Τί μᾶς πειράζει νά βάλουμε ἀρχή μετανοίας ἀπό σήμερα; Νά θελήσουμε νά γίνουμε ἀληθινοί καί νά ἀρχίσουμε ἀπό αὐτό πού ἔλεγε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Φώτισόν μου τό σκότος». Ἐμεῖς οἱ ταλαίπωροι οὔτε διανοούμαστε νά τό ποῦμε αὐτό. Εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ξέρουμε, ὅτι ἔχουμε φῶς, ὅτι καταλαβαίνουμε. Καί στηριζόμαστε σέ πολλά τοῦ ἑαυτοῦ μας, τά ὁποῖα εἶναι ὅλα ἀδυναμίες, καί ἐμεῖς τά ἔχουμε γιά ἀρετές. Τρία χρόνια συνέχεια ὁ ἅγιος Γρηγόριος δέν ἔκανε ἄλλη προσευχή· καί μάλιστα ἔκραζε ἀπευθυνόμενος στήν Παναγία: «Παναγία μου, φώτισόν μου τό σκότος». Οἱ ἅγιοι, αὐτοί πού μπαίνουν στόν δρόμο τοῦ ἁγιασμοῦ –πού τά παίρνουν σοβαρά καί ἀληθινά τά πράγματα καί δέν ἀστειεύονται, δέν παίζουν μέ τή ζωή– ἀνακαλύπτουν πολύ γρήγορα ὅτι ὁ δρόμος διά μέσου τῆς Παναγίας εἶναι πιό ἀποτελεσματικός, πιό εὔκολος. Ταπεινώνεται κανείς, βάζει μεσίτρια τήν Παναγία καί γεύεται σωτηρία.

Ἄν κάποτε χρειαζόταν νά νηστεύουν οἱ ἄνθρωποι, ξέρετε σήμερα πόσο χρειάζεται; Σήμερα εἶναι πού χρειάζεται, ὅσο κι ἄν φαίνεται παράξενο αὐτό. Δηλαδή, ἔτσι καί μποροῦσε κανείς νά ἐμφυσήσει στούς ἀνθρώπους ἕνα πνεῦμα λιτότητος στό θέμα τῶν φαγητῶν, τῶν ἀπαιτήσεων, ἴσως θά βρίσκαμε τούς ἑαυτούς μας, διότι ἔχουμε χαθεῖ μέσα στά πολλά πού ἔχουμε. Ζωντάνεψαν ἕνα σωρό πράγματα μέσα μας καί σηκώνουν κεφάλι καί ἀπαιτοῦν τοῦτο, ἐκεῖνο, τό ἄλλο. Ἐν τῷ μεταξύ δέν χορταίνουν, δέν ἱκανοποιοῦνται μέ τίποτε· ὅλο ἔχουν καινούργιες ἀπαιτήσεις. Μήπως αὐτό πρέπει νά ποῦμε σήμερα στόν λαό, γιά νά τόν βοηθήσουμε νά καταλάβει ὅτι δέν εἶναι τό Εὐαγγέλιο πού πρέπει νά ἀλλάξει, ἀλλά ὁ λαός πρέπει νά συμμορφωθεῖ πρός τό Εὐαγγέλιο. Δέν εἶναι ἴσως ὁρισμένα πράγματα τῆς Ἐκκλησίας πού πρέπει νά ἀλλάξουν, ἀλλά ὁ λαός νά ἀλλάξει, γιά νά μπορέσει νά τά ἀποδεχθεῖ καί νά βρεῖ τόν δρόμο του.

