡ ζωή στήν ἔρημο εἶναι ζωή στήν ἔρημο. Πολλοί ἅγιοι, θά ἔλεγε κανείς, πέρασαν πολλά χρόνια πολύ ἄχαρα στήν ἔρημο, ἑωσότου νά δεχθοῦν τήν οὐράνια παρηγορία.

Ἐπειδή σήμερα εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νά ἀναγινώσκεται ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Λουκᾶ (Λουκ. 10, 16-21) καί ἑπομένως δέν ἀνεγνώσθη ἡ εὐαγγελική περικοπή τῆς Κυριακῆς. Καί παρακαλῶ τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε τρία σημεῖα στήν εὐαγγελική αὐτή περικοπή πού μόλις ἀκούσαμε.

Σήμερα πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου ἀποστόλου καί εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, ἡ εὐαγγελική περικοπή ἦταν ἀπό τό Εὐαγγέλιό του καί εἶναι ἡ περικοπή ἡ ὁποία ἀναγινώσκεται τήν ἡμέρα πού εἶναι ἡ ἑορτή τοῦ ἀποστόλου (Ματθ. 9, 9-13). Δηλαδή ἐνῶ εἶναι σήμερα Κυριακή, δέν ἀνεγνώσθη ἡ περικοπή τῆς Κυριακῆς, ἀλλά ἡ περικοπή τῆς ἑορτῆς του, ἡ ὁποία ἀναφέρει τήν κλήση τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, πού ἦταν τελώνης.

Ἔχουμε μερικά βασικά δεδομένα τά ὁποῖα ἔλαβε ὑπ᾿ ὄψιν του καί ὁ ἅγιος Ἐλευθέριος καί ἄλλοι ἅγιοι καί ὅλοι ἐκεῖνοι πού σώθηκαν καί σώζονται, καί μέσα ἀπ᾿ αὐτά φαίνεται ἡ μεγάλη ἀξία πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ὁ κάθε ἄνθρωπος. Καί εἶναι ἁμαρτία, μεγάλη ἁμαρτία, νά μή λαμβάνουμε ὑπ᾿ ὄψιν καί γιά τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας καί γιά τούς ἄλλους τήν ἀξία πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος. Ὅσο κι ἄν φανεῖ παράξενο, ὅταν εἶσαι ἐγωιστής, δέν μπορεῖς νά δεῖς τήν ἀξία τήν ἀνθρώπινη, τήν ἀξία τοῦ ἑαυτοῦ σου, τῆς ψυχῆς σου καί τήν ἀξία τῶν ἄλλων ψυχῶν. Καί ὅσο πιό πολύ ταπεινός εἶσαι, τόσο πιό πολύ συνειδητοποιεῖς αὐτή τήν ἀξία. Ὁ ἐγωισμός, ἐνῶ φαίνεται ὅτι εἶναι ὑπέρ τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρώπου, καταστρέφει καί ἐξαφανίζει αὐτή τήν ἀξία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ταπείνωση εἶναι ἐκείνη πού ἀναδεικνύει αὐτή τήν ἀξία.

Ἀγαπητοί, ἐάν ἡ καρδιά μας δέν μᾶς κατακρίνει, τότε ἔχουμε θάρρος νά πλησιάσουμε τόν Θεό. Μεγάλο θέμα. Ὁ χριστιανός πρέπει νά φθάσει σέ τέτοια κατάσταση πού νά μή δάκνεται ἀπό τή συνείδησή του, πού νά μήν αἰσθάνεται ὅτι ἔχει κάτι ἀτακτοποίητο, καί εἶναι ἔτσι ἐν ἀταξίᾳ μέ τόν Θεό. Βέβαια, σέ τέτοια κατάσταση φθάνει κανείς κατά κανόνα ὕστερα ἀπό χρόνια. Ὅταν διαρκῶς ἀγωνίζεται κανείς νά κάνει τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί, καθώς ὅλο καί δέν ἐπιτυγχάνει νά κάνει τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, συνεχῶς μετανοεῖ γι᾿ αὐτό, τότε φθάνει σέ ἀληθινή ταπείνωση, σέ ἀληθινή ἀγάπη, καί ἔτσι ἀποκτάει ἡ καρδιά μιά ἀγαθότητα καί τρόπον τινά μιά ἀναμαρτησία. Δέν ἐνεργεῖ καί δέν κινεῖται ἡ καρδιά πρός τήν ἁμαρτία, ἀλλά φθάνει σέ μιά ἀγαθότητα, ὅπως εἴπαμε.

Σήμερα πού τελοῦμε τή μνήμη τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου, ὅπως ἀκούσαμε, ὡς εὐαγγελική περικοπή ἀνεγνώσθη ἡ περικοπή ἐκείνη πού ἀναγινώσκεται κατά κανόνα στή μνήμη τῶν μεγάλων ὁσίων Πατέρων. Εἶναι ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο καί σ᾿ αὐτήν ὁ Κύριος καλεῖ τούς κοπιῶντας καί πεφορτισμένους· «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς». Ἀλλά ὕστερα ὅμως προσθέτει ὁ Κύριος· «Ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Ματθ. 11, 27-30).

