Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος
Εἰ δυνατόν, θά ἔλεγε κανείς, αὐτές τίς ἡμέρες μέσα στό νοῦ μας καί μέσα στήν καρδιά μας νά γραφεῖ ἡ λέξη «Χριστούγεννα». Ὅπως λέγεται γιά τόν ἅγιο Ἰγνάτιο πού γιορτάζουμε αὔριο ὅτι, ὅταν τόν ἔφαγαν τά θηρία, τήν καρδιά δέν τήν ἔφαγαν καί εἶδαν μέσα στήν καρδιά του γραμμένη τή λέξη Χριστός. Καί ἔδωσαν τήν ἐξήγηση ὅτι εἶχε πολλή ἀγάπη γιά τόν Χριστό. Βέβαια εἶναι μιά παράδοση, καί μπορεῖ νά μήν εἶδαν τή λέξη γραμμένη, ὅμως στήν οὐσία, στήν πραγματικότητα, ὄντως ἔτσι ἦταν.
Ὅπως θυμᾶστε, ἤθελε πότε καί πότε νά πάει νά τόν φᾶνε τά θηρία, νά καταφάγουν, νά ἀλέσουν τό σῶμα του μέ τά δόντια τους, σάν νά εἶναι μύλος, ἄς ποῦμε, τά δόντια τῶν θηρίων, γιά νά γίνει, λέει, τοῦ Χριστοῦ, γιά νά γίνει μαθητής τοῦ Χριστοῦ, νά γίνει ἀλεύρι καί ἄρτος τοῦ Χριστοῦ. «Ὕδωρ ζῶν ἐν ἐμοί», λέει, μέ καλεῖ στόν οὐράνιο Πατέρα. Τίποτε δέν μπορεῖ νά μέ ἐμποδίσει ἀπ᾿ αὐτό κλπ.7 Ἀκριβῶς διότι εἶχε πολλή ἀγάπη στόν Χριστό, γράφτηκε, ἄς ποῦμε, αὐτή ἡ λέξη. Καί ἴσως ἀπ᾿ αὐτό νά ὀνομάσθηκε Θεοφόρος, δηλαδή αὐτός πού φέρει τόν Θεό. Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος. Ἴσως ὅμως ὀνομάσθηκε ἔτσι ἐπειδή _ὑπάρχει αὐτή ἡ παράδοση_ εἶναι τό παιδί ἐκεῖνο πού εἶχε κρατήσει στήν ἀγκαλιά του ὁ Χριστός, ὅταν εἶπε στούς μαθητάς του καί στούς ἄλλους· «Ἄν δέν γίνετε, ὅπως αὐτό τό παιδί, κι ἐσεῖς παιδιά» δηλαδή στή σκέψη καί ὡς πρός τήν ἀκακία, «δέν θά μπορέσετε νά μπεῖτε στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ»8. Θεοφόρος εἶναι ἐκεῖνος πού φέρει τόν Θεό, ἀλλά καί πού φέρεται ἀπό τόν Θεό.
Τό μεγάλο λάθος τῶν χριστιανῶν
Ἀλλά θέλω νά ἐπανέλθω στό θέμα μας. Εἰ δυνατόν νά γραφεῖ μέσα στήν καρδιά μας, καί ἄν κάποιος ἀνοίξει τήν καρδιά μας, νά βρεῖ γραμμένη τή λέξη Χριστούγεννα, Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, Χριστός. Καί χωρίς νά πάθει κανείς κάτι ἄρρωστο, δηλαδή ψύχωση καί τέτοια, πού, ὅπως εἴπαμε, εἶναι ἄρρωστα πράγματα, νά τό σκέπτεται, νά τό ἀγαπᾶ πολύ αὐτό καί νά παρακαλεῖ τόν Χριστό νά τόν βοηθήσει νά ἐμβαθύνει, νά τό νιώσει, νά τό ζήσει τόσο πολύ, ὥστε νά γραφεῖ μέσα στήν καρδιά του, μέσα στόν νοῦ του, μέσα στή σκέψη του, ἡ λέξη Χριστούγεννα καί τό ὅλο γεγονός αὐτό. Τό ἴδιο νά γίνει μέ τήν ἄλλη γιορτή, τό ἴδιο νά γίνει καί μέ τήν ἄλλη γιορτή κλπ.