Καί τίς ἐστί μου πλησίον;; ρωτάει ὁ νομοδιδάσκαλος, θέλων δικαιοῦν ἑαυτόν.
Πάντοτε ὁ ἄνθρωπος ἔχει μιά τάση νά νομίζει ὅτι εἶναι δικαιολογημένος, ὅτι τάχα δέν ξέρει. Ὁ νομοδιδάσκαλος, μέ τό νά ἔχει αὐτή τήν ἀπορία, δικαιολογεῖ τόν ἑαυτό του, ὅτι ἄν δέν εἶναι ἐντάξει, ἄν δέν εἶναι στόν δρόμο αὐτόν πού ὁδηγεῖ στήν αἰώνια ζωή, εἶναι διότι δέν ξέρει ποιός εἶναι ὁ πλησίον. Ἀλλά εἶπε ἔτσι τήν παραβολή ὁ Χριστός, πού δέν μποροῦσε πλέον νά ἔχει καμιά δικαιολογία· ἔβγαινε μόνο του τό συμπέρασμα: ἐκεῖνος πού σπλαχνίστηκε τόν πληγωμένο, ἐκεῖνος ἔγινε πλησίον. Καί ὁ Ἰησοῦς τότε τοῦ εἶπε: «Πήγαινε, καί νά κάνεις καί ἐσύ τό ἴδιο».
Ἐνῶ μοιάζει σάν νά μήν ξέρει κανείς τί πρέπει νά κάνει καί δικαιολογεῖ ἔτσι τόν ἑαυτό του, ἐκεῖνο τελικά πού λείπει εἶναι ὅτι δέν κάνει πράξη τά ὅσα ξέρει. Κάνε αὐτά πού ξέρεις, καί γιά τά ἄλλα θά βρεῖ τρόπο ὁ Θεός νά σέ βοηθήσει νά τά μάθεις καί ἐκεῖνα.

Ἕνας λόγος πού, ἐνῶ τόσο πολύ προσπαθοῦμε κάτι νά κάνουμε στήν κοινωνία, τελικά δέν γίνεται τίποτε, εἶναι ὁ ἑξῆς: Σήμερα ἔχει τόσο μεγάλη ἀνάγκη ἡ κοινωνία ἀπό ἁγίους ἀνθρώπους! Σήμερα δέν ἀρκεῖ ἁπλῶς νά κηρύξουμε τό Εὐαγγέλιο. Πρέπει νά κηρυχθεῖ τό Εὐαγγέλιο ἐν δυνάμει, μέ θαύματα. Νά κηρυχθεῖ ἀπό στόματα ἁγίων. Νά κηρυχθεῖ ἔτσι πού νά εἶναι φωτιά. Στήν ἐποχή μας εἶναι μεγάλη ἀνάγκη αὐτό νά γίνει, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή, διότι μαστίζει τέτοια ἀπιστία τούς ἀνθρώπους, ἔχουν διαφθαρεῖ τόσο οἱ ψυχές, ὄχι μόνο τῶν ἀθέων, τῶν ἀπίστων, τῶν ἀρνητῶν, ἀλλά ἀκόμη καί αὐτῶν τῶν χριστιανῶν πού εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας… Κατά τέτοιον τρόπο ἔχει διαβρωθεῖ μέσα τους ἡ πίστη, ὥστε κινδυνεύουν νά χαθοῦν, καί χρειάζεται ὁ ἅγιος ἄνθρωπος πού θά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο ἐν δυνάμει. Χρειάζεται καί ὁ καθένας μας νά ἀφεθοῦμε στόν Χριστό νά μᾶς κατευθύνει καί νά μᾶς ὁδηγεῖ.

Ὁ γενικός κανόνας, καί στά ζευγάρια πού εἶναι χριστιανοί, εἶναι ὅτι τελικά δέν βρίσκει κανείς στόν γάμο ἐκεῖνο πού περιμένει νά βρεῖ· χωρίς νά σημαίνει αὐτό ὅτι χάλασαν οἱ γάμοι τώρα, δέν βρίσκεις ἐκεῖνο πού περίμενες νά βρεῖς. Ὄχι. Ἦταν λάθος αὐτό πού ζητοῦσε. Καί γι᾿ αὐτό εἶναι δύσκολα τά πράγματα, ἄχαρα. Ἀπό μιά πλευρά ὅμως, ὅσο κι ἄν σᾶς φανεῖ παράξενο, θά ἔλεγε κανείς ὅτι καλά πού ἔρχονται ἔτσι τά πράγματα καί, θέλει δέν θέλει κανείς, θά ζήσει τόν θάνατο τοῦ ἐγώ. Πρέπει νά δεχθεῖ κανείς τόν σταυρό αὐτό. Ἅπαξ καί εἶναι παντρεμένοι δύο ἄνθρωποι, ἀπό ἐκεῖ καί πέρα εἶναι ὅ,τι χρειάζεται ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλο, ἀλλά μέ τό πνεῦμα αὐτό, ὅτι θά βιώσουν τόν θάνατο τοῦ ἐγώ, καί αὐτό εἶναι ἡ ζωή, ἡ ζωή καί τοῦ γάμου ἀλλά καί ἡ ζωή ἡ δική τους. Καθώς οἱ ἔχοντες γάμου κοινωνίαν θά δεχθοῦν νά βιώσουν, νά γευτοῦν τόν θάνατο, θά περάσουν στή ζωή. Καί ὁ γάμος θά ζήσει καί οἱ ἴδιοι θά ζήσουν, ἐν τῷ Θεῷ.

