Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γρηγορίου ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Θεολόγου.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, πού ὀνομάζεται καί Θεολόγος, εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς ἁγίους στούς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία ἔδωσε τό ἐπίθετο θεολόγος. Ἄς ποῦμε, εἶναι ὁ δεύτερος τῇ τάξει. Πρῶτος ὁ Ἰωάννης ὁ ἀπόστολος καί εὐαγγελιστής, μετά ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, πού ἔγινε καί Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καί ὁ Συμεών ὁ νέος Θεολόγος.
Ὅσο κι ἄν ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπό τόν Θεό, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀνταπόκρισή μας στήν κλήση του
Ἔχουμε πεῖ πολλές φορές ὅτι τά πάντα εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ ἄνθρωποι εἶναι τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἅγιοι εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Θεός εἶναι πού τά κανονίζει ὅλα. Ἐκεῖνος ξέρει πότε θά ἔλθει ὁ κάθε ἄνθρωπος στόν κόσμο, καί τί θά εἶναι αὐτός ὁ ἄνθρωπος καί τί θά γίνει καί ποῦ θά καταλήξει. Ὅλα ὁ Θεός τά γνωρίζει. Ὅμως μέ τό νά μᾶς ἔχει ὁ Θεός στά χέρια του, μέ τό νά τά ἔχει ὅλα ὁ Θεός στά χέρια του καί ὅλα νά τά κατευθύνει, δέν σημαίνει ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁπλῶς νούμερα.
Ἄν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἦλθε στόν κόσμο αὐτό τήν ἐποχή πού ἦλθε, εἶναι ὁ Θεός πού τό θέλησε καί τό κανόνισε ἔτσι. Ἐκεῖνος κανόνισε ποιοί θά ἔλθουν τόν πρῶτο αἰώνα, ποιοί θά ἔλθουν τόν δεύτερο. Ἐκεῖνος, ὁ Θεός, κανόνισε ποιοί θά εἶναι τόν τέταρτο αἰώνα, τόν χρυσοῦν αἰώνα τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁπλῶς νούμερα. Εἶναι εἰκόνες τοῦ Θεοῦ, καί, ὅσο κι ἄν ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπό τόν Θεό, πάντοτε ἔχει καί ὁ ἄνθρωπος στό χέρι του, ἄς τό ποῦμε ἔτσι, μιά δύναμη, καθότι ἔχει ἐλευθέρα βούληση, καί ἤ συμφωνεῖ μέ τόν Θεό ἤ δέν συμφωνεῖ μέ τόν Θεό, ἤ δίνει τόν ἑαυτό του στόν Θεό καί γίνεται ὄργανο τοῦ Θεοῦ ἤ ὄχι.
Ὅλοι οἱ ἅγιοι δέν βρέθηκαν ἁπλῶς σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο οὔτε ἁπλῶς τ᾿ ἄφησαν ἔτσι τυχαῖα τά πράγματα, ἄς κάνει ὁ Θεός ὅ,τι καταλαβαίνει, ἀλλά συνειδητοποίησαν οἱ ἅγιοι καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τήν ὕπαρξή τους, συνειδητοποίησαν ὅτι ὁ καθένας ἀποτελεῖ ξεχωριστό πρόσωπο καί ὅτι ἔχει μεγάλη εὐθύνη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Μεγάλη εὐθύνη γιά τήν ὕπαρξή του, γιά τή ζωή του· δέν βρέθηκε στήν τύχη. Καί περίπου ἔτσι σκέφθηκε ὁ κάθε ἅγιος· ὀφείλει νά ἐπιστρέψει στόν Θεό, ν᾿ ἀνταποκριθεῖ στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, νά τείνει εὐήκοον οὖς στόν Θεό, ν᾿ ἀκούσει τί θέλει ὁ Θεός, ν᾿ ἀφεθεῖ στά χέρια τοῦ Θεοῦ, νά ὁδηγηθεῖ ἀπό τόν Θεό καί ὁ καθένας πέρα ἀπό τή σωτηρία του νά παίξει, ἄς ποῦμε, καί τόν ρόλο του μέσα στό ὅλο σχέδιο τοῦ Θεοῦ.
Ἐάν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καί οἱ ἄλλοι ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας δέν θά εἶχαν ἀνταποκριθεῖ στήν κλήση τοῦ Θεοῦ, στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός πάλι θά ἔκανε τό θέλημά του καί τό σχέδιό του, ἀλλά, ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, ἀπό τήν ἀνθρώπινη πλευρά θά ἦταν διαφορετικά. Ἐάν δηλαδή ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀνταποκρίθηκε, τό ἀποτέλεσμα δέν εἶναι μόνο ὅτι σώθηκε καί ἔγινε ἅγιος, ἀλλά ἔγινε καί πατήρ τῆς Ἐκκλησίας καί ὁδήγησε τότε πολύ λαό στή σωτηρία, ἀλλά καί γενικότερα ὁδήγησε τήν Ἐκκλησία. Ἔκτοτε καί μέχρι σήμερα συντελεῖ στό νά ὁδηγεῖται ὁ λαός τοῦ Θεοῦ εἰς νομάς σωτηρίους.
