Ἀκόμη μιά φορά, ἀδελφοί μου, αὐτή τήν ἁγία ἡμέρα πού γιορτάζουμε τό γεγονός τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία εἰλικρινά καί τίμια νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νά ἀκούσουμε καί ἐμεῖς τή φωνή –ἄν θέλετε– τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ καί νά ποῦμε τό ναί. Ὅποιος δέν λέει τό ναί στόν Θεό, ὅποιος ξεφεύγει ἀπό ἐδῶ καί ἀπό ἐκεῖ καί τό ἀναβάλλει, νά ξέρει ὅτι διακινδυνεύει τή σωτηρία του. Ἀναβάλλεις; Δέν εἶναι μόνο ὅτι δέν ξέρεις τί γίνεται αὔριο, ἀλλά ἕνεκα τῆς πτώσεως, τῆς ἁμαρτίας, τήν ὥρα πού χαρίζεσαι στήν ἀναβολή, ἐκείνη σέ κυριεύει καί σέ κάνει ἀκόμη πιό εὐάλωτο στήν ἑπόμενη ἀναβολή.
Ἀλλά πιστεύω, ὅλοι μας χωρίς ἐξαίρεση θά προσέξουμε αὐτή τή φωνή καί θά ποῦμε: «Ἰδού ὁ δοῦλος Κυρίου, ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά τό ῥῆμά σου». Καί θά νιώσουμε τή βεβαιότητα ὅτι ὁ Κύριος δέχθηκε τό ναί μας καί ὅτι ἄρχισε νά ζεῖ μέσα μας.

Διαβάζουμε στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι ὁ Θεός διάλεξε τόν Σαούλ καί τόν ἔχρισε βασιλέα διά τοῦ προφήτου Σαμουήλ, ὅμως τελικά δέν ἔμεινε πιστός σ᾿ αὐτό ὁ Σαούλ. Ἔγινε πολύ διαφορετικός ἀπό αὐτό πού ἔπρεπε νά εἶναι.
Νά, τί θέλω νά προσέξουμε ἐδῶ: Καί ἄν ἀκόμη κάποιος ἀπό μᾶς αἰσθανθεῖ ὅτι τόν διάλεξε ὁ Θεός ἔτσι ὅπως διάλεξε τόν Σαούλ, πάλι νά ἔχει φόβο ὅτι μπορεῖ νά πέσει, νά ξεφύγει. Ἐνόσῳ ζεῖ κανείς σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο καί δέν ἔχει λίγο τόν νοῦ του, καί προπαντός δέν εἶναι ταπεινός, κινδυνεύει νά χαθεῖ. Ὅσο σέ χαριτώνει ὁ Θεός, ὅσο σέ εὐλογεῖ ὁ Θεός, τόσο νά ταπεινώνεσαι. Λίγο νά ὑπερηφανευθεῖς, λίγο νά φουσκώσεις, νά πάρεις ἀέρα, δέν σέ σώζει, ὅση χάρη κι ἄν σοῦ ἔχει δώσει ὁ Θεός. Διότι ἡ χάρη, ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ μένει στόν ἄνθρωπο, ἐνόσῳ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄργανο τῆς χάριτος, ἐνόσῳ ὑπακούει, ὑποτάσσεται στή χάρη καί ὁδηγεῖται ἀπό αὐτήν.