Γνωρίζουμε ὅλοι ἀπό προσωπική μας πείρα ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος πού ὑπάρχει σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο θέλει νά ζήσει. Ἕνας φυσιολογικός, ἕνας κανονικός ἄνθρωπος, πού δέν εἶναι ἄρρωστος, θέλει νά ζήσει, καί μάλιστα ὄχι μόνο μέ τήν ἔννοια μήν τυχόν χάσει αὐτό πού ἔχει. Καί ὁ πιό ἀδιάφορος καί ὁ ἄπιστος, ἄν θέλετε, ἄνθρωπος θέλει νά ζήσει, ὄχι ἁπλῶς διότι δέν θέλει νά χάσει αὐτό πού ἔχει, ἀλλά γιατί κάτι περιμένει. Καί γι᾿ αὐτό πασχίζει νά βελτιώσει τή ζωή του, πασχίζει νά βρεῖ ἐκεῖνο πού τοῦ ξεφεύγει, πού ὅλο νομίζει ὅτι τό βρῆκε καί πάλι ἀπό τήν ἀρχή τό γυρεύει.

Ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή ἀναφέρει δύο θαύματα τοῦ Κυρίου, τό ἕνα πού θεράπευσε τήν αἱμορροοῦσα, τό ἄλλο πού ἀνέστησε τήν κόρη τοῦ Ἰαείρου.

Καί θά παρακαλέσω τήν ἀγάπη σας νά προσέξουμε μαζί πάλι κάποια σημεῖα τῆς ὅλης περικοπῆς, γιά νά λάβουμε τήν ὠφέλεια πού ὁ Κύριος θέλει καί σήμερα νά μᾶς δώσει.

Καί στίς δύο αὐτές περιπτώσεις, βλέπουμε ἀκόμη μιά φορά ὅτι ὁ Κύριος δίδει τελικά στόν καθένα ὅ,τι ζητήσει.

Πάλι σήμερα ὁ λόγος γιά κάποιον πλούσιο ὁ ὁποῖος καί αὐτός πλησιάζει τόν Κύριο καί ἐρωτᾶ τί νά κάνει γιά νά κληρονομήσει τήν αἰώνιο ζωή.

Καί εὐθύς ἐξαρχῆς νά προσέξουμε ὅτι ὅλοι, καί αὐτός ἐδῶ καί σ᾿ ἄλλες περιπτώσεις, ὅλοι δέν ἀρνοῦνται τόν Θεό· ἄν θέλετε, δέν ἀρνοῦνται τήν ἀλήθεια ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή καί ἐπίσης κατά κάποιον τρόπο ἀναφέρονται στόν Θεό, θέλουν καί ἐπιθυμοῦν νά κληρονομήσουν τήν αἰώνιο ζωή, τήν αἰώνιο βασιλεία· ἀλλά δέν ἀρκεῖ αὐτό. Καί βλέπουμε ὅτι καίτοι ἔτσι αἰσθάνονται, καίτοι ἔτσι φρονοῦν καί ἔχουν μιά σχέση μέ τόν Θεό, ὅπως κι αὐτός ἐδῶ ὁ πλούσιος, τελικά δέν συμμορφώνονται πρός τό ὅλο θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἐκπίπτουν.

Τό θαῦμα αὐτό πού ἔγινε ἀπό τόν Κύριο καί ἀκούσαμε μόλις προηγουμένως, ἔλαβε χώραν πέρα ἀπ᾿ τήν λίμνη τῆς Γαλιλαίας στά Γάδαρα, στήν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν.

Καί θά μπορούσαμε νά προσέξουμε ἰδιαίτερα τρία βασικά σημεῖα πού βρίσκουμε σ᾿ αὐτή τήν εὐαγγελική περικοπή καί πού περιέχει γενικότερα τό θαῦμα αὐτό, τήν θεραπεία ἑνός δαιμονισμένου.

Κυριακή τῶν προπατόρων σήμερα. Κάθε χρόνο ἡ προτελευταία Κυριακή πρίν ἀπό τά Χριστούγεννα, εἶναι ἡ Κυριακή τῶν προπατόρων καί πάντοτε ἀναγινώσκεται αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε. Εἶναι κι αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή παραβολή, γιά τήν ὁποία εἶχε κάποια ἀφορμή ὁ Κύριος.

