Ὁ ἄνθρωπος πού θά νιώσει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ νά μήν ἀγαπήσει τόν Θεό καί νά μήν ἀνταποκριθεῖ στήν ἀγάπη του. Ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Τί μπορεῖ νά μᾶς χωρίσει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα;»;» Ἐννοεῖ τήν ἀγάπη πού μᾶς ἔδειξε ὁ Χριστός. Ἀλλά ἐδῶ μέσα εἶναι καί ἡ ἀγάπη τοῦ ἀποστόλου καί ἡ ἀγάπη τοῦ κάθε χριστιανοῦ πρός τόν Χριστό· δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πρός ἐμᾶς.
Μερικοί θεολόγοι λένε: «Ὁ Χριστός μᾶς ἀγαπάει· δέν μπορεῖ νά μᾶς χωρίσει τίποτε ἀπό αὐτόν». Ναί, ἀλλά τό θέμα εἶναι: ἀνταποκρίθηκες; Δηλαδή, κατ᾿ ἀρχήν σέ ἄγγιξε αὐτή ἡ ἀγάπη; Πλήγωσε τήν καρδιά σου; Βλέπουμε τόν ἀπόστολο Παῦλο πάντοτε νά συνέχεται ἀπό αὐτή τήν ἀγάπη, πού καί δύναμη τοῦ δίνει καί κουράγιο καί χαρά, ὥστε νά ἀντέχει καί νά τά ξεπερνάει ὅλα ὅσα παθαίνει.

Ἀναρωτιέται κανείς: «Γιατί ἀρρώστησα; Ἐπειδή δέν πρόσεξα, ἔκανα κάποια λάθη, ἐπειδή ἁμάρτησα, ἐπειδή ὁ διάβολος ἤθελε τό κακό μου ἤ ἐπειδή θέλησε ὁ Θεός νά ἀρρωστήσω;» Μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ Θεός ἔκανε ἕναν ἄνθρωπο νά ἀρρωστήσει; Δέν μποροῦμε, ἀφοῦ αὐτός, ἐνῶ χιόνιζε, βγῆκε ἔξω χωρίς νά δώσει σημασία καί πλευριτώθηκε. Ἀρρώστησε ἀπό ἀπερισκεψία, ἀπό ἕνα δικό του λάθος. Καί τίς οἶδε τί ἄλλα μπορεῖ νά κρύβονται ἐδῶ. Ἀλλά μποροῦμε καί νά ποῦμε ὅτι αὐτό ἔγινε ἐρήμην τοῦ Θεοῦ, καί δέν ξέρει ὁ Θεός τίποτε; Δέν μποροῦμε νά τό ποῦμε καί αὐτό. Τί, λοιπόν; Ἕνας εἶναι πολύ ἐγωιστής, ἀπερίσκεπτος, καί ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά κάνει λάθη, τά ὁποῖα σέ τελευταία ἀνάλυση ἔγιναν ἀνοήτως. Καί ἔτσι βλέπει ὅλη τή μωρία του, πού εἶχε τόσο μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό του. Καί μπορεῖ νά τό δεῖ κανείς αὐτό τήν ὥρα ἀκριβῶς πού θά πονάει καί θά χρειαστεῖ νά τοῦ κάνει ὁ γιατρός ὅ,τι χρειάζεται.