Ὁ Θεός ἔδειξε ὅτι θέλει νά ὑπάρχει αὐτός ὁ τόπος, νά ὑπάρχει, ὡς εἰς ταμεῖον, ἡ ἁγία ζωή κατά γνήσιο καί ἀληθινό τρόπο στήν Ἑλλάδα, παρά ὄχι ἁπλῶς τά δικά μας λάθη, ἀλλά τήν ἀνόητη προσπάθειά μας νά χαλάσουμε τά πάντα. Ἑπομένως, πιστεύοντας ἔτσι, καί ἰδιαίτερα στηριζόμενοι καί καταφεύγοντας στήν Παναγία, διά τῆς ὁποίας ἐγείρονται τρόπαια καί ἐχθροί καταπίπτουσι, ἐμεῖς δέν ἔχουμε παρά νά φοβηθοῦμε φόβον Θεοῦ –ὄχι φόβο ἐχθρῶν καί ἀνθρώπων. Νά φοβηθοῦμε μέ τό πῶς ὁ Θεός δέν μᾶς συνερίζεται, παρά τό ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε ἀχρεῖοι καί ἀνάξιοι νά φυλάξουμε τήν παρακαταθήκη. Μᾶς συγχωρεῖ, μᾶς διατηρεῖ στή ζωή, μᾶς φυλάει, ὥστε νά ταπεινωθοῦμε, νά μετανοήσουμε, νά γεμίσει ἡ ψυχή μας ἀπό τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, νά ἔρθει κατάνυξη, μεταστροφή στήν ψυχή μας, νά ἐπιστρέψουμε σ᾿ αὐτόν. Καί νά προσευχηθοῦμε αὐτές τίς πονηρές μέρες νά μᾶς φυλάξει ὁ Θεός ἀπό κάθε ἀλλοτρίωση.

Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ καί καθ᾿ ὁμοίωσιν. Ὁ ἅγιος Διάδοχος ὁ Φωτικῆς λέει ὅτι μέ τό βάπτισμα γίνονται δύο καλά. Τό πρῶτο εἶναι ὅτι καθαρίζει τό κατ᾿ εἰκόνα, τό ὁποῖο ἀμαυρώθηκε μέ τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ. Μέ τό βάπτισμα φεύγει ὅλη ἡ κάπνα, ὅλη ἡ ἁμαρτία πού φορτώθηκε ὁ ἄνθρωπος, ὡς ἀπόγονος τοῦ Ἀδάμ, καί ἔτσι καθαρίζει τό κατ᾿ εἰκόνα.
Ὅμως, δέν ἀρκεῖ ἁπλῶς πού βαπτίστηκε κανείς· πρέπει νά φθάσει στό καθ᾿ ὁμοίωσιν. Καί λέει ὁ ἅγιος Διάδοχος ὅτι τό δεύτερο καλό τό κάνει τό βάπτισμα, ἀφοῦ μεγαλώσει ὁ ἄνθρωπος. Τότε καλεῖται ὁ καθένας νά δώσει τή συγκατάθεσή του σ᾿ αὐτό πού ἔγινε μέ τό βάπτισμα, νά δώσει τόν ἑαυτό του σ᾿ αὐτή τή νέα πραγματικότητα, κάνοντας τίς ἐντολές καί τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ὑπακούοντας στόν Χριστό, προσευχόμενος, κινούμενος πρός τόν Θεό. Ἔτσι, σιγά-σιγά ὁ ἄνθρωπος προχωρεῖ, γιά νά φθάσει στό καθ᾿ ὁμοίωσιν.

Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος, ὁ πνευματικός ὁδηγός εἶναι ὅπως ὁ νιπτήρας, στόν ὁποῖο ὁ καθένας πηγαίνει καί πλένει τά βρώμικα χέρια του, πού καμιά φορά δέν ξέρει κανείς ἀπό τί εἶναι λερωμένα. Καί ὁ νιπτήρας δέχεται μέ ὑπομονή καί ἀνεκτικότητα ὅλες τίς βρωμιές πού θά πέσουν μέσα σ᾿ αὐτόν, καί οἱ ὁποῖες θά φύγουν καί ἀπό αὐτόν τόν ἴδιο –δέν θά κολλήσουν ἐπάνω του– ἀλλά συγχρόνως θά φύγουν καί ἀπό τόν ἄνθρωπο στόν ὁποῖο ἦταν κολλημένες.
Τίς πιό πολλές φορές δέν μπορεῖ ὁ πνευματικός νά βοηθήσει τόν ἄλλο ἁπλῶς μέ τό νά ἰδωθοῦν καί νά ἀνταλλάξουν ὁρισμένες κουβέντες. Χρειάζεται νά κάνει μιά βουτιά μέσα στήν κόλαση τοῦ καθενός, γιά νά βαστάσει αὐτό τό βάρος, καί νά ἀπαλλαγεῖ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἐνοχή τῆς ἁμαρτίας καί νά θεραπευθεῖ. Καί γιά νά τό κάνει αὐτό, ἡ ἀγάπη εἶναι ἐκείνη πού θά τόν ὠθήσει, θά τόν βοηθήσει καί θά τοῦ δώσει τή δύναμη.

