Ἡ παγκόσμιος Ὕψωσις τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ
Ὅπως θά γνωρίζετε, ἡ σημερινή ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ θεωρεῖται ὡς μιά δεύτερη Μεγάλη Παρασκευή, καί γι᾿ αὐτό ἡ Ἐκκλησία θέσπισε αὐστηρή νηστεία.
Ὁ Σταυρός εἶναι τό σύμβολο τῆς σωτηρίας μας
Ὁ τίμιος Σταυρός βρέθηκε στίς 6 Μαρτίου. Ἐπειδή ὅμως τόν Σεπτέμβριο θά γίνονταν τά ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, θεώρησε καλό ὁ Πατριάρχης νά συνδεθεῖ ἡ Ὕψωσις τοῦ τιμίου Σταυροῦ μέ τά ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ. Τά ἐγκαίνια, ὅπως ξέρετε, τά ἑορτάζουμε στίς 13 Σεπτεμβρίου καί στίς 14 εἶναι ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως.
Ὕστερα ἀπό πολλά χρόνια ἀπό τότε πού εἶχε χαθεῖ ὁ Σταυρός, πάνω στόν ὁποῖο ὁ Κύριος ἔχυσε τό αἷμα του καί τόν καθαγίασε, βρέθηκε, καί ἔσπευσαν οἱ χριστιανοί ἀπό παντοῦ, γιά νά τόν προσκυνήσουν καί νά χαριτωθοῦν, νά εὐλογηθοῦν, ἀλλά καί νά ἀνανεώσουν τή συσταύρωσή τους μέ τόν Χριστό, γιά νά ζοῦν ἔτσι καί τήν ἀνάσταση μαζί μέ τόν Χριστό.
Ἔκτοτε κάθε χρόνο οἱ χριστιανοί, οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, τήν ἡμέρα αὐτή, καθώς ὑψώνεται, ἀλλά καί προτίθεται ἐνώπιόν μας ὁ τίμιος Σταυρός, καλούμαστε ἀπό τήν Ἐκκλησία νά τόν προσκυνήσουμε, ἀναγνωρίζοντας ὅτι ἐπάνω στόν Σταυρό ὁ Κύριος ἔχυσε τό αἷμα του καί παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Θεό, καί ἔτσι ἀπό καταραμένο ξύλο πού ἦταν, ἔγινε χαριτωμένο ξύλο καί εὐλογημένο. Ἐκεῖ, ἐπάνω στόν Σταυρό, ἔδειξε ὅλη τήν ἀγάπη του ὁ Θεός. Σταυρώθηκε γιά μᾶς, κι ἐμεῖς ἐκεῖ σταυρωθήκαμε μαζί του, καί ἔτσι πέθανε τό σῶμα τῆς ἁμαρτίας, καταργήθηκε ὁ θάνατος καί ὁ ἅδης, καί σώθηκε ὁ ἄνθρωπος.
Ὁ Σταυρός – τό ξέρουμε ὅλοι – εἶναι τό σύμβολο τῆς θυσίας τοῦ Κυρίου, εἶναι τό σύμβολο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, τό σύμβολο τῆς σωτηρίας μας. Καί τόν τιμοῦμε καί τόν προσκυνοῦμε. Αὐτός εἶναι ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης. Πάντοτε νά προσκυνοῦμε τόν Σταυρό καί πάντοτε νά σταυρώνουμε, νά σφραγίζουμε τόν ἑαυτό μας μέ τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ: καί ὅταν τρῶμε, πίνουμε, κοιμόμαστε, ξυπνοῦμε, καί ὅταν χαιρόμαστε ἤ βρισκόμαστε σέ δυσκολία ἤ κινδυνεύουμε, καί ὅταν ἐνθυμούμαστε τόν Θεό καί ζητοῦμε τό ἔλεός του ἤ τόν δοξάζουμε καί τόν εὐγνωμονοῦμε. Πάντοτε νά κάνουμε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ καί ἔτσι νά ἁγιάζουμε ὅλη τήν ὕπαρξή μας μέ αὐτό.