Πρῶτα λοιπόν καί κύρια πρέπει, παρακαλῶ πολύ, νά τό σκεφθοῦμε, νά τό μελετήσουμε. Νά μήν εἶναι δηλαδή σάν κάτι ἐπιπλέον, σάν κάτι πρόσθετο. Καθώς κάνουμε ὅλα τ᾿ ἄλλα, κάνουμε καί αὐτό, πού κι ἄν δέν εἶναι, δέν πειράζει. Αὐτό εἶναι τό μεγάλο λάθος τῶν χριστιανῶν, τῶν σημερινῶν χριστιανῶν. Πρῶτα εἶναι ὁ Χριστός, πρῶτα εἶναι τό ἔργο αὐτό πού ἔκανε ὁ Χριστός γιά μᾶς, αὐτό πού κάμνει ὁ Χριστός γιά μᾶς. Ἑπομένως, πρῶτα εἶναι ἡ γιορτή αὐτή πού λέγεται Χριστούγεννα, τό νόημα τῶν Χριστουγέννων, αὐτό τό γεγονός, ἄς ποῦμε, πού γιορτάζουμε, καί ὕστερα εἶναι τό ὅτι θά στρώσουμε καλύτερο τραπέζι, θά πάρουμε ἴσως καί καινούργια ἐνδύματα, θά συγυρίσουμε περισσότερο τό σπίτι, θά κάνουμε ἴσως καί κάτι ἄλλο. Πρῶτα ὅμως αὐτό. Δέν γίνεται ἀλλιῶς. Νά τό καταλάβουμε αὐτό καλά καλά καί νά δώσουμε τόν ἑαυτό μας σ᾿ αὐτό.
Νά κοινωνήσουμε κατά ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο
Ἔπειτα ἔτσι πρακτικά θά ἦταν καλό νά σκεφθοῦμε καί ὡς ἑξῆς· κάθε μέρα τρῶμε, καί μερικοί κάθε μέρα ἤ τέλος πάντων ἀρκετές φορές ἔχουν καλό φαγητό, ἄς ποῦμε, καί τρῶνε. Ἀλλά ὅμως στρώνουν τό τραπέζι κατά ἕναν συνηθισμένο τρόπο, τρῶνε κατά ἕναν συνηθισμένο τρόπο, τελειώνουν καί πηγαίνουν στίς δουλειές τους. Ὅμως τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, τοῦ Πάσχα, τῶν Θεοφανείων, τήν ἡμέρα πού ἔχουν μιά ἄλλη γιορτή κλπ., πάλι τό ἴδιο φαγητό θά φᾶνε _ὁ ἄνθρωπος πόσο θά φάει; Δέν εἶναι στό χέρι του νά φάει πολύ. Θά φάει, θά φάει, χόρτασε. Τί ἔγινε;_ ἀλλά καί θά τό φροντίσουν περισσότερο καί θά τό γιορτάσουν. Θέλω νά τονίσω δηλαδή τοῦτο· ἐνῶ τρῶμε κάθε μέρα καί τρῶμε κατά ἕναν συνηθισμένο τρόπο, ὅταν ἔρθει μιά ἐξαιρετική ἡμέρα, πάλι θά φᾶμε τά ἴδια _τό πολύ πολύ νά προσθέσουμε κανένα γλυκό παραπάνω, ἀλλά κατά τά ἄλλα τό στομάχι θά γεμίσει κατά τόν ἴδιο τρόπο_ ὅμως φροντίζουμε νά τό χαροῦμε περισσότερο, ἄς ποῦμε, νά τό καταλάβουμε, νά τό νιώσουμε καλύτερα. Γίνεται καί ἀνάλογη προετοιμασία, καί τό σκεπτόμαστε.
Εἴπαμε προηγουμένως, κάποια ἡμέρα πού ἔχουμε γιορτή, ἔχουμε πανηγύρι, ἔχουμε γάμο κλπ. ἀπό πιό μπροστά τό σκεπτόμαστε, τό μελετοῦμε. Ἔτσι, θά στρωθεῖ τό τραπέζι, θά μποῦν τά λουλούδια, θά μποῦν οἱ κάρτες, ἡ ἐπίπλωση θά ᾿ναι ἀνάλογη, καί τό γιορτάζουμε, τό χαιρόμαστε. Ὅσες βέβαια οἰκογένειες τά καταφέρνουν ἔτσι. Γιατί σέ μερικές οἰκογένειες τέτοιες μέρες γίνονται οἱ μεγαλύτεροι καβγάδες. Ἀλλά ὅσες οἰκογένειες τά καταφέρνουν, γιορτάζουν καί περνοῦν εὐχάριστα τήν ἡμέρα αὐτή πού κάνουν μιά ὁποιαδήποτε γιορτή.