Ἄν λάβουμε ὑπ᾿ ὄψιν τούς βίους τῶν ἁγίων καί τόν βίο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ὁ ὁποῖος δέν ἦταν ἕνα ἀνθρωπάκι, ἄς ποῦμε, σέ κάποια γωνιά καί ἁπλῶς ἔδωσε τόν ἑαυτό του στίς προσευχές, ἀλλά ἦταν γίγας καί ἔδωσε τόν ἑαυτό του στόν Θεό, ἄν λάβουμε λοιπόν ὑπ᾿ ὄψιν τούς βίους τῶν ἁγίων καί τόν βίο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, θά παρακινηθοῦμε, πιστεύω, νά φύγουμε, νά βγοῦμε λίγο ἀπό τίς μικρότητές μας καί ἀπό τό πόσο στενά καί πόσο μικρόψυχα σκεπτόμαστε καί ἐνεργοῦμε.
Ἄν βγοῦμε ἀπό τή στενόψυχη νοοτροπία μας καί δοθοῦμε στόν Θεό…
Εἴμαστε ἁπλῶς ἄνθρωποι, πού βρεθήκαμε σ᾿ αὐτή τήν ἐποχή πού βρεθήκαμε, καί κοιτᾶμε νά κάνουμε, ἄς ποῦμε, τήν καρριέρα μας, τή ζωή μας, νά τακτοποιήσουμε τά οἰκονομικά μας, τά οἰκογενειακά μας, τά σχέδιά μας, καί ἔ, νά σωθοῦμε κιόλας. Ἀλλά σάν νά μή μᾶς μέλλει πολύ καί σάν νά μή μᾶς νοιάζει τί θέλει ὁ Θεός καί μήπως ἔχει ἄλλα σχέδια ὁ Θεός, καί μήπως εἶναι ἄλλο τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὄχι ἁπλῶς μόνο μέ τήν ἔννοια ὅτι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νά σωθοῦμε, ἀλλά καί μέ τήν ἔννοια ὅτι, ἄν βρεθήκαμε στήν ἐποχή πού βρεθήκαμε, ἄν εἴμαστε στόν τόπο πού εἴμαστε, ἄν ξέρουμε ὅ,τι ξέρουμε, ἄν γνωρίζουμε ὅ,τι γνωρίζουμε, ἄν ἔχουμε τήν καλή διάθεση πού ἔχουμε, ἄν ἔχουμε τήν ὅποια ὑγεία κλπ., ὅλα αὐτά ὁ Θεός μᾶς τά ἔδωσε καί θέλει ὁ Θεός νά μποῦμε μέσα στό σχέδιό του, θέλει ὁ Θεός νά μποῦμε μέσα στό θέλημά του.
Λάθος μεγάλο, ὅταν οἱ χριστιανοί εἶναι βέβαια χριστιανοί, ἄς ποῦμε, καλοί χριστιανοί, ἀλλά δέν βγαίνουν ἀπό τό καβούκι τους εἴτε τό προσωπικό, τό ἀτομικό τους καβούκι εἴτε τό οἰκογενειακό τους καβούκι εἴτε ἁπλῶς ἀπό τό καβούκι τῆς ἐποχῆς τους κι ἐκεῖ μέσα πνίγονται, ἐκεῖ μέσα χάνονται. Εἶναι μεγάλο λάθος αὐτό. Ἄν λίγο βγοῦμε ἀπό τή στενόψυχη αὐτή νοοτροπία, ἀπ᾿ αὐτές τίς καταστάσεις, καί δεῖ ὁ Θεός ὅτι καταλάβαμε περί τίνος πρόκειται καί ὅτι ξεφύγαμε ἀπό τά δικά μας κυκλώματα καί ἀπό τόν δικό μας ἐγκλωβισμό καί πήραμε τήν ἀπόφαση νά δοθοῦμε σ᾿ αὐτόν, ὁ Θεός, πού τόσο πολύ θέλει νά μᾶς χρησιμοποιήσει _ὄχι γιατί μᾶς ἔχει ἀνάγκη, ἀλλά εἴμαστε ἄνθρωποι δικοί του καί ἀνήκουμε σ᾿ αὐτόν_ πολύ θά μᾶς ἐμπιστευθεῖ καί θά μᾶς βάλει ὄντως στό σχέδιό του καί στό θέλημά του. Καί ἔτσι θά ἁγιάσει ἡ ψυχή μας καί θά ἁγιάσουν καί ἄλλοι κοντά σ᾿ ἐμᾶς καί τό μήνυμα τοῦ Κυρίου θά φθάσει σέ ὅσους θέλουν νά τό δεχθοῦν, ἡ μαρτυρία αὐτή θά φθάσει σέ ὅσους θέλουν νά τή δεχθοῦν.
Ἄς εὐχηθοῦμε ὁ ἅγιος ἀπόψε νά πρεσβεύσει νά ἔλθουμε εἰς ἑαυτούς καί σέ ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ μας κατ᾿ αὐτόν τόν εἰδικό τρόπο, καί νά σπάσουμε τά δεσμά πού μᾶς δένουν καί νά γίνουμε τοῦ Θεοῦ ὅπως καί οἱ ἅγιοι. Καί ἔτσι νά μπορεῖ ὁ Θεός νά μᾶς δεχθεῖ, νά μᾶς χρησιμοποιήσει, νά μᾶς ἔχει ὡς ὄργανά του, γιά νά κάνει ὁ Θεός ἀκριβῶς αὐτό πού θέλει καί πού εἶναι ἀνάγκη νά κάνει σήμερα καί σ᾿ ἐμᾶς καί στόν λαό του καί σ᾿ ὅλο τόν κόσμο.
25-1-1988