Ὁ Σταυρός μᾶς φανερώνει ἐμπράκτως τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ
Ὅμως ὁ Σταυρός δέν εἶναι μόνο σύμβολο, δέν εἶναι μόνο τό ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου, τό σημεῖο μέ τό ὁποῖο διώκονται δαίμονες καί φυγαδεύεται τό κακό. Ὁ Σταυρός εἶναι ἡ κύρια πράξη τοῦ Κυρίου μας. Ἐπάνω στόν Σταυρό ὁ Κύριός μας ἐμπράκτως πραγματοποίησε ὅλα αὐτά πού εἶχε διδάξει στή δημόσια ζωή του. Δέν περιορίστηκε δηλαδή ὁ Κύριος στό νά πεῖ μόνο λόγια, ἀλλά τά λόγια τά ἔκανε πράξη· καί ἡ κύρια πράξη ἦταν ὁ Σταυρός. Πράξεις βέβαια εἶναι καί τό ὅτι θεράπευε ἀρρώστους, πλήθαινε ἄρτους, χόρταινε πεινασμένους καί ἄλλα. Ἀλλά ἦταν εὔκολο γιά τόν Κύριο νά τά κάνει αὐτά. Ὅμως τή σταύρωση ὁ Κύριος τήν ἔζησε, ὅπως θά τή ζήσει κάθε ἄνθρωπος, ἄν βρεθεῖ σέ παρόμοια περίσταση. Τήν ἔζησε ὡς ἄνθρωπος. Τό σῶμα, ὁ ἄνθρωπος, ἔπαθε πάνω στόν Σταυρό – ὄχι ὁ Θεός. Ἡ Θεότης ἔμεινε ἀπαθής. Καί ἐκεῖ ὁ Κύριος πόνεσε, πληγώθηκε, μαρτύρησε, ἐκεῖ χύθηκε τό αἷμα του, καί ἐξέπνευσε βασανιζόμενος, καθώς ἔτρεχε τό ἅγιό του αἷμα.
Καί παρακαλῶ τήν ἀγάπη σας ἰδιαίτερα ἀπόψε νά σκεφθοῦμε, ἀλλά καί πάντοτε νά μή λησμονοῦμε αὐτή τήν ἔννοια τοῦ Σταυροῦ. Εἶσαι χριστιανός; Κάνεις τόν σταυρό σου; Κάνεις πολύ καλά πού εἶσαι χριστιανός, κάνεις πολύ καλά πού κάνεις τόν σταυρό σου, πού προσκυνᾶς τόν Σταυρό, πού τόν εὐλαβεῖσαι. Ὅμως, δέν φθάνει αὐτό. Αὐτά δέν εἶναι δύσκολο νά γίνουν. Θυμήσου ὅτι ὁ Σταυρός μᾶς φανερώνει ἐμπράκτως τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι μιά πράξη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δέν λέει μόνο λόγια οὔτε κάνει μόνο πράξεις πού εἶναι εὔκολες γιά τόν Θεό. Πάνω στόν Σταυρό ὁ Θεός ἐμπράκτως φανερώνει τήν ἀγάπη του καί τό ἐνδιαφέρον του γιά μᾶς. Ὅμως, τήν πράξη αὐτή τή ζεῖ ὡς ἄνθρωπος, διότι στόν Σταυρό ὁ Θεός πάσχει ὡς ἄνθρωπος. Αὐτό πάντοτε νά τό ἐνθυμούμαστε, ποτέ νά μήν τό ξεχνοῦμε καί μάλιστα ἰδιαίτερα, ὅπως εἶπα, ἀπόψε ἀλλά καί ὅλες αὐτές τίς ἡμέρες.
Νά ἐκδηλώνουμε τήν πίστη μας μέ πράξεις
Ὡς χριστιανοί δέν ἀρκεῖ νά ἔχουμε πόθο, ἐπιθυμία, ζῆλο, διάθεση καί καλή πρόθεση, δέν ἀρκεῖ νά λαχταροῦμε, νά ἔχουμε καημό ἤ ἁπλῶς μέ λόγια νά ἀπευθυνόμαστε στόν Θεό. Ὅλα αὐτά χρειάζονται καί εἶναι ἀπαραίτητα, ἀλλά δέν ἀρκοῦν. Ὅλα αὐτά πρέπει νά γίνουν πράξεις, χρειάζεται νά ἐκδηλωθοῦν μέ πράξεις. Αὐτό νά τό ἐνθυμούμαστε πάντοτε.