Θέλω νά πῶ δηλαδή κάτι πού δέν τό ἔχουμε πεῖ ἄλλη φορά, καί νομίζω ὅτι πρέπει νά τό ποῦμε σήμερα. Τό τραπέζι, τό φαγητό πού μᾶς δίνει ὁ Θεός, εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία. Κοινωνοῦμε πολλές φορές τόν χρόνο. Κυριακές, καθημερινές καί ἡμέρα καί σέ ἀγρυπνία κλπ. Πολλοί χριστιανοί κοινωνοῦν πολλές φορές κατά τή διάρκεια τοῦ ἔτους. Καί τά Χριστούγεννα θά κοινωνήσουμε. Δέν θά κάνουμε τίποτε περισσότερο. Ὅμως νομίζω ὅτι θά μπορούσαμε, ἄς ποῦμε, αὐτή τήν ἡμέρα νά κοινωνήσουμε _ὅπως καί ὁποιαδήποτε ἄλλη γιορτή_ κατά ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο. Ὄχι ὅτι μειώνεται ἡ Θεία Κοινωνία τίς ἄλλες μέρες. Ὅπως εἴπαμε γιά τό φαγητό, κάθε μέρα τρῶμε καί χορταίνουμε. Ἀλλά σέ μιά γιορτή φροντίζουμε νά τό χαροῦμε ἀκόμη περισσότερο τό φαγητό πού θά φᾶμε.
Προετοιμασία γιά τή χριστουγεννιάτικη Θεία Κοινωνία
Ὅλοι ἑτοιμάζονται νά κοινωνήσουν τά Χριστούγεννα καί πολύ καλά κάνουν. Εἰ δυνατόν νά μή μείνει κανένας χριστιανός πού νά μήν κοινωνήσει προπαντός τίς μεγάλες γιορτές· τά Χριστούγεννα, τά Θεοφάνεια, τό Πάσχα. Γι᾿ αὐτό ὅλοι πρέπει νά ἑτοιμασθοῦν ὁπωσδήποτε μέ τή μετάνοια, μέ τήν ἐξομολόγηση, μέ τήν κάθαρση κλπ. Ἀλλά θά ἤθελα νά τονίσω σήμερα, νά τό σκεφθοῦμε ὅτι «θά κοινωνήσω τά Χριστούγεννα». Εἶναι ἡ χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία, εἶναι ἡ χριστουγεννιάτικη γιορτή, εἶναι ἡ χριστουγεννιάτικη Θεία Κοινωνία. Ἑπομένως, ἄς ἑτοιμασθῶ λίγο καλύτερα, ἄς τό σκεφθῶ λίγο περισσότερο, ἄς τό μελετήσω, ἄς δώσω λίγο περισσότερο τήν καρδιά μου, ἄς τό χαρῶ λίγο περισσότερο, ἄς τό ποθήσω λίγο περισσότερο.
Τόν ἄλλο καιρό ἴσως δέν μπορεῖς, ἄς ποῦμε, νά κάνεις ὁρισμένα πράγματα. Φρόντισε αὐτή τήν ἡμέρα καί σέ κάθε γιορτή νά ἔχεις ὅσο τό δυνατόν καθαρή καρδιά, νά εἶσαι ὅσο τό δυνατόν συμφιλιωμένος μέ ὅλους, νά μήν εἶναι κανείς στενοχωρημένος, λυπημένος μαζί σου. Ὄχι μόνο ἐσύ νά μήν εἶσαι τσακωμένος μέ κανέναν, ἀλλά καί ἄλλος νά μήν εἶναι λυπημένος μαζί σου. Νά φροντίσεις, ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπό σένα, νά φύγει ἀπό τή μέση ἡ λύπη, ἡ στενοχωρία. Νά διαβάσεις ἴσως κάποιο βιβλίο τό ὁποῖο μιλάει για τή Θεία Κοινωνία, νά διαβάσεις τήν ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως, νά προσευχηθεῖς λίγο περισσότερο.