Ἔκανε λόγο πιό μπροστά γιά κάποιο δεῖπνο καί γιά τίς πρωτοκαθεδρίες· καί στόν 15ο στίχο τοῦ 14ου κεφαλαίου τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου γράφει· «Ἀκούσας δέ τις τῶν συνανακειμένων ταῦτα εἶπεν αὐτῷ· μακάριος ὃς φάγεται ἄριστον ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ». Κάποιος ἀπ᾿ αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἦταν σ᾿ αὐτό τό δεῖπνο, πού ἔγινε λόγος γιά τίς πρωτοκαθεδρίες, ἄκουσε αὐτά πού εἶπε ὁ Κύριος καί εἶπε «εἶναι μακάριος ἐκεῖνος πού θά φάει ἄριστον, πού θά καθήσει στό τραπέζι τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Καί πῆρε ἀπ᾿ αὐτό ἀφορμή ὁ Κύριος καί εἶπε τήν παραβολή πού ἀκούσαμε καί φαίνεται καθαρά ἐδῶ ὅτι τό ἄριστον αὐτό, αὐτό τό δεῖπνο εἶναι γενικότερα ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Θά μποροῦσε κανείς βέβαια εἰδικότερα νά τό ἀναφέρει καί στή Θεία Κοινωνία, ἀλλά γενικότερα εἶναι ἡ βασιλεία, ἡ ὁποία συχνά παρομοιάζεται μέ δεῖπνο καί ἄλλοτε μέ γάμο πού κάνει ὁ οὐράνιος Νυμφίος μέ τήν νύμφη Ἐκκλησία.

Ἀπό τήν περασμένη Δευτέρα, πού ἦταν ἡ ἑπομένη τῆς Κυριακῆς μετά τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἄρχισαν νά ἀναγινώσκονται στή θεία Λειτουργία εὐαγγελικές περικοπές ἀπό τό κατά Λουκᾶν εὐαγγέλιο. Ἡ σημερινή Κυριακή ὀνομάζεται πρώτη Κυριακή τοῦ Λουκᾶ, καθώς εἶναι ἡ πρώτη Κυριακή πού ἀναγινώσκεται εὐαγγελική περικοπή ἀπό τό κατά Λουκᾶν εὐαγγέλιο. Ἡ περικοπή αὐτή ἀναφέρεται στήν κλήση τῶν πρώτων μαθητῶν, τήν ὁποία ἔχουμε καί στό κατά Ματθαῖον εὐαγγέλιο. Ὅπως ξέρουμε, στή διάρκεια τοῦ ἔτους ἀναγινώσκονται στή θεία Λειτουργία εὐαγγελικές περικοπές καί ἀπό τά τέσσερα εὐαγγέλια.

Σήμερα τό πρωί στόν Ὄρθρο διαβάστηκε τό Ε´ ἑωθινό εὐαγγέλιο, πού εἶναι ἀπό τό κατά Λουκᾶν εὐαγγέλιο (Βλ. Λουκ. 24, 12-35). Εἶναι ἡ μεγάλη αὐτή εὐαγγελική περικοπή, πού εἶναι συγκλονιστική, καί τήν ἀκοῦμε κάθε ἕνδεκα Κυριακές. Κάτι μοῦ ἔκανε πολλή ἐντύπωση σήμερα. Καί θέλω, παρακαλῶ, μαζί νά προσέξουμε αὐτό πού μοῦ ἔκανε ἐντύπωση.

Τό περιστατικό πού ἀναφέρει ἡ εὐαγγελική περικοπή, τήν ὁποία μόλις ἀκούσαμε (Ματθ. 17, 14-23), καί τό ξέρουμε καί ἀπό ἄλλη φορά, συνέβη μετά τήν κάθοδο τοῦ Κυρίου ἀπό τό ὄρος Θαβώρ, ὅπου εἶχε ἀνέβη καί μετεμορφώθη ἔμπροσθεν τριῶν μαθητῶν του. Ἴσως γι᾿ αὐτό ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νά ἀναγινώσκεται αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή τίς ἡμέρες αὐτές, πού εἶναι τά μεθέορτα τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως. Τό περιστατικό αὐτό τό περιγράφει, θά λέγαμε, λεπτομερέστερα, μέ περισσότερα λόγια, ὁ εὐαγγελιστής Μάρκος (Μάρκ. 9, 14-29).

Τώρα ἔχω τήν ἐσωτερική πληροφορία, τώρα γνώρισα, τώρα κατάλαβα ὅτι ἔσωσε ὁ Κύριος «τόν χριστόν αὐτοῦ». Κάνει μεγάλη ἐντύπωση αὐτό πού λέει ἐδῶ. Στούς ἕξι πρώτους στίχους ἔχουμε προσευχή πρός τόν Θεό γιά τόν βασιλιά. Στόν στίχο αὐτό ὁμιλεῖ ἤ ὁ ἀρχιερεύς ἤ ἴσως ὁ ἴδιος ὁ βασιλεύς, καί ὁμιλεῖ, ἀφοῦ προσφέρθηκαν οἱ θυσίες, καί οἱ μέν καί οἱ δέ. ῞Ολες τίς ἄλλες θυσίες τίς πρόσφερε ὁ βασιλεύς, ὅπως συνήθιζαν νά προσφέρουν γενικότερα οἱ ῾Εβραῖοι, ἀλλά πρόσφερε καί τή θυσία τοῦ ὁλοκαυτώματος, στήν ὁποία καιγόταν ὁλόκληρο τό ζῶο στή φωτιά.