Ὅπως ὁ Θεός ἐκδήλωσε τήν ἀγάπη του διά τῆς πράξεως αὐτῆς, πού πέθανε ἐκεῖ ἐπάνω στόν Σταυρό, ἡ ὁποία ἦταν βέβαια θεϊκή πράξη, ἀλλά τήν ἔζησε ὡς ἄνθρωπος, ἔτσι κι ἐμεῖς, ἄν εἴμαστε χριστιανοί, ἄν κάνουμε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ, ἄν τιμοῦμε τόν Σταυρό, ἄν ἀγαποῦμε τόν Θεό, ἄν εἴμαστε δικοί του, ἄν εἴμαστε πιστοί, ἄν θέλουμε νά σωθοῦμε, καλούμαστε νά τά ἐκδηλώσουμε ὅλα αὐτά ἐμπράκτως. Ποθεῖς τόν Θεό; Ἐκδήλωσέ το ἐμπράκτως. Ἀγαπᾶς τόν Θεό; Ἐκδήλωσέ το ἐμπράκτως. Ἔχεις ζῆλο, πόθο, καημό, λαχτάρα, ἀπό μέσα σου ἐκφράζεσαι καί λές λόγια καλά γιά τόν Θεό καί πρός τόν Θεό; Εἶναι καλά ὅλα αὐτά, ἀλλά ἐκδήλωσέ τα μέ πράξη. Κάνε συγκεκριμένη πράξη ἀγάπης, ὑπομονῆς, προσευχῆς, ταπεινώσεως, μετανοίας κτλ.
Μήν ἀρκούμαστε ἁπλῶς στό νά κάνουμε μερικά πράγματα πού εἶναι εὔκολο νά γίνουν. Τό νά ἀνάψεις ἕνα κερί, καλό πράγμα εἶναι, ἀλλά δέν φθάνει. Τό νά κάνεις μιά προσευχή, κάποια φορά πού σοῦ ἦλθε νά κάνεις, τό νά πᾶς στήν ἐκκλησία μαζί μέ τούς ἄλλους, ἀκόμη καί τό νά κοινωνήσεις, εἶναι καλά καί ἅγια, ἀλλά δέν φθάνουν. Χρειάζεται νά ἀγωνιστεῖς, γιά νά ἐκδηλώσεις, ὅλα αὐτά τά ὁποῖα πιστεύεις καί φρονεῖς ὡς χριστιανός, μέ συγκεκριμένες πράξεις. Νά πονέσεις, νά ἱδρώσεις, νά μαρτυρήσεις, γιά νά κόψεις τήν ἁμαρτία. Νά θυμηθεῖς, καθώς κάνεις αὐτόν τόν ἀγώνα, ὅτι ὁ Κύριος ἐπάνω στόν Σταυρό καρφώθηκε, πόνεσε, ἔχυσε τό αἷμα του καί ἐξέπνευσε, ἐπειδή εἶσαι ἁμαρτωλός, ἐπειδή ὅλοι ἐμεῖς εἴμαστε ἁμαρτωλοί. Καί ἐκεῖνος δέν εἶπε ἁπλῶς «σᾶς συγχωρῶ, συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σας», ἀλλά ἔκανε αὐτή τήν πράξη, καί διά τῆς πράξεως αὐτῆς ἐκδηλώνει τήν ἀγάπη του, προσφέρει τή χάρη του σ᾿ ἐμᾶς, καί ἔτσι σωζόμαστε. Καί ὁ Κύριος ὄχι κάποια φορά, ἀλλά ἐνόσῳ ζοῦμε σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο, ἕως καί τήν τελευταία στιγμή, περιμένει τίς συγκεκριμένες πράξεις μας.
Ὅσοι, παρακαλῶ, καταλαβαίνουμε τή σημασία τῆς σημερινῆς ἑορτῆς – καί ἐλπίζω ὅλοι νά καταλαβαίνουμε – ἀπό αὐτή τή στιγμή, ἄσχετα τί κάναμε καί πῶς ζήσαμε μέχρι σήμερα, ἀφοῦ ὁ Θεός μᾶς φώτισε καί ἤλθαμε νά ἐκκλησιασθοῦμε καί τιμοῦμε τήν ἑορτή αὐτή καί λατρεύουμε τόν Θεό καί ἐκδηλώνουμε τή λατρεία μας, νά ἀρχίσουμε νά ζοῦμε στήν πράξη ὡς χριστιανοί, νά ἐκδηλώνουμε τή χριστιανική μας πίστη μέ πράξεις, μέ ἀνάλογη ζωή.