Ἄν μπορέσεις νά βρεῖς λίγο χρόνο, ἔστω λίγα λεπτά, νά ἀποσυρθεῖς κάπου. Καί ἕνα λεπτό νά τό κάνει κανείς. Δέν θά βρεῖ ἕνα λεπτό; Ἕνα λεπτό νά καθίσεις ἔτσι εἰδικά γι᾿ αὐτόν τόν λόγο, νά μείνεις μόνος μέ μόνο τόν Θεό καί νά σκεφθεῖς· «Θεέ μου, ἐγώ θά ἔλθω νά κοινωνήσω». Ὅσο μπορεῖ νά τό κάνει κανείς καί νά μελετήσει τό μυστήριο. Νά προδιαθέσει τήν ψυχή του, τήν ὅλη ὕπαρξή του γιά τό μεγάλο αὐτό δεῖπνο, γιά τό μεγάλο αὐτό τραπέζι, γιά τή Θεία Κοινωνία, τή γιορτινή Θεία Κοινωνία, τή χριστουγεννιάτικη Θεία Κοινωνία.
Δέν ἔχει τίποτε παραπάνω αὐτή ἡ Θεία Κοινωνία ἀπό τίς ἄλλες οὔτε οἱ ἄλλες εἶναι ὑποδεέστερες ἀπό αὐτήν, ἀλλά ἀνθρωπίνως ὅμως μποροῦμε, ὅπως κάνουμε γιά τό κοινό τραπέζι, κάτι περισσότερο νά κάνουμε, γιά νά νιώσουμε τή Θεία Κοινωνία τῶν Χριστουγέννων πιό πολύ, γιά νά τή γιορτάσουμε αὐτή τή Θεία Λειτουργία, αὐτή τή Θεία Κοινωνία πιό πολύ.
Μία ἀπαραίτητη ἐνέργειά μας· ἡ συμφιλίωση μέ ὅλους
Καί ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, ἔρχεται στή συνέχεια ὅτι πρέπει νά κάνει κανείς μερικά πρακτικότερα πράγματα. Καί βασικό εἶναι αὐτό τό ὁποῖο μόλις προηγουμένως εἶπα· ἡ συμφιλίωση μέ ὅλους. Ὅλοι νά προσπαθήσουμε νά βροῦμε ἕναν τρόπο αὐτές τίς ἡμέρες, εἴτε μέ μιά καρτούλα εἴτε μ᾿ ἕνα δωράκι εἴτε μ᾿ ἕνα τηλέφωνο εἴτε μ᾿ ἕναν ἄλλο τρόπο, ἄς ποῦμε, νά ξεπεράσουμε τά ἀγκάθια, νά ξεπεράσουμε ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα δηλητηριάζουν τήν ψυχή μας, ὅλες ἐκεῖνες τίς καταστάσεις πού μᾶς κάνουν νά ἔχουμε μέσα μας τήν πικρία, νά ἔχουμε μέσα μας μιά στενοχωρία.
Νά γλυκάνουμε τήν ψυχή μας μέ τή φιλία, μέ τήν ἀγάπη, μέ τή συμφιλίωση, μέ τήν τακτοποίηση. Καί αὐτό μπορεῖ ν᾿ ἀρχίσει καί πρέπει ν᾿ ἀρχίσει πρῶτα ἀπό τό σπίτι, πρῶτα ἀπό τούς ἴδιους τούς δικούς μας. Νά κάνουν οἱ γονεῖς μιά συγκατάβαση στά παιδιά καί νά συμφιλιωθοῦν. Νά κάνουν ἐπίσης τά παιδιά μιά συγκατάβαση καί νά συμφιλιωθοῦν μέ τούς γονεῖς. Ὁ σύζυγος μέ τή σύζυγο… Βέβαια, μένουν στό ἴδιο σπίτι, μιλᾶνε, τρῶνε μαζί κλπ., ἀλλά ὅλο καί κάτι ὑπάρχει μέσα τους. Μιά εὐκαιρία καλή· Χριστούγεννα εἶναι. Νά κυλήσει πραγματικά ἡ ἀγάπη. Νά δοθεῖ πραγματικά ἡ ἀγάπη ἀπό τόν ἕνα στόν ἄλλο. Νά βασιλεύσει ἡ ἀγάπη, νά μονοιάσει ὅλους ἡ ἀγάπη, νά τούς φιλιώσει ὅλους, νά τούς κάνει νά νιώσουν ὅτι εἶναι ὅλοι παιδιά τοῦ Θεοῦ.
