Τῶν προπατόρων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ[1]
Μαζί μέ ὅλη τήν Ἐκκλησία πορευόμαστε
Σήμερα εἶναι ἡ Κυριακή τῶν προπατόρων. Προπάτορες τοῦ Κυρίου εἶναι ὅλοι αὐτοί πού ἀναφέρονται στήν Παλαιά Διαθήκη καί πού ὁρισμένων τά ὀνόματα θά ἀκούσουμε στήν εὐαγγελική περικοπή τήν προσεχή Κυριακή. Καί κυρίως οἱ προπάτορες εἶναι ἀπό τόν Ἀβραάμ καί ἔπειτα –ὄχι βέβαια μόνο αὐτοί· εἶναι καί ἄλλοι– ὁ ὁποῖος καταγότανἀπό τούς Χαλδαίους, ἔθνος πού προϋπῆρχε τῶν Ἰουδαίων· ἦταν δηλαδή ἐθνικός, δέν γνώριζε τόν ἀληθινό Θεό. Αὐτόνκάλεσε ὁ Θεός καί τόν ἔκανε πατριάρχη καί προπάτορα τοῦ Κυρίου.
Δέν ἔχει σημασία τί εἶναι ἕνας ἄνθρωπος, ἀλλά τί θά ἀποφασίσει νά κάνει ὁ Θεός γι᾿ αὐτόν, καί ἄν θά ἀνταποκριθεῖ ὁ ἄνθρωπος στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἀβραάμ, καίτοι ἐκείνη τήν ἐποχή ἦταν αὐτός πού ἦταν, ὑπάκουσε πλήρως στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ, πίστεψε καί ἔγινε ὁ πατριάρχης. Τό ἴδιο ἔκανε καί ὁ Ἰσαάκ, ὁ υἱός του, καί ἐπίσης ὁ Ἰακώβ, ὁ υἱός τοῦ Ἰσαάκ, ἀλλά καί οἱ δώδεκα πατριάρχες, καί ὅλοι οἱ ἄλλοι στή συνέχεια, μέχρι καί τήν Παναγία, ἀπό τήν ὁποία προῆλθε ὁ Χριστός.
Πόσο σοφά ἡ Ἐκκλησία τά ἔχει κανονίσει ὅλα· πόσο σοφά! Καί τίς ἑορτές καί τίς ἀκολουθίες καί τά τροπάρια καί τούς ὕμνους πού ψάλλονται σέ κάθε γιορτή… Δέν ξέρω πῶς ἐσεῖς τά βλέπετε αὐτά τά πράγματα, πῶς τά ἀκοῦτε, πῶς τά καταλαβαίνετε. Ἀλλά λίγο νά προσέξει κανείς καί μόνο αὐτό νά προσέξει, τό πόσο σοφά τά κανόνισε ἡ Ἐκκλησία ὅλα, μένει μέ θαυμασμό.
Σήμερα εἶναι Κυριακή τῶν προπατόρων. Ἄν προσέξατε, καί χθές στόν ἑσπερινό καί σήμερα στόν ὄρθρο, κάποια τροπάρια ἀναφέρονταν στούς προπάτορες –ἦταν βέβαια καί τά ἀναστάσιμα καί τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, πού ἑορτάζει σήμερα. Τά κανόνισε ἔτσι ἡ Ἐκκλησία, ὥστε κανένας νά μή μείνει στήν ἄκρη, κανένας νά μήν παραμεριστεῖ, νά μήν παραγκωνιστεῖ. Τά κανόνισε ἔτσι, ὥστε, ὅσο γίνεται, ὁ καθένας μας νά ἔχει ὑπ᾿ ὄψιν του τό ὅλο σχέδιο τοῦ Θεοῦ καί νά μυεῖται σ᾿ αὐτό, δηλαδή νά βάζει καί τόν ἑαυτό του στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι βέβαια ἡ σωτηρία ὅλων μας.