Ἡ Παναγία εἶναι συγχρόνως καί παράδειγμά μας καί ὁδηγός μας καί μητέρα σπλαχνική, πού σκύβει ἐπάνω μας καί ξέρει τίς δυσκολίες μας, τίς ἀδυναμίες μας· πολύ μᾶς πονάει, μᾶς νιώθει, μᾶς σπλαχνίζεται.
Αὐτό τό καταλαβαίνουν περισσότερο οἱ κάπως πιό ἡλικιωμένοι, καθώς ἔχουν μιά πείρα ἀπό τή ζωή καί ξέρουν πόσο πάσχει ὁ ἄνθρωπος, πόσο πονάει, πόσο ὑποφέρει, πόσο κινδυνεύει. Ἕνας νέος, καθώς δέν ἔχει πείρα ἀπό τή ζωή, εἶναι συχνά ἄσπλαχνος. Ὄχι γιατί τό θέλει, ἀλλά διότι δέν καταλαβαίνει. Μπορεῖ, γιά παράδειγμα, νά δεῖ ἕναν μέ κουσούρι καί δέν τό ἔχει σέ τίποτε νά τόν κοροϊδέψει. Ἕνας ἡλικιωμένος δέν θά τό κάνει αὐτό· ἔχει μέσα του κάποιες εὐαισθησίες. Ξέρει δηλαδή τί θά πεῖ πόνος, καημός, τί θά πεῖ βάσανο, καί ἔτσι μπορεῖ νά συμπαθεῖ καί νά συμπονεῖ τόν ἄλλο. Μᾶς συμπαθεῖ, λοιπόν, ἡ Παναγία καί θά ἤθελε τήν εἴσοδο ὅλων μας στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στόν παράδεισο.

Στά παιδιά δημιουργεῖται ἕνα ἄγχος, καθώς περιμένουν πότε νά ἔρθουν οἱ διακοπές ἤ μιά γιορτή, πού δέν θά πᾶνε στό σχολεῖο, πού δέν θά ἔχουν φροντίδα νά διαβάσουν. Ἀπό μιά πλευρά σ᾿ αὐτό φταῖνε καί οἱ γονεῖς, ὅταν ἀφήνουν τά παιδιά σέ μιά τέλεια ἀναρχία καί ἀποχαλίνωση κατά τή διάρκεια τῶν διακοπῶν. Ἔτσι, τούς δίνουν τήν ἐντύπωση ὅτι αὐτό πού γινόταν μέχρι τότε ἦταν κάτι σάν βάρος, ἀπό τό ὁποῖο πρέπει νά γλιτώσει κανείς ὅσο τό δυνατόν γρηγορότερα. Ὅταν ὅμως τό παιδί ξέρει ὅτι κατά τή διάρκεια τῶν διακοπῶν θά εἶναι πάλι σέ κάποιο πρόγραμμα, σέ μιά τάξη, ὅτι θά ἔχει νά κάνει ὁρισμένα πράγματα –νά σηκωθεῖ ὁρισμένη ὥρα, νά φάει καί νά παίξει ὁρισμένη ὥρα, νά βοηθήσει τούς γονεῖς του ἤ νά πάει περίπατο ὁρισμένες ὧρες– καί ὅτι τώρα δέν ζεῖ σέ μιά ἀποχαλίνωση καί ἀναρχία, καταλαβαίνει ὅτι ἁπλῶς ἐλαφρώνει κάπως τό πρόγραμμα κατά τή διάρκεια τῶν διακοπῶν, ἀλλά εἶναι μιά συνέχεια τῆς ἐργασίας.

Ὅλο τό θέμα εἶναι νά βρεῖς τόν Θεό καί νά ἔχεις τή βεβαιότητα ὅτι σέ ἀνέλαβε ὁ Θεός. Αὐτό ἁπλό φαίνεται, ἀλλά στοιχίζει. Ὁ Θεός, γιά νά σέ ἀναλάβει, νά σέ ἔχει ὑπό τήν προστασία του, νά σέ ἔχει ὄντως παιδί του καί παντοῦ καί πάντοτε νά εἶναι μαζί σου, πρέπει νά βεβαιωθεῖ ὅτι καί ἐσύ θέλεις νά εἶσαι παιδί του· παιδί ὑπάκουο, ταπεινό, πού τόν ἀναγνωρίζει ὡς Θεό. Στοιχίζει στόν ἄνθρωπο νά τόν ἀναλάβει ὁ Θεός, γιατί αὐτό περιορίζει τήν κακῶς νοουμένη ἐλευθερία του. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει αὐτό τό σκουλήκι μέσα του: θέλει νά κάνει ὅ,τι θέλει· ἐνοχλεῖται ἀπό τήν κηδεμονία τοῦ Θεοῦ. Ἅμα δεχθεῖς τήν κηδεμονία, τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, καταργεῖται τό «ὅ,τι θέλω κάνω», καί πλέον γίνεται ὅ,τι θέλει ὁ Θεός. Ἀλλά ἐκεῖ χαίρεσαι ὄντως τήν ἐλευθερία, τή χαρά, τή λύτρωση, τήν ἀγάπη, ἐκεῖ γίνεσαι ὄντως ἄνθρωπος, εἶσαι ἄγγελος! Ἐκεῖ ζεῖς τή ζωή τῆς πίστεως, μιά ἀνωτέρας ποιότητος ζωή.