Ποιός μπορεῖ νά πεῖ «ἐγώ εἶμαι καλύτερος ἀπό τόν ἄλλο»; Ποιός μπορεῖ να σταθεῖ καί νά πεῖ ὅτι «εἶμαι λιγότερο ἁμαρτωλός ἀπό τόν ἄλλο»; Ποιός, ποιός; Ἅγιος νά εἶναι κάποιος, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, σέ σύγκριση μέ τόν μεγαλύτερο ἁμαρτωλό, δέν μπορεῖ νά πεῖ «ἐγώ εἶμαι ἅγιος κι ἐσύ εἶσαι ἁμαρτωλός». Ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος βγάζει τήν κρίση γιά τόν καθένα. Ἐμεῖς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εἴμαστε ὅλοι πλάσματά του, ὅλοι ἐν ἁμαρτίαις, ὅλοι μέ τά λάθη μας, ὅλοι μέ τούς ἐγωισμούς μας καί ἐπιστρέφουμε σ᾿ αὐτόν μέ ταπείνωση, μέ ἁπλότητα καί ζητοῦμε τή συγχώρηση. Καί πάντοτε μᾶς ὑπενθυμίζει ὁ Κύριος καί μᾶς λέει ὅτι πρέπει μεταξύ μας νά συμφιλιωθοῦμε, ὅτι πρέπει νά ἀγαπήσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο.
Ἑπομένως, ὅλο καί θά βροῦμε _θέλω νά τονίσω τά πρακτικά_ ἕναν τρόπο, ἕναν γλυκό λόγο, ἕνα δωράκι, ὅπως εἴπαμε _τό ὁποῖο αὐτό καθ᾿ ἑαυτό μπορεῖ νά μήν ἔχει καμιά ἀξία_ μιά καρτούλα πού θά γράψεις δυό λέξεις, γιά νά συμφιλιωθοῦμε ἀκόμη καί μέσα στό σπίτι. Πρέπει νά βάλεις κατά μέρος τό θέλημά σου, νά βάλεις κατά μέρος τόν ἐγωισμό σου, νά βάλεις κατά μέρος τό πικάρισμά σου, νά βάλεις κατά μέρος τό ὅτι εἶσαι θιγμένος. Ἐπίσης, μιά ἐκδούλευση νά κάνεις στόν ἄλλο, μιά χάρη νά κάνεις στόν ἄλλο. «Ἄσ᾿ το, μπαμπά _νά πεῖ τό παιδί_ θά τό κάνω ἐγώ αὐτό· μή στενοχωριέσαι, τό ἀναλαμβάνω ἐγώ»· καί νά ξενοιάσει ὁ ἄνθρωπος. Μπορεῖ μετά νά μή δεῖ διαφορετικά τό παιδί αὐτό; Ὅπως ἐπίσης ἀπό τήν πλευρά τους ὁ μπαμπάς, ἡ μαμά, νά ποῦν· «Καλά, παιδί μου. Χριστούγεννα ἔρχονται. Προσπάθησε κι ἐσύ κι ἐμεῖς νά μή στενοχωρεῖ ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Νά περάσουμε γλυκύτερες αὐτές τίς ἡμέρες, κάπως καλύτερα αὐτές τίς ἡμέρες».
Δέν μποροῦμε νά συμβιβάσουμε τά ἀσυμβίβαστα
Ἐφόσον ἔτσι ἔχουν τά πράγματα γιά μᾶς, ἄλλοι ὅμως δέν τά δέχονται ἔτσι, περιττό νά ποῦμε ὅτι κάπως ἀλλιώτικη θά ᾿ναι ἡ ζωή ἡ δική μας. Νά τό προσέξουμε αὐτό, σᾶς παρακαλῶ. Δέν θά σηκωθοῦμε νά φύγουμε. Θά ζήσουμε ἀνάμεσα στούς ἄλλους. Μέσα στίς πόλεις πού ζοῦν οἱ ἄλλοι, κι ἐμεῖς. Τά ἴδια καυσαέρια, κι ἐκεῖνοι κι ἐμεῖς. Τά ἴδια πᾶνε, ἔλα κλπ. Ὅλα αὐτά θά ᾿ναι τά ἴδια, ἀλλά τελικά ὅμως δέν μποροῦμε, ἄς ποῦμε, νά συμβιβάσουμε καί νά συνδυάσουμε τά ἀσυμβίβαστα καί τά ἀσυνδύαστα.