Ἄν ἦταν στή θέση σου ὁ Χριστός, τί θά ἔκανε;
Τά πράγματα εἶναι καθαρά καί ἁπλά, ἀλλά ἄν μπερδεύεσαι καί δέν ξέρεις τί ἀκριβῶς εἶναι αὐτό πού πρέπει νά κάνεις, γιά νά ζεῖς στήν πράξη ὡς χριστιανός, σκέψου τήν κάθε στιγμή: Ἄν ἦταν στή θέση σου ὁ Χριστός, τί θά ἔκανε; Ἄν ἦταν στή θέση σου ὁ προστάτης σου ἅγιος ἤ ὁποιοσδήποτε ἅγιος, τί θά ἔκανε; Ἔτσι θά βρεῖς τί νά κάνεις· καί αὐτό νά κάνεις. Ἀλλιῶς, κάπου θά τά μπερδέψεις πάλι, κάπου θά τά δικαιολογήσεις καί θά ξεφύγεις.
Ὅταν θυμηθεῖς τόν ἴδιο τόν Κύριο, κάποια ὥρα πού πρέπει νά ὑπομείνεις, καί διερωτηθεῖς τί θά ἔκανε ὁ Κύριος, θά καταλάβεις καλά-καλά τί πρέπει νά κάνεις· καί νά ὑπομείνεις κι ἐσύ. Σέ ἄλλες ἀνάλογες περιπτώσεις νά ταπεινωθεῖς κι ἐσύ, νά ἀγαπήσεις ἐμπράκτως κι ἐσύ, νά συγχωρήσεις, νά ἀνεχθεῖς. Ὅταν θά ἀναρωτιέσαι τί θά ἔκαναν οἱ ἅγιοι στήν κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, στήν κάθε συγκεκριμένη στιγμή τῆς ζωῆς τους, δέν θά μπερδεύεσαι, ἀλλά καθαρά-καθαρά θά ξέρεις κι ἐσύ τί πρέπει νά κάνεις.
Ἔτσι, ἀδελφοί μου, ὄντως θά προσκυνήσουμε καί θά τιμήσουμε τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου, ἔτσι ὄντως θά λατρεύουμε αὐτό τό σύμβολο, πάνω στό ὁποῖο ὁ Κύριος μᾶς ἔσωσε, ἔτσι ὄντως θά μιμηθοῦμε τούς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι μιμήθηκαν τόν Κύριο, ἔτσι πράγματι θά σταυρωθοῦμε κι ἐμεῖς μαζί του. Καί, ἄν θέλετε νά τό πῶ καί κάπως ἀλλιῶς, ἔτσι θά ἀξιοποιηθεῖ ὁ Σταυρός. Γιατί σταυρώθηκε ὁ Κύριος; Γιά νά σταυρωθοῦμε κι ἐμεῖς μαζί του καί νά σωθοῦμε. Ἀλλιῶς, προσκύνα ὅσο θέλεις τόν Σταυρό. Τί βγαίνει, ἄν τελικά δέν ἔρθει αὐτό τό ἀποτέλεσμα, δηλαδή νά σταυρωθεῖς μέ τόν Χριστό καί νά ἀναστηθεῖς μαζί του, γιά νά σωθεῖς;
Ἔτσι, ἀδελφοί μου, θά ζήσουμε ὡς ἀληθινοί χριστιανοί, ὀρθόδοξοι χριστιανοί, καί ὄντως θά σωθοῦμε. Γι᾿ αὐτό δέν ἦλθε ὁ Χριστός; Γι᾿ αὐτό δέν γίνονται ὅλα; Δέν ἀποκλείει κανέναν ἀπό τή σωτηρία. Γιά ὅλους μας ἔχει τή σωτηρία. Ὁ Κύριος θέλει ὅλοι μας νά σωθοῦμε. Ἐκεῖνος εἶναι ἕτοιμος ἀνά πᾶσαν στιγμήν, ὅ,τι μᾶς χρειάζεται, νά μᾶς τό δώσει, γιά νά σωθοῦμε. Ἄν λοιπόν ἐμεῖς ἐνεργήσουμε καί κινηθοῦμε ἔτσι ὅπως εἴπαμε, ἡ σωτηρία θά εἶναι δική μας, θά εἶναι ἐξασφαλισμένη, διότι ἡ ζωή μας θά εἶναι ζωή συσταυρώσεως καί συναναστάσεως μέ τόν Χριστό.
14-9-1988