Ὅσοι πηγαίνουν στό Ἅγιον Ὄρος, ἀναφερόμενοι συνήθως σέ ὁρισμένους μοναχούς, λένε ὅτι αὐτός ἔχει κατάσταση, ἔφθασε σέ κατάσταση. Καί ἐννοοῦν πώς αὐτός ἔχει βιώματα, ἔχει ἐμπειρίες πνευματικές, ἔφθασε σέ ὑψηλά μέτρα πνευματικῆς ζωῆς. Ὄχι ὅτι διάβασε πολλά ἤ ξέρει πολλά. Λέμε καμιά φορά ἐδῶ στόν κόσμο ὅτι αὐτός εἶναι πολύ κατηρτισμένος καί ξέρει πολλά· εἶναι μορφωμένος, εἶναι σπουδαγμένος. Ἄλλο εἶναι αὐτό, καί ἄλλο εἶναι ἡ κατάσταση ἐκείνη πού ἡ ψυχή ἔχει βιώματα, τά ὁποῖα δημιουργεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, τό ἴδιο τό Ἅγιο Πνεῦμα. Δέν εἶναι βιώματα ἁπλῶς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος πάντοτε ἔχει βιώματα ψυχολογικῆς φύσεως. Ὅταν λένε ὅτι αὐτός ἔφθασε σέ κατάσταση, ἐννοοῦν ὅτι ἔχει πνευματικές ἐμπειρίες. Καί τά λόγια τέτοιων ἀνθρώπων εἶναι μιά πείρα, μιά ἐμπειρία, εἶναι βιώματα πού περνοῦν μέσα ἀπό τήν καρδιά τους. Ἔτσι πρέπει νά τά παίρνουμε γιά νά ὠφελούμαστε.

Λές «Κύριε, ἐλέησον». Ἄν εἶσαι ἁπλός καί ταπεινός, ἄν ἐκδηλώνεσαι ἀληθινά καί ἐνεργεῖς ὡς λογικό πλάσμα, θά ἀναπαυτεῖς πέρα γιά πέρα σ᾿ αὐτό. Δέν ἄκουσε ὁ Θεός; Δέν ξέρει τί τοῦ ζητᾶς; Γιατί δέν τό ἀφήνεις στόν Θεό καί νά ξενοιάσεις; Διότι δέν γίνεται ὅπως τό περιμένεις ἐσύ· ὄχι πώς ὁ Θεός σοῦ βάζει δύσκολα πράγματα. Δείχνεις διψυχία, γιατί τελικά δέν γίνεται τό θέλημά σου.
Τί ἔκανε ὁ ἑκατόνταρχος; Ἐπειδή πίστεψε ἀπόλυτα, ἔλαβε ἀμέσως ἀπό τόν Χριστό ὅ,τι ζητοῦσε, τή θεραπεία τοῦ δούλου του. Ἐμεῖς κάνουμε πολλά πράγματα θρησκευτικά, ἀλλά βαθύτερα σάν νά μή θέλουμε νά ἀγγίξουμε τήν ἀλήθεια. Σάν νά μή θέλουμε νά πιστέψουμε ὅτι θά γίνει αὐτό γιά τό ὁποῖο προσευχόμαστε, σάν νά μή θέλουμε νά ἔρθει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού περιμένουμε. Γιατί; Διότι ὁ κλέφτης «ἐγώ», μέ τήν ἄδειά μας τά σφετερίζεται ὅλα. Ὁ Χριστός ὅμως γι᾿ αὐτό πέθανε: γιά νά πεθάνει τό «ἐγώ».