Δέν μπορεῖς δηλαδή ἀπό τό ἕνα μέρος τάχα νά σκέπτεσαι γιά τά Χριστούγεννα, γιά τή γιορτή τῶν Χριστουγέννων, γιά τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, γιά τό μεγάλο αὐτό γεγονός, γιά τόν ἐρχομό τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ στή γῆ γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, καί ἀπό τό ἄλλο μέρος νά σκέπτεσαι σέ ποιό μέρος θά πᾶς νά κάνεις τό ρεβεγιόν σου ἤ νά κάνεις ἄλλες κοσμικές ἐκδηλώσεις. Δέν γίνεται. Πῶς νά τό κάνουμε; Εἶναι ἕνα λάθος αὐτό. Ἐντάξει· ὅσοι θέλουν νά πᾶνε νά κάνουν ἐκεῖνο, νά κάνουν ἐκεῖνο. Ὅμως, ἅμα ἐσύ θέλεις νά εἶσαι χριστιανός, νά ξέρεις ὅτι δέν μποροῦν νά γίνουν καί τά δύο. Ἕνα ἀπό τά δυό καρπούζια θά κρατήσει κανείς στή μασχάλη· καί τά δυό δέν γίνεται. Κι ὅσοι τυχόν τό ἐπιχειροῦν αὐτό, τελικά χάνουν καί τά δύο. Ἑπομένως, καί θά νηστεύσουμε.
Θ᾿ ἀκούσετε νά λένε «τί νηστεῖες καί τί ἐγκράτεια…» Ἄς τά λένε. Ἐκεῖνοι αὐτό νομίζουν ὅτι εἶναι τό σωστό. Ἀλλά ὅποιος ὅμως πιστεύει στόν Χριστό, πιστεύει στήν Ἐκκλησία καί θέλει νά γνωρίζει πῶς ἔχουν τά πράγματα, νά ξέρει ὅτι θά νηστεύσει. Καί θά νηστεύσουμε καί θά ἀποφύγουμε τά κοσμικά καί θά πᾶμε στήν ἐκκλησία, πού εἶναι τό πρῶτο καί κύριο. Δηλαδή πῶς μπορεῖς νά δικαιολογηθεῖς ὡς χριστιανός νά εἶναι Κυριακή πρωί καί προπαντός νά εἶναι γιορτές καί ἐσύ νά ἀπουσιάζεις;
Τό θέμα εἶναι νά βρεθοῦμε μέσα στό μυστήριο
Στή Θεία Λειτουργία, ὅπως ἔχουμε πεῖ, ἔχουμε ὄντως τόν Χριστό, ἔχουμε ὄντως ὅλη τή ζωή του, ἔχουμε τή Γέννησή του, τή διδασκαλία του, τό κήρυγμά του, ἔχουμε τόν θάνατό του, τήν Ἀνάστασή του. Μέσα στή Θεία Λειτουργία, μέσα στό μυστήριο αὐτό. Αὐτό θά πεῖ Θεία Λειτουργία, καί σύ κάθεσαι καί κοιμᾶσαι; Καί γιατί κοιμᾶσαι; Διότι ξενύχτησες στό ρεβεγιόν, διότι ξενύχτησες στήν τράπουλα. Δέν γίνεται. Ὅπως εἴπαμε, ὅποιος θέλει νά κάνει ἐκεῖνα, νά τά κάνει. Ἀλλά δέν μποροῦν νά συμβιβαστοῦν αὐτά τά πράγματα. Θά σηκωθεῖς λοιπόν καί θά πᾶς στήν ἐκκλησία. Γιά πολλούς καί διαφόρους λόγους ἄν δέν μπορεῖς νά πᾶς ὅλη τήν ὥρα, νά πᾶς ὅση ὥρα μπορεῖς. Τουλάχιστον στή Θεία Λειτουργία.