Ὁ ἡμιμαθής ἄνθρωπος εἶναι ἐπικίνδυνος. Ἕνας πού δέν ξέρει, τουλάχιστον λέει ὅτι δέν ξέρει. Ὅ ἄλλος πάλι πού ξέρει, ξέρει. Ἀλλά ὁ ἡμιμαθής κάνει ὅτι τά ξέρει ὅλα καί δέν ξέρει τίποτε. Καί ἐπειδή ἀκριβῶς νομίζει ὅτι ξέρει, παίρνει ὕφος, παρουσιάζει ἀνάστημα, σηκώνει κεφάλι, καί ὄχι ἁπλῶς δέν συνεννοεῖσαι μαζί του, ἀλλά εἶναι ἐπικίνδυνος. Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά, καί νά τό προσέξουμε αὐτό. Ἄν κάποιος ἔχει συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός του καί θεωρεῖ ὅτι εἶναι ὁ πιό ἀνάξιος, ὁ πιό ἀκατάλληλος, δέν εἶναι ἐπικίνδυνος. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ὁ ἅγιος ἄνθρωπος, πού ξέρει, δέν εἶναι ἐπικίνδυνος καί εἶναι ὠφέλιμος. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ἐνδιάμεσα ἐμφανιζόμαστε ὡς καλοί χριστιανοί, ὡς ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ἔχουμε ἕνα ἐπίχρισμα χριστιανικό, ἐνῶ μέσα μας ὑπάρχει ὁ ἐγωισμός, ἡ κακία, ἡ πονηριά… Καί τί δέν ὑπάρχει! Ἀτόφιος ὁ παλαιός ἄνθρωπος. Πόσο ἐπικίνδυνοι εἴμαστε καί γιά τόν ἑαυτό μας καί γιά τούς ἄλλους!

Ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία ἦταν τόσο ἁμαρτωλή, πού δέν παίρνει περισσότερο. Καί ἤθελε νά μπεῖ στόν ναό τῆς Ἀναστάσεως νά προσκυνήσει τόν τίμιο Σταυρό, ἀλλά προχωροῦσε ἀγέρωχα· οὔτε πήγαινε τό μυαλό της ὅτι εἶναι αὐτό πού εἶναι. Ἔνιωθε ἀσπροπρόσωπη, θεωρώντας: «Ποιός ξέρει τί εἶμαι ἐγώ». Καί τήν ἐμπόδισε τρεῖς φορές μιά ἀόρατη δύναμη νά μπεῖ μέσα. Μετά ὅμως βρῆκε τή θέση της. Εἶπε μέσα της: «Ἐγώ ποιά εἶμαι; Εἶμαι αὐτή πού εἶμαι. Ἄχ, Παναγία μου! Βοήθησέ με, ἄφησέ με νά μπῶ μέσα, νά προσκυνήσω τόν σταυρό τοῦ Κυρίου σου, τοῦ Υἱοῦ σου, καί δίνω τήν ὑπόσχεση ὅτι ἀπό ἐδῶ καί πέρα θά ἀλλάξω ζωή». Καί ἔτσι ἔκανε.
Μπορεῖ κανείς νά εἶναι πολύ ἁμαρτωλός. Ἀλλά τήν ὥρα πού θά ταπεινωθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί θά μετανοήσει καί ἔτσι θά πάει στόν Θεό –ὄχι ἀγέρωχα, ὄχι ἀσπροπρόσωπος– ἐκείνη τήν ὥρα μπαίνει στή ζωή τῆς ἁγιότητος.