Βλέπεις ὅτι ὁ ἄλλος δέν ἔχει προβλήματα ὅπως ἐσύ. Εἶναι εὔκολο νά πεῖς «νά ᾿ναι εὐλογημένο», νά χαρεῖς μάλιστα πού ὁ ἄλλος δέν ἔχει καί ἐσύ ἔχεις; Καί ὅμως πρέπει νά τά ἀγκαλιάσεις, νά τά ἀποδεχθεῖς, ὅ,τι κι ἄν ἔχεις, καί νά μή σέ τρώει ἡ σκέψη: «Γιατί αὐτός νά περνάει καλύτερα; Γιατί ἐκεῖνος νά μήν ἔχει τέτοια ψυχοσύνθεση; Γιατί ὁ ἄλλος νά μήν ἔχει ὅλα αὐτά τά βάσανα πού περνάω ἐγώ;» Καθόλου μή σκεφτεῖς ἔτσι. Νά ταπεινωθεῖς ἁπλά, ἥσυχα καί νά πεῖς: «Νά ᾿ναι εὐλογημένο, Θεέ μου, ὅ,τι κι ἄν ἐπιτρέπεις». Ὅταν τά πάρεις ἔτσι, εἶναι σάν νά τά θέλεις ἀπό μόνος σου ὅλα αὐτά πού περνᾶς, καί, τρόπον τινά, ἐνῶ σάν νά εἶναι εὔκολο ἀνά πᾶσαν στιγμήν νά ἀπαλλαγεῖς ἀπό αὐτά, ἐσύ τά δέχεσαι. Ὅπως ὁ Χριστός, τά δέχθηκε ἑκουσίως ὅλα, ἐνῶ μποροῦσε ὅλα νά τά κάνει πέρα· τά δέχθηκε ὅμως, διότι ἔτσι ὁ Πατήρ ὁ οὐράνιος εἶχε ὁρίσει. Γιά τόν καθένα μας, ἄν πάρουμε τέτοια στάση, ἡ εὐλογία εἶναι ἀνυπολόγιστη.

Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν.. Αὐτό τό χωρίο νά τό θυμόμαστε πάντοτε. Πόσες φορές ἔχουμε διαπιστώσει ὅτι τήν ὥρα πού κάνεις ἀγώνα καί δυσκολεύεσαι ἤ βλέπεις ὅτι ἀπέτυχες, δέν πάει τό μυαλό σου καθόλου ὅτι χωρίς τόν Χριστό δέν μπορεῖς νά κάνεις τίποτε. Καί μέ αὐτή τήν ἔννοια, ἡ ἀποτυχία εἶναι εὐλογία· ἐπιτέλους δηλαδή νά καταλάβεις ὅτι χωρίς τόν Χριστό δέν κάνεις τίποτε. Ἀπέτυχες, ἐπειδή δέν στηρίζεσαι στόν Χριστό, δέν ἀφήνεις τόν Χριστό νά ἐνεργεῖ μέσα σου. Ἔχεις τόσο ἐγωισμό, τόση πεποίθηση στόν ἑαυτό σου, τόση ἔπαρση! Ἀγωνίζεσαι, ἀλλά γιά νά καμαρώνεις ὅτι τά βγάζεις πέρα μόνος σου. Ἄν φανεῖ ὅτι πέτυχες, σταθεροποιεῖσαι στόν ἐγωισμό σου, στήν αὐτονόμησή σου· καί αὐτό εἶναι κόλαση. Καί ὁ Θεός, ἐπειδή σέ λυπᾶται, ἐπιτρέπει νά ἀποτύχεις. Μετά βέβαια, τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νά μετανοήσεις, ὥστε νά σέ ὠφελήσει ἡ πτώση, ἡ ἀποτυχία. Ἄν δέν σέ ὠφελεῖ, κρίμα!