Καί μέ τήν εὐκαιρία αὐτή θά ἤθελα νά πῶ ὅτι σέ μιά κοσμική γιορτή, σέ μιά ἐκδήλωση κοσμική, φροντίζει κανείς νά πάει ἀπό τούς πρώτους καί γιά νά πιάσει θέση, ἀλλά καί γιά νά μή χάσει τίποτε ἀπό τήν ἀρχή. Νά τά δεῖ ὅλα, νά τ᾿ ἀκούσει ὅλα κλπ. Γιατί νά μήν πᾶς, νά μή φροντίσεις νά πᾶς ἐσύ πού μπορεῖς, ὅποιος μπορεῖ _ὅποιος δέν μπορεῖ…_ ἀπό τήν ἀρχή; Μήν πεῖς· «Τί ὥρα ἀρχίζουν τά Χριστούγεννα;» Στίς 5 ἡ ὥρα. «Τί ὥρα τελειώνουν;» Στίς 8-8·30. «Ἐγώ θά πάω κατά τίς 7·30».
Γιατί νά μήν πᾶς ἀπό τήν ἀρχή ν᾿ ἀκούσεις τά πρῶτα τροπάρια, «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός, ἀκολουθήσωμεν…»; Πῶς θά τά ἀκούσεις αὐτά; Θά πᾶς ὕστερα νά βάλεις τό ραδιόφωνο νά τά ἀκούσεις ἀπό τό ραδιόφωνο ἤ νά τά ἀκούσεις ἀπό τήν κασέττα; Καλές εἶναι οἱ κασέττες, γιά νά ἐξυπηρετοῦν κλπ., ἀλλά ὅμως δέν μποροῦν οἱ κασέττες καί τό ραδιόφωνο νά ἀντικαταστήσουν τό μυστήριο. Δέν εἶναι μόνο νά ἀκούσουμε τά τροπάρια. Τό θέμα εἶναι νά βρεθοῦμε μέσα στό μυστήριο. Ἡ ὅλη λατρεία εἶναι μυστήριο καί εἰδικότερα ἡ Θεία Εὐχαριστία. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι πηγή γιά ὅλη τή λατρεία.
Ἀπό τή στιγμή πού ὁ ἱερέας θά πεῖ «Εὐλογητός ὁ Θεός…» καί θ᾿ ἀρχίσει πρῶτα ἡ λιτή καί στή συνέχεια ὁ ὄρθρος, μπήκαμε μέσα στό μυστήριο τῆς λατρείας. Καί ὅταν ψάλλεται «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί…», δέν εἶναι ἁπλῶς ὅτι τό ἀκοῦμε, πού πρέπει νά τό ἀκούσουμε, γιατί εἴμαστε λογικά ὄντα, ἀλλά εἴμαστε μέσα στό μυστήριο αὐτό τῆς λατρείας. Καί ἄν εἶναι ἀνάλογη ἡ στάση τῆς ψυχῆς μας, πράγματι σάν νά εἴμαστε στόν δρόμο πρός τή Βηθλεέμ πού γεννήθηκε ὁ Χριστός καί πᾶμε ὄντως νά δοῦμε ἐκεῖ στή φάτνη τό νήπιο καί νά σπαρταρήσει ἡ ψυχή μας, ἄς ποῦμε, ἀπό τήν οὐράνια ἐπίσκεψη, ἀπό τή χαρά, ἀπό τόν ἐξαγνισμό, ἀπό τήν κάθαρση, ἀπό τόν φωτισμό, ἀπό ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα θά γίνουν μέσα μας. Θά πᾶς καί τήν πρώτη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καί τή δεύτερη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων καί τήν τρίτη _ὅποιος μπορεῖ_ καί τήν Πρωτοχρονιά.