Νά μποῦμε μέσα στό πῶς τά ἔχει κανονίσει ὁ Θεός
Χριστιανοί ἐμεῖς, ὀρθόδοξοι χριστιανοί, πού ἔπρεπε ὅλα νά τά ξέρουμε, ἀλλά ἔχουμε τέλεια ἄγνοια, δέν ἔχουμε καταλάβει πόσο κακό κάνουμε στόν ἑαυτό μας, πού ὅλοι μας –ὁ καθένας μας– τά κανονίζουμε τά πράγματα ὅπως μᾶς ἔρθει. Ὅσο θέλουμε θρησκεύουμε, ὅταν θέλουμε θρησκεύουμε, ὅπως ἐμεῖς νομίζουμε, ὅπως ἐμεῖς θέλουμε τά παίρνουμε τά πράγματα, καί τελικά δέν καταλαβαίνουμε ὅτι μένουμε ἔξω ἀπό τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Βγάζουμε ἐμεῖς μόνοι μας τόν ἑαυτό μας ἀπ᾿ ἔξω. Εἶναι αὐτό τό κακό πού ἔχουμε μέσα μας καί τό κρατᾶμε, αὐτή ἡ τάση νά αὐτονομήσει κανείς τόν ἑαυτό του. Μήν τυχόν χάσει αὐτή τήν αὐτονομία καί ἀκούσει τόν Θεό καί δοθεῖ στόν Θεό καί πορευθεῖ κατά τό θέλημά του. Κρατᾶς τήν αὐτονομία σου καί καμαρώνεις κιόλας γι᾿ αὐτό. Καί χάνεσαι.
Δέν ξέρω ἐάν μπορεῖ νά βοηθήσει τό ἑξῆς φτωχό παράδειγμα: Ὅταν γίνονται ἐκλογές, ὅλοι οἱ ὑποψήφιοι φροντίζουν νά ἐνταχθοῦν σέ κάποιο κόμμα, γιατί, ἄν μείνουν ἀπ᾿ ἔξω, τάχα ἀνεξάρτητοι, δέν θά ἐκλεγοῦν. Μπαίνουν κάπου, καί ἐκεῖ, μαζί μέ τούς ἄλλους ἔχουν ἐλπίδες. Καί γίνεται σέ ἀρκετούς τελικά αὐτό πού ἐπιθυμοῦν: ἐκλέγονται βουλευτές. (Αὐτό τό λέμε ὡς ἕνα παράδειγμα. Μήν τό πάρετε ὡς σχόλιο γιά τά πολιτικά.)
Κάτι ἀνάλογο ἰσχύει καί γιά μᾶς. Ἐάν δέν μποῦμε μέσα στό πῶς τά ἔχει κανονίσει ὁ Θεός, ἡ Ἐκκλησία, στό σχέδιο δηλαδή τοῦ Θεοῦ, ἄν λίγο πολύ δέν αἰσθανόμαστε ἐκεῖ μέσα τόν ἑαυτό μας καί δέν εἶναι ἀνάλογη ἡ στάση μας καί ἡ ὅλη βιοτή μας, καί θρησκεύουμε μέν, ἀλλά κρατώντας τήν αὐτονομία μας καί τό θέλημά μας, θά χαθοῦμε. Θά χαθοῦμε!
Γι᾿ αὐτό καί ἀπό αὐτῆς τῆς ἀπόψεως χρειάζεται νά τρέχουμε στήν Ἐκκλησία, στίς γιορτές, ἀλλά ὄχι ἁπλῶς νά πηγαίνουμε ἐκεῖ. Ὅλα αὐτά, ὅσο γίνεται, νά ἀρχίζουμε νά τά ἐννοοῦμε, νά τά καταλαβαίνουμε, νά μυούμαστε μέσα στό ὅλο μυστήριο, νά ἀρχίσουμε νά ἔχουμε αἴσθηση τῆς πραγματικότητος ὅτι εἴμαστε στήν Ἐκκλησία καί μαζί μέ ὅλη τήν Ἐκκλησία πορευόμαστε. Καί ἔτσι ἔχουμε ἐλπίδες νά γνωρίσουμε τήν ἀλήθεια, νά βιώσουμε τήν ἀλήθεια καί νά σωθοῦμε.
12-12-1993
[1]. Ἡ μνήμη τους τελεῖται τήν προτελευταία Κυριακή πρό τῶν Χριστουγέννων.