Θά πιέσουμε τόν ἑαυτό μας. Δέν γίνεται ἀλλιῶς
Καί νά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ· ὅποιος θέλει νά εἶναι χριστιανός, χριστιανός ἀληθινός, ὅποιος πιστεύει στόν Χριστό, πιστεύει στήν Ἐκκλησία καί θέλει νά ἔχει μέσα του τόν Χριστό, ὅποιος θά κοινωνήσει, θά πάρει μέσα του τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὅποιος ἀναθέτει τήν ἐλπίδα του στόν Χριστό καί τό πᾶν γι᾿ αὐτόν εἶναι ὁ Χριστός, ὅποιος θέλει ἔτσι νά ζεῖ, καί ἀπό τό ἄλλο μέρος νομίζει ὅτι πρέπει νά παίξει χαρτιά τό βράδυ τοῦ ἁγίου Βασιλείου, νά μέ συγχωρήσει, ἀλλά δέν ξέρει τί κάνει καί δέν ξέρει τί λέει καί δέν ξέρει τί πιστεύει. Αὐτό καθεαυτό, ἄς ποῦμε, τό χαρτοπαίγνιο εἶναι κακό, ἀλλά ἐφόσον τό κάνουν καί γι᾿ αὐτόν τό λόγο, εἶναι δυό φορές κακό, τρεῖς φορές κακό, δέκα φορές κακό. Ἄς τά ἔχουμε ὑπόψιν μας, γιατί διαπιστώνω ὅτι ὑπάρχουν χριστιανοί πού θέλουν νά εἶναι μέ τόν Χριστό, ἀλλά νά μήν ἀφήσουν κι ἐκεῖνα κεῖ τά πράγματα. Δέν γίνεται. Τά κοσμικά εἶναι κοσμικά. Οἱ ἄνθρωποι πού θέλουν ν᾿ ἀκολουθήσουν ἐκεῖνον τόν δρόμο, ἄς τόν ἀκολουθήσουν. Δέν θά τά βάλουμε μαζί τους.
Τό Εὐαγγέλιο λίγο-πολύ εἶναι γνωστό σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Ἀκόμη καί στήν Κίνα ἔχει φθάσει τό Εὐαγγέλιο καί στήν Ἰαπωνία καί στίς Ἰνδίες καί σ᾿ ὅλη τήν Ἀσία ἀλλά καί στίς ἄλλες ἠπείρους. Παντοῦ ἔχει φθάσει τό Εὐαγγέλιο. Ὅποιος θέλει τό πιστεύει, ὅποιος θέλει τό ἀκολουθεῖ. Ὅποιος δέν θέλει… Πολύ περισσότερο ἐμεῖς ἐδῶ. Κανέναν δέν πρέπει νά ἀναγκάσουμε, κανέναν δέν πρέπει νά πιέσουμε. Τόν μόνο πού πρέπει νά πιέσουμε, ἐάν θέλουμε, εἶναι ὁ ἑαυτός μας· ἀλλά ἐάν θέλουμε. Ὅμως πρέπει νά ξέρουμε ὅτι, ἄν θέλουμε νά γίνουμε τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή τό ποθοῦμε, θά πιέσουμε τόν ἑαυτό μας. Δέν γίνεται ἀλλιῶς. «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν»9.
Μερικοί νομίζουν ὅτι ἁπλῶς πού πίστευσαν, πόθησαν, θέλησαν, ἁπλῶς πού ἐπιθυμοῦν νά γίνουν τοῦ Χριστοῦ, θά γίνει αὐτό. Ὄχι· θά καθίσεις κάτω. Δυσκολεύεσαι νά νηστεύσεις, ὅμως θά νηστεύσεις. Δυσκολεύεσαι νά πᾶς νωρίτερα στήν Ἐκκλησία, ὅμως θά πᾶς. Δυσκολεύεσαι νά προετοιμασθεῖς κλπ., ὅμως θά τό κάνεις αὐτό. Δυσκολεύεσαι νά φροντίσεις νά μάθεις τί εἶπε ὁ Κύριος, τί θέλει ὁ Κύριος ἀπό σένα, δυσκολεύεσαι νά προσπαθήσεις νά ἐφαρμόσεις ὅ,τι εἶπε ὁ Κύριος. Ὅμως νά τό πάρεις ἔτσι· «Δύσκολο, ξεδύσκολο, ἀφοῦ τό θέλει ὁ Θεός μου, ἀφοῦ ἐγώ τόν ἀγαπῶ, ὅλα θά τά κάνω γιά τήν ἀγάπη αὐτή». Κάπως ἔτσι.
Νά μή σᾶς κουράζω, ἀδελφοί μου, περισσότερο. Κοντά στά ὅσα ἔχουμε πεῖ ἄλλες φορές, στά ὅσα ξέρετε μόνοι σας ἤ κι ἀπό ἀλλοῦ, στά ὅσα διαβάζετε καί θά διαβάσετε αὐτές τίς ἡμέρες, ἄς ἔχουμε κι αὐτά ὑπόψιν μας, καί ἔτσι νά μᾶς βοηθήσει ὅλους ὁ Θεός πραγματικά νά γιορτάσουμε κάπως καλύτερα Χριστούγεννα φέτος μέ τήν Χάρι του καί τή βοήθειά του.
19-12-1982